Барi профильдер

Бұл персона – «Сорос» қорынан грант алушының классикалық үлгісі. Демократия үшін күрескердің айтары – пікірлестерінен ерекшеленбейді. Бірақ олардың ортасына гранттың үлкен сомасы топ етіп түскен бетте пікір алуандығы демократияның күлін көкке ұшырды да әкетті. Қызық хикаяны біздің сайттан оқыңыз.

Оппозиционер ме? Әділ құқыққорғаушы ма? Әлде әділдік үшін күрескер ме? Шын мәнінде қарапайым ғана жауабы бар — PR жарқын болған сайын тапсырыс та көп, демек гонорар да артады.

Ол Қазақстан оппозициясымен темір тордың арғы жағында танысты. Содан бері ол өзі әлдебіреулерге керек екенін өз қиялындағы қудалау мен шабуылдармен көрсете бастады.

Амал не, Қазақстандағы азаматтық белсенділік параноялық шизофренияға жақын келеді. Азаматтық қоғамның өкілдері өзі ғана түсінетін әлдеқандай әрекеттерге барады, ал өздері сол әрекетін әділдік іздеу жолы деп ақтап жатады. Бұл кейіпкеріміз де жындыхана пациентін еске түсіреді.

Ол театрды озық еткісі келді, сөйтіп, меценат тауып алды. Бірақ оның қайтарымы бар болып шықты, наразылық мәдениеті үшін де...

Артыңнан ілесер адамдардың кемінде біреуі өлім құшар болса, бұл ниет дұрыс па? Оған қатысың барын ұмытуға бола ма? Сөйтсек, болады екен.

Өз тұжырымдарын қауесетке сүйене отырып жасайтын құқыққорғаушы. Популист заңгерлерді жақтырмайды, бірақ өзі атышулы оқиғаларда көрініп қалуға қарсы емес.

«Алма піс, аузыма түс» деп осы кейіпкерді айтсақ болады. Оңай ақша табу, қылмысы үшін жауапкершіліктен қашу — Киевте тұрып жатқан оппозиционердің мотиві осы.

Бұл псевдожурналистің оқиғасын детектив ретінде оқуға болады: мұнда құпиялар, шиеленіс, тіпті зерттеу де бар. Бірақ соңғыларының кейіпкері дәл өзі болған. Ал ақырында алаяқтығы үшін жаза арқалаған. Ал енді ол — «әділдік» іздеп жүр.

Саяси алаңда кенеттен халық пен әділдікті жоқтайтындар шыға келсе мұның қаупі зор болуы да ғажап емес. Неге келді? Мақсаты не? 90-жылдардың спекулянтына демеу болып жүрген кім?

Кішкентай адам комплексі оны өмір бойында әлемді жаулап алуға деген ниетін қоздырумен болды. Ал әзірше ол режиммен күресуші образын ғана жасады. Оның өзі бүгін-ертең жоққа айналатындай көрінеді.

Бұл кейіпкердің «Сорос» қорымен достығы мектеп жасынан басталған. Грантжұтушыны жөргегінен бастап тәрбиелеудің классикалық үлгісі. Қордың берген тәрбиесі қазір «өз жемісін» беріп жатыр.

Бізге демократия әкелгісі келгендердің бірі. Бірақ «революция» ережесімен ойнауды білмейді, бірақ оның орнына желіде өкпесін айтып отырудың шебері.

Елден кетіп қалсаң-ақ, сол елді әлденеден құтқарғың келіп тұрады. Бірақ тек желіде. Ақылға жүгінбей, ашуға ерік беріп. Желідегі гопникке айналып кетпедім бе деп те ойлану керек шығар.

Бажкенова Гүлнара Мейранқызы Қазақстанның ең «тәуелсіз» БАҚ-тарын құрған ол журналистика білгірі делініп жүр. Алайда оның іс-әрекеті қарапайым журналист этикасына қарама-қайшы келетін жағдайлар жетіп артылады.

Азаматтық белсенді ме, қылмыстық іс пе, әлде ҚДТ-ның сектанты ма? Әлде тіпті саяси ұпай жинауға болатын кейіпкер ме? Орташа ғана деңгейдегі қазақстандық адвокаттың барар жері анық.

Карьераң кері қарай жүре бастағандағы мысал: министр кеңесшісі орнынан ковид-диссиденттер сектасына дейін. Бірақ бұл процесс бірыңғай өтті — Жанара Ахметпен және Динара Смайыловамен қақтығыс арқылы. Әпкелі-сіңлілермен қатты араласып кеткендегі «сананың оянуы» ма екен?

Бір кездері ол өзінің оппозициялық ойындарына өзгелерді тартатын, бірақ кейін өзі жаңа оппозицияның қолындағы қуыршаққа айналып шыға келді. Қазақстанда наразылық митингілері бола ма?

Саясаттанушы, экс-шенеунік, өндірісші, оппозиционер, азғын, нашақор — интернетте бұл кейіпкеріміз туралы талай дүние жазылыпты. Ал шын мәнінде бәрі де айдан анық: тапсырыс беруші болса, саяси ойындар басталып кетеді.

90-жылдардағы адам өлтіруші өз бүгінде кейбір қазақстандықтардың кумирына айналған. Неонацистер басқара бастаса ел тағдыры не болмақ?

Бұл блогерге қатысты компромат жоқ. Әзірше жоқ шығар. Қазақстандағы азаматтық белсенділіктің Робин Гуды: әшкерелеу, тексеру. Бірақ бәрінен бұрын үлкен адамдардың ақпаратымен күн көруші.

Әрқалай уайымдауға болады: ақылға қонымды себептермен немесе қонбайтын себептермен. Артық эмоциялар мен аргументтің болмауы уайымға кедергі жасайды, тіпті жеккөрінішті етеді. Әсіресе тіл сияқты сезімтал тақырып көтерілгенде.

Бастапқыда демократияны идеяларыңмен орнатуға тырысасың, ал кейін грант үшін орната бастайсың, сосын инерцияға кезек бересің. Бүгінде оппозицияның қауқары қалды ма? Қалмаған сияқты.

Бұл кейіпкеріміздің журналистік «дарыны» «Настоящее времяның» прагалық кеңсесінде қажет болмай қалды. Бірақ отанында белсенді қолданады: қаңтар оқиғалары, Украинадағы қақтығыс кураторлардың қай жаққа қарай бұрып тұрғанын анық көрсетіп берді.

Бұл кейіпкеріміз үшін қоғам «элитолог» терминін енгізіпті, бірақ ол элитологияға дым да қатысы жоқ адам. Саясаттануға да, экономикаға да дәл солай. Оның бар еңбегі – жоғарыдан қамқоршысының болуы. Ол кім екен? Қиялдай беруге болады.

Бар ойлағаны жеккөру, жақтырмау. Русофобтық көзқарастарын жасырмайды, онысын әлеуметтік желілерде де, ақпарат ресурстарының алаңында да жазады.

Ол өнертапқыш ғалым жолын таңдай алар еді, бірақ қылмыс жолымен жүруді үйғарды, онысын биліктің саяси қудалауы деп түсіндірді. Бірақ ол не үшін қудаланып жүргенін өзі де анық білмейтін сияқты.

Жас азаматтық белсендінің жолы — өз ұстанымыңнан соңына дейін қайтпау. Бірақ бұл жағдай сәл өзгерек, біздің елге «кофе митингілерінің» заманы әлі келген жоқ.

Жас заңгердің көз ілеспес жылдамдықпен карьера құруы отанынан жыраққа кетумен аяқталды. Артында қалғаны — қылмыстық іс, үкім, алдында — Қазақстанға экстрадиция.

Клиент таңдамайтын аз ғана қазақстандық адвокаттардың бірі. Бірақ ақша үшін не істемейсің. Бастысы гонорарыңды алып қайту. Жұмыс істемей-ақ қойсаң да болады. БАҚ бәрібір жазады.

Қылмыс әлемінің серкелері қаңтардағы тәртіпсіздікке қатысқан – тергеу нұсқасы осылай дейді. Қазақстанның ең қауіпті бандиттерінің бірі туралы биография бұл тармақсыз-ақ криминалдық фильмдердің кейіпкерлерінен көшіріп алынғандай.

Бір кездері жұрт оны жынды деп ойлайтын, революционер, бүлікші деп те ойлайтындар болған. Бірақ бәрі бір ғана нәрсе үшін жасалғаны белгілі — банктегі шоты басты талап екен.

Әлеуметтік өнердің басты қозғалтқышы. Қазақстанда, неге екенін қайдам, алғашқы деп атап жүргендер бар. Бірақ мұнда өнер деген аты болмаса, заты жоқ — тек гранттар.

Бүгінгі «желтоқсаншының» әйелі. Әлде бәрі де өз миындағы ұлтшылдық идеялардың кесірі ме екен?

Стриптиз билеуші, жалғасатын сұлулық байқауларын ұйымдастырушы, нумеролог, эзотерик – қазақстандықтардың миын жаулап алып, «ақиқат» ашып жүрген кім?

Жалғызілік оппозиционер, ол режиммен тиімді күресуші болғысы келді, бірақ қылмыстық кодекспен бетпе-бет келді. Оппозицияда жолы болмаған ол арандатушы блогерге айналып шыға келді.

«Әйелді іздеңдер», — дейді француздар. Әсіресе миллиардтарды жымқырып, елден қашқандарды. Ақыры табылды: ақша үшін, махаббат үшін.

Көрінген мәселе жөніндегі сарапшы «өзіне ыңғайсыз шындықты» айта бермейді. Бұл ісі үшін сотта да, желідегі қарсыластары алдында да жауап беретін кездері болып тұрады. Бірақ атақ пен қаламақыңды алып жүргенге не жетсін, солай ма?

Қазақстандық коррупцияның атасы, откаттар мен алаяқтық жолдардың ізашары, өткен шағымен өмір сүретін зейнеттегі оппозиционер.

Бұл «оппозиционердің» саясаттағы жолы партиядағы карьерасының аяқталуымен, миллиондаған долларды сәтсіз жобаларға тартумен және ұмытылумен аяқталды.

ҚР-ның Санкт-Петербургтегі бұрынғы бас консулы Қазақстаннан қашып кетіп, Еуропа елдерінің бірінде қылмыстық қудалаудан жасырынып жүр. Оның екі «әріптесі» ұлттық араздықты қоздырғаны және билікті басып алуға үндегені немесе шақырғаны үшін өз жазасын өтеп жатыр.

Қарт коммунист деуге тіліміз бармайды: депутат орындығына келіп алған әдеттегі конъюктурщик. Мұндайлардың жолы болып жатса, біреулерге керек болды деген сөз.

Қасіретті қаңтар саясатта ұмытылып кеткеннен кейін оралуға себеп болған көптеген адамның бірі. Енді ол полицейлерді ұрып-соққандарды, ғимараттарды басып алып, тонағандарды қорғауға шықты. Ол бұл адамдарды «құрбан» деп атайды.

Депутат бола алмай қалған ол аңға шыққанда аңды қалай атса, қала көшелерінде адамдарға да сондай озбыр. Nur Otan-ға да басын кіргізіп алады, бір жағынан неонацисті қолдап шыға келеді. Дым түсінбейтін адамның ісі.

Ақша, атақ және хайп әкелетін істерге ғана кірісетін адвокат. Бірақ национал-патриот Марғұлан Боранбайды қорғау — жеке ұстанымы. Олай емес те шығар.

Сорос қоры қаржыландыратын БАҚ-та жұмыс істейтін ағылшын журналисі, ол әлем назарын Қазақстан мен осындағы оқиғаларға аудару үшін жан-тәнін салып жұмыс істеп жүр. Бірақ өзі ағылшын аудиториясына Қазақстан аса қызық емес екенін мойындайды. Соған қарағанда, ерекше тапсырыстар алатын редактордың мақсаты басқа сияқты.

Отыз жылдан аса уақыт басқа елдің азаматы, бірақ психиатриялық жағдайы отаны туралы ойламасқа мүмкіндік берер емес. Шетелдік оппозицияның лидері Қазақстан оппозициясының лидері болғысы келеді.

Дарынды журналист наразылық арқылы өзін мойындатып жатпайды. Бірақ тиын-тебен істеп қалу — басты дарының болса, қайтпексің?

Ұлыбритания азаматы, Қазақстан билігін күшпен кетіруді армандайды. Бірақ ол бұл туралы желіде жазып, кейбір ессізді заңбұзушылыққа итермелеуден қорықпайды. Соған қарағанда, шетелдік азаматшамыз ҚР Қылмыстық кодексінің бірнеше бабына томпақ әрекет жасап тастаған сияқты.

FemAgora – «Сорос-Қазақстанның» Қазақстанда әбден тиянақталып құралған экожүйесі. Махмудованың Facebook-тегі жазбаларына көз жүгіртсек, оның қызметі Сорос қоры қаржыланжыратын ҮЕҰ-лардың жұмысымен тығыз байланысты екенін оңай-ақ аңғарамыз.

Партия сатып алып, диван сарбаз әрі желідегі оппозиционер атағын алу, ал кейін неонационалист Боранбайдың қоластында мансабын аяқтау — кей партияластың тағдыры осындай.

Мұхтар Әблязовтің көлеңкесі. Өз қызметкерлерін аяусыз банкротқа ұшыратқан адам. Қашқын банкирдің қасында басқа кім болсын?

«Не дейді» YouTube-арнасының авторы

Ол тегін көмектесті — бар болғаны $200 үшін. Түгелдей бір ауылдың президентімін деп шықты. Бірақ барған жері сол — интернет-оппозиция және неонацист қоластындағы жұмыс.

Атышулы істермен, кейде екіұшты қылмыстық істермен, популизм мен хайп арқылы көтерілген адвокат. Бастысы, керек жерде, керек кезде табылған дұрыс.

Экобелсенді, тез-ақ уақытта бопсалаушыға айналып, ақпараттық бопсалау үшін жазасын өтеген. Бүгінде ол тағы бір бопсалаушының Telegram-арнасының журналисі. Кездейсоқтық па, әлде?

Жаңа буын адвокаты: кез келген қылмыстық істі әлеуметтік желіде жариялау керек. Әйтпесе атақ жинай алмайсың – ырымы сондай. Ал атағың жер жарып тұрса, еңбектің ақысы да өсе береді.

Әлеуметтік желіде қудалануды иттің етінен жеккөреді – бірақ өзі бұл іспен рахаттана айналысады. Кімнің үстінен арыз жазғанын, кімдер өзін сотқа бергенін жазып отырады. Базардың әңгімесін айтатын апай желіде әбден күш жинап алды.

Әблязовтің идеяларын қолдаушы, оның қозғалыстарын жақтаушы, Людмила Козловскаяның құрбысы. Бірақ ол Әблязовтен гонорар алмайтынына сендіргісі келеді. Қашқын банкирге деген құштарлықтың себебі не?

Өмірі текке өткен адам не сезінеді екен? Бұрынғы демеушісі елден қашып жүр, күйеулері – бұрынғы және қазіргі – әрқайсы өз отанына кетіп қалған. Ал мамандығына келсек, қолынан бар келері аноним телеграм-каналдар...

Шетелдік институттар экожобаларды қаржыландыруды жақсы көреді. Олар арқылы қоғамдық санаға манипуляция жасауға да, ресми билікке ықпал етуге де болады. Әлемдік экологиялық қозғалыстар белсенді бола бастаған шақта бұлар тіпті күшейді.

Бірнеше ҚДТ ұйымдастырған шенеунік, аса сиқырлы оппозициялық таяқша арқылы биліктің қудалауында жүрген адамға айналып шыға келді. Оның хикаясында қазына тонайтындардың тексерілген формуласы бар: барынша көп ақша жымқырып, дер кезінде қашу және ақпараттық компанияны дұрыс жүргізу.

Психиатрлық клиниканың пациентінің және қылмыс әлемінің жолын жүріп өткен ол ақыры оппозициялық жолға түсті. Бірақ тек отанынан алшақ жерде. Себебі алыста жүріп көтереліс жасау қауіпті емес.

Ұлтшылдардың бұл өкілі өз қызметіне прейскурант әзірлеп алатын уақыт жетті. Кез келген оппозиционердің құны болатынын дәл осы кейіпкер дәлелдейді. Бастысы сатылғаның үшін өзің сотталып кетпесең болғаны.

Радикал және проресейлік көзқарасы бар. «Орыс империалисі» Қазақстанды Ресейге қосқысы келеді, этноцентристік, проқытайлық және проамерикалық көзқарастағы қазақстарды «сепаратист» деп атайды.

Жанболат Мамайдың Демпартиясының белсендісі, оның адал серігі әрі қорғаушысы. Бітпейтін митингілер, акциялар, 15 тәулікке қамаулар... Бірақ бір кезе оппозицияның рөліне беріліп кетіп, аңдамай басты.

Деструктив діни ағымды ұстанатын, эволюцияны жоққа шығарушы әрі қарғыс тізімі бар адам заң шығарушы органда жұмыс істегені қауіпті сияқты. Ол шын мәнінде халық қалаулысы ма?

Куклаға үйлену, митингілерде арандату, әділ сайлаудың символы ретіндегі жейдеше: азаматтық белсенділік осындай да бола алады. Эпатаж ба, әлде троллинг пе? Шынайылық па, әлде қанағаттанбаған актерлік амбициясы ма?

Шыққан жері де, барар жері де беймәлім. Партия құрамын дейді де, ұмытып кете береді. Бірақ оған ештеңе айтпай-ақ қою керек — соққысы мығым.

YouTube-арна авторы.

Азаматтық белсенді.

Жас та болса, жетістікке жетер шағында Қазақстаннан кетіп қалып, АҚШ-қа баруға не себеп болды? Соған қарағанда, амалсыздан көшкен адамның образы бонус пен саяси ұпай жинауға көмектесетіндей. Әсіресе «зұлыммен» күрес кезінде мұндай образ ақша жинауға жақсы көмектеседі.

Бастапқыда ол агрессиясын төбелес аренасынан өмірге әкелген, ал сосын партия ашуды ұйғарды. Оның платформасында өзің жақтырмаған адамдарды ұру туралы тармақ бола ма екен? Көрейік – күтейік.

Елдің есінен кетпейтін алматылық әкім — ол жымқырған қаражаттың есебі жоқ. Әйелімен бірге жарты қаланы жымқырып кеткен шенеунік Швейцарияда зейнетін көріп жатыр. Қазақстандық жемқорларға үлгі салып бергендей.

Отанын алыстан жақсы көретін құқыққорғаушылардың бірі. Прагада отырып, қазақстандықтарды толерантты болуға үйрету ыңғайлы. Бір жағынан кураторыңа жақынсың — көбірек төлеп қалар деген дәме де бар.

Оппозициялық үндеулерге ойсыз әрі фанат көзқараспен қараудың қандай зияны барын дәл осы кейіпкерден аңғаруға болады: ерік-жігері зор адамнан нашар ғана азаматтық белсенділікке айналу оп-оңай екен.

Бұрыннан белгілі: Қазақстанда жетістікке жете алмағандар мен жемқорлар ғана оппозиционер болып шыға келеді. Бұл кейіпкерді екі жаққа да жатқызуға болады. Патриотизм мен ұлтшылдық сияқты тақырыппен саяси ұпай жинау оп-оңай. Бірақ оған қиынға соғып жатқан сияқты.

Науқас балаларға көмек көрсететін қорда қалайша латентті педофил жұмыс істейтіні түсініксіз, әлеуметтік желідегі аккаунтында ол жартылай жалаңаш жас қыздардың суретін салып, кейін өшіріп тастаған. Бірақ бұл оның жалғыз күнәсі емес.

Осы БАҚ-тың пікірінше, барлық басқа басылым мен телеарналар өз қаржыландыру көздеріне тәуелді. Сонымен қатар, олар өздерін объективті және бейтарап деп атайды. Расында, АҚШ үкіметінің ақшасына өмір сүріп жатыр. Бірақ бұл «маңызы жоқ» нюанс.

Нағыз ақпараттық экожүйе осы БАҚ пен MediaNet ХЖО арқасында құрылды. Журналистика курстарында журналистерге демократия мен азаматтық белсенділіктің негіздерін қалап, содан кейін оларға жұмыс орындарын ұсынады: митингілер, оппозиционерлер, билік сыншылары – бәрі де «тәуелсіз медиа» бола қалады. Бірақ мемлекеттік департамент пен Сорос қорының гранттарына тәуелді.

Жыл сайын демократияға жүздеген грант бөлінеді, мыңдаған жас азаматтық белсенді өз сенімін қаржылық міндеттемелермен қалыптастыруға мәжбүр — осылайша әлемде түрлі-түсті төңкерістер болып жүр.

Бұл ұйым студенттер қозғалысынан басталды және бүгінде гранттарға ие ҮЕҰ-лар арасында ең беделдісі болып саналады. 2019 жылдың өзінде бұл ҮЕҰ 76 млн тг астам қаржы тартып, оларды «жастарды дамытуға» бағыттады.

Тек гранттар үшін жұмыс істейтін ҮЕҰ, бірақ өзін «демократия қағидаттарын» жүйелі түрде ілгерілетеміз дейді. Бұл ұйымның донорларының арасында қызметі күмәнді құрылымдар баршылық.

Шетелдік Қор Қазақстанның ішкі істеріне араласа аламыз деп есептейді. Ол ҮЕҰ, белсенділер, еріктілер және тіпті шенеуніктердің кең ауқымды желісін құрып алған. Екіұшты пиғылын ұзақ уақыттан бері сіңіріп келеді.

Шетелдік қорлардан қаржыландыру алатын ҮЕҰ Қазақстанның сайлау заңнамасына араласады. ҮЕҰ басшысы бұл жағдайды қалыпты санайды. Оның үстіне, оған мұндай тәсіл өзін-өзі танытуға таптырмас қызмет.

Бұл ҮЕҰ-ның бір қызығы, Сорос қорының ақшасына өмір сүреді де, онысын айғайлап тұрып айтады. Мұнымен тоқтамай, грант берушісінің мүддесін қорғайтын журналистерден кадр жасайды.

Ресей үкіметінің ақшасына Кремль үгіт-насихатының рупоры болып отырған басылым. Дегенмен, мұнысын өздері жасырмайды да. Бұдан үгіт-насихаты әлсіреп отырған жоқ.