Азанов Бауыржан

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

Азанов Бауыржан Асқарбекұлы 1977 жылдың 28 қазанында туған.

Адвокат.

Неден басталды

Неден басталды

2018 жылдың наурыз айында Оңтүстік Қазақстан облысы Сарыағаш ауданы Абай ауылының тұрғыны Шарипа Батырбекова журналистерге жеті жасар немересі 2017 жылдың тамыз айынан бастап бірнеше рет жоғары сынып оқушыларынан соққы көріп, зорланғанын мәлімдеді. Ол полицияға зорлық-зомбылықтың алғашқы жағдайынан кейін бірден хабарласқанына қарамастан, оның арызы тек үшінші рет бергенде қабылданыпты.

Шарипа Батырбекова жоғары сынып оқушыларының ата-аналарына және өздері оқып жатқан мектеп басшылығына шағыммен барғанын айтты. Әйелдің айтуынша, немересінің есту және көру проблемалары бар, ол үнемі қорқып, тартыншақтанып қалғанын айтқан.

Зейнеткер оқушыларын зорлық-зомбылық жасады деп айыптаған Баласағұн атындағы жалпы білім беретін орта мектебінің директоры Бейбіткүл Селтанова БАҚ-қа «бұл оқушылар орташа оқиды, бірақ жақсы мінез-құлқымен ерекшеленеді және олардың артында бұзақылық әрекеттерді байқалмайды» деп хабарлаған. Ол ауыл тұрғыны Шарипа Батырбекованың айтқандарының бәрі дәлелденбегенін мәлімдеген.

Оңтүстік Қазақстан облысы Ішкі істер департаментінің баспасөз қызметі баланы зорлау туралы ақпаратқа байланысты қылмыстық іс қозғалғанын хабарлады. ІІД хабарламасында Қылмыстық кодекстің 121-бабының 4-бөлігі «көрінеу кәмелетке толмаған балаға қатысты сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттері» бойынша тергеу жүргізіліп жатқаны айтылған.

Баланы зорлау туралы хабар қазақстандық әлеуметтік желілер сегментінде және жергілікті БАҚ-та кеңінен таралды. Осыған орай, ОҚО билігі бірнеше лауазымды тұлға қызметінен босатылғанын хабарлады.

Екі күннен кейін баланы зорлау оқиғасы бірқатар жоғары лауазымды шенеуніктер мен кейбір қоғам өкілдері үшін PR құралына айналды. Сонымен, бір түнде елдің ең танымал адвокаты болған Бауыржан Азанов іске кірісті.


14 наурызда ОҚО ІІД-ге Отбасы, балалар және жастар істері басқармасынан зорланған жеті жасар баланы жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастыру туралы өтініш келіп түсті.
«Ішкі істер органдары баланың әжесімен Шымкент қаласының вокзалында әңгіме жүргізді, оның барысында оған мемлекет тарапынан қауіпсіздікті және қорғау құқығын қамтамасыз ету туралы тергеушінің қаулысының мәні түсіндірілді.

Осыдан кейін баланың әжесі мемлекет тарапынан қорғау құқығын пайдалану туралы шешім қабылдап, полиция қызметкерлерімен және қорғаншылық органдарымен бірге ОҚО ІІД-ге барды, онда қазіргі уақытта оларды қауіпсіз жерге орналастыру мәселесі шешілуде», — делінген полиция хабарламасында.
«Ішкі істер органдары баланың әжесімен Шымкент қаласының вокзалында әңгіме жүргізді, оның барысында оған мемлекет тарапынан қауіпсіздікті және қорғау құқығын қамтамасыз ету туралы тергеушінің қаулысының мәні түсіндірілді.

Осыдан кейін баланың әжесі мемлекет тарапынан қорғау құқығын пайдалану туралы шешім қабылдап, полиция қызметкерлерімен және қорғаншылық органдарымен бірге ОҚО ІІД-ге барды, онда қазіргі уақытта оларды қауіпсіз жерге орналастыру мәселесі шешілуде», — делінген полиция хабарламасында.
ІІД тергеу органының қаулысы негізінде қысқа мерзімде бейінді жоғары білікті мамандарды тарта отырып, кешенді сот-медициналық сараптама жүргізілетінін уәде етті.

«Милосердие» ерікті қоғамының жетекшісі Аружан Саин фейсбук-парақшасында әжесі мен немересі пойыздан күштеп шығарылғанын жазды:
«Оған қатысты зорлық-зомбылық туралы айтқан әже мен жеті жасар баланың отбасын пойыздан күшпен түсіріп алып, Алматыға барып, ОҚО ІІД-не апарды!

Оларды алып келе жатқан Дінмұхамед тұтқаны көтеріп, "Бізді алып кетіп жатыр, көмектесіңіздер" деп айғайлаған, сосын байланыс үзілді».
«Оған қатысты зорлық-зомбылық туралы айтқан әже мен жеті жасар баланың отбасын пойыздан күшпен түсіріп алып, Алматыға барып, ОҚО ІІД-не апарды!

Оларды алып келе жатқан Дінмұхамед тұтқаны көтеріп, "Бізді алып кетіп жатыр, көмектесіңіздер" деп айғайлаған, сосын байланыс үзілді».
ІІД ғимаратына жергілікті журналистер келген. Сәлден кейін олардың алдына баланың өкілі шыққан.
«20.17-де пойызға отыруымыз керек болған. 20-30 шақты адам келіп, бізді ұстады. Баланы тұрғылықты жерінен заңсыз әкетіп жатырсыңдар деді, баланы тек шешесі әкете алады екен. Сенміхат сұрады, мен көрсеттім. Әжесі мен әпкесі болды, сосын олар «баланы реабилитация орталығына жеткіземіз», — деді Дінмұхамед Артықов.
«20.17-де пойызға отыруымыз керек болған. 20-30 шақты адам келіп, бізді ұстады. Баланы тұрғылықты жерінен заңсыз әкетіп жатырсыңдар деді, баланы тек шешесі әкете алады екен. Сенміхат сұрады, мен көрсеттім. Әжесі мен әпкесі болды, сосын олар «баланы реабилитация орталығына жеткіземіз», — деді Дінмұхамед Артықов.
Сол кезде Қазақстандағы Бала құқықтары жөніндегі уәкіл Зағипа Балиеваның Шымкентке ұшып кеткені белгілі болды. Ол баланың ісін жеке бақылауға алатынын және баланың әжесі мұндай фактілерге 2016 жылы жүгінгенін айтты.

Жасалған қылмыс туралы алғашқы хабарламадан екі күн өткен соң бала әжесімен бірге Астанада болды. Азанов баспасөз мәслихатын өткізіп жатқан. Онда ол «ОҚО оқушысы мен оның отбасына қатысты құқық қорғау органдарының барлық іс-әрекетін заңды деп атауға болмайды» деді.
«Үш күн өтті, бірақ мен заңды деп атауға болатын бірде-бір әрекетті көрмедім. Әже мен баланың айналасында болып жатқанның бәрін мен заңды деп атай алмаймын және бала мен әженің мүддесі үшін не болып жатқанын айта алмаймын», — деді Азанов.
«Үш күн өтті, бірақ мен заңды деп атауға болатын бірде-бір әрекетті көрмедім. Әже мен баланың айналасында болып жатқанның бәрін мен заңды деп атай алмаймын және бала мен әженің мүддесі үшін не болып жатқанын айта алмаймын», — деді Азанов.
Оған қоса, баспасөз конференциясына жәбірленуші баланың, анасының, тәтесі мен әжесінің сенімді өкілі Құрманғазы Мүсір, Аружан Саин және АҚЖКБ директорының орынбасары Роза Ақылбекова қатысқан.

Бастысы — шулай беру

Бастысы — шулай беру

Азанов дереу Зағипа Балиевамен қақтығысқа кірісті. Ол өзінің және баланың анасының қатысуынсыз кез келген медициналық сараптама жүргізуге және баланың БАҚ-пен және жұртшылықпен кездесулерін ұйымдастыруға тыйым салды.

Телефон арқылы сөйлескен кезде Азанов омбудсменге баланың анасының рұқсатынсыз медициналық араласудың заңсыз екенін айтты. Өз кезегінде анасы оның өтініш хатын ескеруді сұрады, онда ол онсыз ешқандай тергеу әрекеттерін жасамауды талап етті.
«Балиева ханым, 16 наурызда біз Астанада боламыз. Сізден біздің қатысуымызсыз қандай да бір сараптамаға рұқсат бермеуіңізді сұраймын, баланың анасы қасымда, бұл оның еркі. Біз әлі күнге дейін бала қайда екенін білмейміз, оның әжесі, тәтесі бізге мекенжай бермей отыр, біз туыстарына қоңырау шалдық, бірақ барлық телефоны өшірулі. Сонымен қатар, сіз бүгін баспасөз мәслихатында журналистерге БАҚ пен блогерлер үшін баланың тәтесімен кездесу ұйымдастырып, баланы журналистерге көрсеткіңіз келетінін айттыңыз. Біз бұған жол бермеуді, отбасымыздың өмір бойы онымен бірге болуын талап етеміз», — деді Азанов телефон арқылы сөйлеген сөзінде.
«Балиева ханым, 16 наурызда біз Астанада боламыз. Сізден біздің қатысуымызсыз қандай да бір сараптамаға рұқсат бермеуіңізді сұраймын, баланың анасы қасымда, бұл оның еркі. Біз әлі күнге дейін бала қайда екенін білмейміз, оның әжесі, тәтесі бізге мекенжай бермей отыр, біз туыстарына қоңырау шалдық, бірақ барлық телефоны өшірулі. Сонымен қатар, сіз бүгін баспасөз мәслихатында журналистерге БАҚ пен блогерлер үшін баланың тәтесімен кездесу ұйымдастырып, баланы журналистерге көрсеткіңіз келетінін айттыңыз. Біз бұған жол бермеуді, отбасымыздың өмір бойы онымен бірге болуын талап етеміз», — деді Азанов телефон арқылы сөйлеген сөзінде.
Бәлиева Азановқа осы күндері оған ешкім қоңырау шалмағанын, сондықтан ол баланың анасы қайда екенін білмегенін айтты. Ол Шымкентте онымен кездесуге адвокаттарды әдейі жібермегені туралы ақпаратты жоққа шығарды.

Бір сағаттан кейін Зағипа Бәлиева журналистермен кездесуде телефон арқылы сөйлескенін айтып берді:
«Олар маған қоңырау шалды, бұрын олар біздің қоңырауларымызға жауап бермеді. Мен оларға жүгінгенмін, ақыры хабарласа алдық, олар осында келе жатыр. Мен адвокатпен жеке таныс емеспін, оның қандай құжаттары бар екенін білмеймін, бірақ баланың адвокаттары болуы мүмкін. Бәрі келсін.

Омбудсмен ретінде мен балаға ешкімді жақындатпауға шешім қабылдауға рұқсат етіңіз, өйткені ол демалып, дамуы керек және мен мұны істеуге міндеттімін. Қазір тергеу қайталама кешенді сараптама жүргізу үшін бәрін жасайды, бірақ бір түрі бар. Егер бұл қайтадан болатын болса, онда мен өз өкілеттілігімді пайдаланып, бірнеше сараптама жасауға болмайтыны туралы айтатын боламын. Бұл баланың денсаулығы болғандықтан, бұл құпия сараптама».
«Олар маған қоңырау шалды, бұрын олар біздің қоңырауларымызға жауап бермеді. Мен оларға жүгінгенмін, ақыры хабарласа алдық, олар осында келе жатыр. Мен адвокатпен жеке таныс емеспін, оның қандай құжаттары бар екенін білмеймін, бірақ баланың адвокаттары болуы мүмкін. Бәрі келсін.

Омбудсмен ретінде мен балаға ешкімді жақындатпауға шешім қабылдауға рұқсат етіңіз, өйткені ол демалып, дамуы керек және мен мұны істеуге міндеттімін. Қазір тергеу қайталама кешенді сараптама жүргізу үшін бәрін жасайды, бірақ бір түрі бар. Егер бұл қайтадан болатын болса, онда мен өз өкілеттілігімді пайдаланып, бірнеше сараптама жасауға болмайтыны туралы айтатын боламын. Бұл баланың денсаулығы болғандықтан, бұл құпия сараптама».
Адвокат Азанов өз кезегінде «бұл жағдайда» ОҚО атқарушы органдарына қарсылық білдірді, өйткені олардың бақылауында билік бұл істі шеше алмайды.
«Кеше кешкісін маған ОҚО ІІД ғимаратының жанында ер адам келіп, Зағипа Бәлиеваның конференциясына өтуге рұқсат бермеді. Мені сыртқа шығарып жіберді. Мен тек заң тұрғысында әрекет етемін.

Бүгін мен Астанада боламын, баламен және оның отбасымен кездесуге тырысамын. Бірақ тағы да қайталап айтамын: олар оны бізден жасырып жүр, пәтерлерге жасырады. Барлық жерде камера асынып жүре алмаймын, рұқсат бермейді, барған-бармағанымды осылайша дәлелдей алмаймын. Тырысып жатырмыз. Баламен кездесуден жалтарып жүр десе, бұл шылғи өтірік. РЕсми түрде мәлімдеймін, баламен кездесуден қашып жүр деген сөздің бәрі жалған!» — де ген еді адвокат Азанов.
«Кеше кешкісін маған ОҚО ІІД ғимаратының жанында ер адам келіп, Зағипа Бәлиеваның конференциясына өтуге рұқсат бермеді. Мені сыртқа шығарып жіберді. Мен тек заң тұрғысында әрекет етемін.

Бүгін мен Астанада боламын, баламен және оның отбасымен кездесуге тырысамын. Бірақ тағы да қайталап айтамын: олар оны бізден жасырып жүр, пәтерлерге жасырады. Барлық жерде камера асынып жүре алмаймын, рұқсат бермейді, барған-бармағанымды осылайша дәлелдей алмаймын. Тырысып жатырмыз. Баламен кездесуден жалтарып жүр десе, бұл шылғи өтірік. РЕсми түрде мәлімдеймін, баламен кездесуден қашып жүр деген сөздің бәрі жалған!» — де ген еді адвокат Азанов.
Сол күні Азанов ОҚО-дағы баланың анасымен бірге әжесі мен тәтесі тұрып жатқан үйге барған. Адвокат баланың анасы бұрын әжесі мен тәтесінің атына жазған барлық сенімхатты қайтарып алғанын және қазір оның жалғыз заңды өкілі екенін айтты.
«Анасы құқық қорғау органдарынан баланы қайтаруын талап етіп отыр. Бірақ бұл талапты орындағылары жоқ», — деп мәлімдеді жағдайды видеоға түсіріп тұрған адвокат.
«Анасы құқық қорғау органдарынан баланы қайтаруын талап етіп отыр. Бірақ бұл талапты орындағылары жоқ», — деп мәлімдеді жағдайды видеоға түсіріп тұрған адвокат.
Құқыққорғаушы олар полиция мен кезекші прокурордың жасағын шақырғанын айтты. Келген арнайы прокурор бала, адвокат, сенімді адам және баланың анасы болған ғимараттың ішіне кірді.

Көп ұзамай Бауыржан Азанов пен Аружан Саин арасында жанжал шықты. Негізінен барлық дау фейсбукте болған. Адвокат Саин бастаған еріктілерді қасақана ақпараттық шабуыл жасады деп айыптады және ұлмен болған әңгімеде блогерлер белгілі бір пайдакүнемдік мақсатқа ұмтылатынын айтты. Аружан Саин барлық айыптауды жоққа шығарып, адвокаттың беделіне күмән келтірді.

Абырой дым шешпейді, атақ керек

Абырой дым шешпейді, атақ керек

Желідегі барлық жанжал еріктілердің бірі фейсбукте Бауыржан Азанов істен шеттелігенін және зардап шеккен баланың өкілі емес екенін жазғаннан кейін басталды. Баланың анасы осындай шешімге келгені айтылды. Ал бұған жауап ретінде Азанов бірнеше рет ашулы пост жазып, шеттетілгені туралы ресми құжат алмағанын мәлімдеді.

Сонымен қатар, құқыққорғаушы Аружан Саин бастаған еріктілерді және баланың анасын белгілі бір қастандық жасады деп айыптады және көпшілікке оның айтуынша, «нағыз бомба» болатын ақпаратты беруге уәде берді. Расында Азанов уәде етілген ақпаратты сол күйі жарияламады.

Нәтижесінде танымал адвокаттың резонанстық істен шығарылуының себебі түсініксіз болып қалды. Қоғам қайраткері Аружан Саин басқа еріктілер сияқты тергеудің егжей-тегжейіне түсініктеме беруге құқығы жоқ екенін айтты, өйткені ол жабық деп жарияланған қылмыстық процесс. Ал баланың анасы зардап шеккен баланы басынан бастап тегін қорғаған адвокат Бауыржан Азановтың қызметінен неге бас тартқанын жұртшылыққа хабарлауға асықпады.

25 шілдеде адам құқықтары жөніндегі Қазақстандық Халықаралық бюроның сайтында адвокат Бауыржан Азановқа қатысты қылмыстық іс қозғалғаны туралы ақпарат пайда болды. Оған ОҚО-да бірнеше рет зорланған болуы мүмкін деген баланың ісінде «көрінеу жалған ақпарат таратты» деген айып тағылды. Қаулыда жалған ақпарат фейсбукте таралғаны жазылды.

Қалай болғанда да, Бауыржан Азановтың есімі бүкіл елді дүр сілкіндірді. Содан бері ол әділетсіздікпен күрескер адвокаттың бейнесін жасады. Алайда, ол қатысқан істерді қарап шықсаңыз, бәрі де түсінікті болып шыға келеді. Қаншалықты даулы және атышулы іс болса, адвокат та соған орай атын шығарады. Демек, ақысы да өседі.

Азанов қатысқан беделді сот процестерінің ішінде «Азаттықтың» бұрынғы журналисі Светлана Глушкованың ісін айрықша көрсетуге болады. Ол 2019 жылы балконда тұрып сайлауға бойкот жариялауға шақырған Дархан Өмірбаевты қорғады.
Азанов уақытша ұстау абақтысында қайтыс болған Дулат Ағаділдің отбасына адвокат болып көргісі келген. Тіпті белсендінің өлімі тақырыбында қайта-қайта пост жариялаумен болды, бірақ қаза болған белсендінің бауыры онымен жұмыс істегісі келмегенін білген.

Азановтың адвокаттық кейстеріне қарасақ, «Ұлт болмысы» жекеменшік журналының бас редакторы Гүлжанар Амантай мен оның танысы Жанбота Шәріпханның ісі де бар. Бірақ адвокат өзінің тікелей міндетін орындай алмады: қорғауындағы азаматтар 10 жыл түрмеде отырады.

Гүлжанар Амантай мен Жанбота Шәріпхан екі бап бойынша сотталды: ірі мөлшерде алаяқтық жасауға оқталу және ірі мөлшерде пара беруге итермелеу. Олар екі қоғам қайраткері Жәкенова мен Кемеловаға Шымкент Парламенті Мәжілісі мен мәслихаты депутаттығына үміткерлердің Nur Otan партиялық тізіміндегі орындарын тиісінше $600 мың және $200 мың сатуға тырысқан. Олар Айдос Сарым, Арман Қырықбаев және Бауыржан Байбектің есімдерін пайдаланған.