Әбдіғали Әли
Жалпы мәлімет
Жалпы мәлімет
Қазақстан азаматы, Жапонияда тұрады.
Блогер. Ұлтшыл.
Блогер. Ұлтшыл.
Алыстаған сайын туған жер жақын
Алыстаған сайын туған жер жақын
Әбдіғали Әли Қазақстаннан шамамен 2005 жылы кетті. Ол кету себептері туралы тек әлеуметтік желілерде ғана емес, бұқаралық ақпарат құралдарында да айтқан. Сөйтсек, Әли жапон әйеліне үйленіп, соның нәтижесінде Күншығыс еліне көшіпті.
«Болашақ әйеліммен бірге мен Шэньянның Ляонин университетінде бірге оқыдық. Бір күні ол аудиторияға кіргенде, жалғыз бос орын менің қасымда болды. Мен бір қарағанда ғашық болдым деп айтпаймын, бірақ одан телефон нөмірін сұрадым. Бүгінде ол өзі нөмірін неге бейтаныс адамға бергенін түсіндіре алмайды: себебі Жапонияда телефондарды таныс емес адамдарға тарату әдеті жоқ.
Айкомен аз ғана уақыт кездесіп жүрдік. Көп ұзамай қаржылық проблемаларға байланысты мен университеттегі оқуымды тастап кетуге мәжбүр болдым. Алдымен аудармашы болып жұмыс істедім. Содан кейін мені Астанаға Қытай бойынша жабдықтаушы ретінде шақырды. Қош айтысуымыз керек дегенімде сүйіктім шок болды. „Кем дегенде бір-бірімізбен байланыста болайық“, — деп ұсынды ол. Мен келістім, бірақ қашықта сөйлесу мүмкін емес екеніне сенімді болдым. Бірақ бір күні ол мені хабардар етпей, Алматыға келді. Әуежайдан „Күтіп ал!“ деп, келіп тұрды», — деді Әли журналистерге.
Айкомен аз ғана уақыт кездесіп жүрдік. Көп ұзамай қаржылық проблемаларға байланысты мен университеттегі оқуымды тастап кетуге мәжбүр болдым. Алдымен аудармашы болып жұмыс істедім. Содан кейін мені Астанаға Қытай бойынша жабдықтаушы ретінде шақырды. Қош айтысуымыз керек дегенімде сүйіктім шок болды. „Кем дегенде бір-бірімізбен байланыста болайық“, — деп ұсынды ол. Мен келістім, бірақ қашықта сөйлесу мүмкін емес екеніне сенімді болдым. Бірақ бір күні ол мені хабардар етпей, Алматыға келді. Әуежайдан „Күтіп ал!“ деп, келіп тұрды», — деді Әли журналистерге.
“
«Болашақ әйеліммен бірге мен Шэньянның Ляонин университетінде бірге оқыдық. Бір күні ол аудиторияға кіргенде, жалғыз бос орын менің қасымда болды. Мен бір қарағанда ғашық болдым деп айтпаймын, бірақ одан телефон нөмірін сұрадым. Бүгінде ол өзі нөмірін неге бейтаныс адамға бергенін түсіндіре алмайды: себебі Жапонияда телефондарды таныс емес адамдарға тарату әдеті жоқ.
Айкомен аз ғана уақыт кездесіп жүрдік. Көп ұзамай қаржылық проблемаларға байланысты мен университеттегі оқуымды тастап кетуге мәжбүр болдым. Алдымен аудармашы болып жұмыс істедім. Содан кейін мені Астанаға Қытай бойынша жабдықтаушы ретінде шақырды. Қош айтысуымыз керек дегенімде сүйіктім шок болды. „Кем дегенде бір-бірімізбен байланыста болайық“, — деп ұсынды ол. Мен келістім, бірақ қашықта сөйлесу мүмкін емес екеніне сенімді болдым. Бірақ бір күні ол мені хабардар етпей, Алматыға келді. Әуежайдан „Күтіп ал!“ деп, келіп тұрды», — деді Әли журналистерге.
Айкомен аз ғана уақыт кездесіп жүрдік. Көп ұзамай қаржылық проблемаларға байланысты мен университеттегі оқуымды тастап кетуге мәжбүр болдым. Алдымен аудармашы болып жұмыс істедім. Содан кейін мені Астанаға Қытай бойынша жабдықтаушы ретінде шақырды. Қош айтысуымыз керек дегенімде сүйіктім шок болды. „Кем дегенде бір-бірімізбен байланыста болайық“, — деп ұсынды ол. Мен келістім, бірақ қашықта сөйлесу мүмкін емес екеніне сенімді болдым. Бірақ бір күні ол мені хабардар етпей, Алматыға келді. Әуежайдан „Күтіп ал!“ деп, келіп тұрды», — деді Әли журналистерге.
Алғашқы кездесуден үш жыл өткен соң Әбдіғали Әли мен оның қызы үйлену тойын өткізіп, Жапонияға көшкен. Жұптың ұлы мен қызы дүниеге келген.
Әли ірі автомобиль компаниясына жұмысқа орналасады, онда жеті жылдан астам уақыт жұмыс істейді. Содан кейін қазақ кәсіпкерлерімен танысп, олармен бірлесіп бизнеспен айналысуды — отанында бөдене фермасын ашуды ұсынады.
«Менің ауыл шаруашылығына ешқандай қатысым болмаса да, тәуекелге бел будым. Ең алдымен осы бизнестің негіздерін үйренуім керек болды. Бірақ Жапонияда иелері өз кәсіпорындарына кім көрінгенді жібермейді. Әркімнің өз құпиялары мен ноу-хауы бар. Мен Жапониядағы ең үлкен бөдене фермасының қожайынының соңынан алты ай жүгірдім. Мен одан тегін болса да жұмыс істеуге рұқсат беруді сұрап, ақыры дегеніме жеттім.
Өте қиын болды. Бұған дейін мен ақ жейде мен галстук тағып, кеңседе отыратынмын, ал мұнда құстың саңғырығын тазалап, жемін беріп, спартандық өмір жағдайынан өттім – шаруашылықтағы кішігірім үйшікте өмір сүруге тура келді. Технологиясын алып, Қазақстанға оралдым.
Бізде бизнесті аяққа тұрғызып әкету қиын дейтіндер бар. Бірақ мен серіктестеріммен, өзім сияқты жас жігіттермен Қаскеленде біреудің көмегіне сенбей бөдене фермасын аштым. Бәріміз ойлау жүйемізді өзгертсек болғаны. Егер бәрі тек байланыстар мен ақша арқылы шешіледі деп ойласақ, біз орта ғасырларда боламыз. Иә, бізге де алғашқы қадамдарды жасау қиын болды, бірақ қазір біз пайда түсіре бастадық: ірі Алматы супермаркеттерінің бөдене жұмыртқасы мен ұшасына деген қажеттілігінің шамамен 30-40%-ын біз қамтамасыз етеміз», — деп еске алды Әли.
Өте қиын болды. Бұған дейін мен ақ жейде мен галстук тағып, кеңседе отыратынмын, ал мұнда құстың саңғырығын тазалап, жемін беріп, спартандық өмір жағдайынан өттім – шаруашылықтағы кішігірім үйшікте өмір сүруге тура келді. Технологиясын алып, Қазақстанға оралдым.
Бізде бизнесті аяққа тұрғызып әкету қиын дейтіндер бар. Бірақ мен серіктестеріммен, өзім сияқты жас жігіттермен Қаскеленде біреудің көмегіне сенбей бөдене фермасын аштым. Бәріміз ойлау жүйемізді өзгертсек болғаны. Егер бәрі тек байланыстар мен ақша арқылы шешіледі деп ойласақ, біз орта ғасырларда боламыз. Иә, бізге де алғашқы қадамдарды жасау қиын болды, бірақ қазір біз пайда түсіре бастадық: ірі Алматы супермаркеттерінің бөдене жұмыртқасы мен ұшасына деген қажеттілігінің шамамен 30-40%-ын біз қамтамасыз етеміз», — деп еске алды Әли.
“
«Менің ауыл шаруашылығына ешқандай қатысым болмаса да, тәуекелге бел будым. Ең алдымен осы бизнестің негіздерін үйренуім керек болды. Бірақ Жапонияда иелері өз кәсіпорындарына кім көрінгенді жібермейді. Әркімнің өз құпиялары мен ноу-хауы бар. Мен Жапониядағы ең үлкен бөдене фермасының қожайынының соңынан алты ай жүгірдім. Мен одан тегін болса да жұмыс істеуге рұқсат беруді сұрап, ақыры дегеніме жеттім.
Өте қиын болды. Бұған дейін мен ақ жейде мен галстук тағып, кеңседе отыратынмын, ал мұнда құстың саңғырығын тазалап, жемін беріп, спартандық өмір жағдайынан өттім – шаруашылықтағы кішігірім үйшікте өмір сүруге тура келді. Технологиясын алып, Қазақстанға оралдым.
Бізде бизнесті аяққа тұрғызып әкету қиын дейтіндер бар. Бірақ мен серіктестеріммен, өзім сияқты жас жігіттермен Қаскеленде біреудің көмегіне сенбей бөдене фермасын аштым. Бәріміз ойлау жүйемізді өзгертсек болғаны. Егер бәрі тек байланыстар мен ақша арқылы шешіледі деп ойласақ, біз орта ғасырларда боламыз. Иә, бізге де алғашқы қадамдарды жасау қиын болды, бірақ қазір біз пайда түсіре бастадық: ірі Алматы супермаркеттерінің бөдене жұмыртқасы мен ұшасына деген қажеттілігінің шамамен 30-40%-ын біз қамтамасыз етеміз», — деп еске алды Әли.
Өте қиын болды. Бұған дейін мен ақ жейде мен галстук тағып, кеңседе отыратынмын, ал мұнда құстың саңғырығын тазалап, жемін беріп, спартандық өмір жағдайынан өттім – шаруашылықтағы кішігірім үйшікте өмір сүруге тура келді. Технологиясын алып, Қазақстанға оралдым.
Бізде бизнесті аяққа тұрғызып әкету қиын дейтіндер бар. Бірақ мен серіктестеріммен, өзім сияқты жас жігіттермен Қаскеленде біреудің көмегіне сенбей бөдене фермасын аштым. Бәріміз ойлау жүйемізді өзгертсек болғаны. Егер бәрі тек байланыстар мен ақша арқылы шешіледі деп ойласақ, біз орта ғасырларда боламыз. Иә, бізге де алғашқы қадамдарды жасау қиын болды, бірақ қазір біз пайда түсіре бастадық: ірі Алматы супермаркеттерінің бөдене жұмыртқасы мен ұшасына деген қажеттілігінің шамамен 30-40%-ын біз қамтамасыз етеміз», — деп еске алды Әли.
2017 жылы ол жақын арада отбасымен бірге Қазақстанға көшетінін мәлімдеді. Тіпті скептиктерді оның әйелі бұған қарсы ештеңе болмайды деп сендірді: Жапонияда отағасының шешімі талқыланбайды. Тағы бір нәрсе, отбасы басшысы біздің бұрынғы отандасымыз емес сияқты. Қалай болғанда да, өзінің арандатушылық жазбаларын жариялай отырып, ол көбінесе әйелінің атын жамылады.
«Бәйбішем жапон тегінен шыққанын бәріңіз білесіздер, ішкі қызып жатқан тіршіліктерімізге түкіргені бар, бұл дисклеймер, біреу-міреу ақыға жазып жүр деп ойлап қалмасын деп отырмын
Біз үшін орыстар ағайын, және II Wolrd war қасиетті отан соғысы, ал жапондарға біз Ресейдің колониясымыз, ал бұл соғысқа қатысқандар метрополия үшін соғысқан колония сарбаздарымыз, мысалы Ұлыбритания сапында соғысқан үнділер, африкалықтар, непалдықтар сияқты.
Мен онымен қанша даулассам да, мен оған керісінше қалай дәлелдесем де, ол барлық жапон сияқты өз бетінен қайтпайды, біз метрополия үшін күрескен Ресей отарының қазақтарымыз», — деп жазды Әли 2021 жылдың 30 наурызында.
Біз үшін орыстар ағайын, және II Wolrd war қасиетті отан соғысы, ал жапондарға біз Ресейдің колониясымыз, ал бұл соғысқа қатысқандар метрополия үшін соғысқан колония сарбаздарымыз, мысалы Ұлыбритания сапында соғысқан үнділер, африкалықтар, непалдықтар сияқты.
Мен онымен қанша даулассам да, мен оған керісінше қалай дәлелдесем де, ол барлық жапон сияқты өз бетінен қайтпайды, біз метрополия үшін күрескен Ресей отарының қазақтарымыз», — деп жазды Әли 2021 жылдың 30 наурызында.
“
«Бәйбішем жапон тегінен шыққанын бәріңіз білесіздер, ішкі қызып жатқан тіршіліктерімізге түкіргені бар, бұл дисклеймер, біреу-міреу ақыға жазып жүр деп ойлап қалмасын деп отырмын
Біз үшін орыстар ағайын, және II Wolrd war қасиетті отан соғысы, ал жапондарға біз Ресейдің колониясымыз, ал бұл соғысқа қатысқандар метрополия үшін соғысқан колония сарбаздарымыз, мысалы Ұлыбритания сапында соғысқан үнділер, африкалықтар, непалдықтар сияқты.
Мен онымен қанша даулассам да, мен оған керісінше қалай дәлелдесем де, ол барлық жапон сияқты өз бетінен қайтпайды, біз метрополия үшін күрескен Ресей отарының қазақтарымыз», — деп жазды Әли 2021 жылдың 30 наурызында.
Біз үшін орыстар ағайын, және II Wolrd war қасиетті отан соғысы, ал жапондарға біз Ресейдің колониясымыз, ал бұл соғысқа қатысқандар метрополия үшін соғысқан колония сарбаздарымыз, мысалы Ұлыбритания сапында соғысқан үнділер, африкалықтар, непалдықтар сияқты.
Мен онымен қанша даулассам да, мен оған керісінше қалай дәлелдесем де, ол барлық жапон сияқты өз бетінен қайтпайды, біз метрополия үшін күрескен Ресей отарының қазақтарымыз», — деп жазды Әли 2021 жылдың 30 наурызында.
Қазақ жапонының постына қатысты жазылған пікірлерді шайқас дерсің. Ал жарияланым авторы манипуляция жасап, әңгімені өз ыңғайына қарай бұрумен болды. Ол аздай, қарсыластарына тигізе сөйлеп, оларды менсінбейтінін анық көрсетті.
Дөп тиген мәселе
Дөп тиген мәселе
Әбдіғали Әлидің барлық жазбасында орыс тілді қазақстандықтарға деген өкпе-наз бар:
«Мен үшін орыс тілді адамдар тәжірибелік тышқандар сияқты, оларды зерттеу қызықты, мен оларға барлық логикалық эксперимент жүргіземін, ақыл-ойына тесттер жасаймын, ақыл мен ертегінің арасындағы шегін сызып беремін. (мен бұл эксперименттерді заңды бұзбай ақылмен өткіземін, өйткені бірде-бір орыс тілді адам зардап шеккен жоқ). Мен үшін олар д...птар».
“
«Мен үшін орыс тілді адамдар тәжірибелік тышқандар сияқты, оларды зерттеу қызықты, мен оларға барлық логикалық эксперимент жүргіземін, ақыл-ойына тесттер жасаймын, ақыл мен ертегінің арасындағы шегін сызып беремін. (мен бұл эксперименттерді заңды бұзбай ақылмен өткіземін, өйткені бірде-бір орыс тілді адам зардап шеккен жоқ). Мен үшін олар д...птар».
Әлидің теріс посттары әсіресе орыс тілді қазақтарға арналған. Ол тікелей қорлау жазбаса да, оларға деген жеккөрушіліктің барлық дәрежесін көрсетеді. Ол оларға мемлекеттік тілді нашар меңгергені ғана емес, сонымен қатар 9 мамыр мерекесін құрметтегені және Ресейде оқығаны үшін кінәлі деп санайды. Мұндай қазақстандықтарды «мәңгүрт» деген ол «мәңгүрттер балалы болып, мәңгүрттерді көбейтіп жатқанына өкінетінін» мәлімдеген.
Сонымен қатар, блогер Әли өз жолын бастап, Жапониядағы өмір туралы, осы елдің әдет-ғұрыптары мен жапондардың өмір құрылымы туралы әңгімелерін бөлісті. Уақыт өте келе, бұл тақырып оған жанкүйер санын көбейтуді тоқтатты, содан кейін жапон әйелінің атын жамылып, ұлтшылдыққа көшті.
Оның бұл қылығына біреу шамданды, біреу таңғалды. Біреулер жаңадан шыққан ұлтшылдың парақшасынан аулақ болғысы келсе, біреулері бұл өзгеруінің мәнін түсінгісі келді. Біреулер «Әлидің өкпе-реніші бар» деп те пікірін айтты. Бұл реніші орыс тілділерге қатысты емес, Жапонияда өзінің екінші сұрыптағы адам екеніне байланысты. Әли әлдекімге реніші туып, ашуын енді отандастарынан ала бастаған.
Қайткенде де пікір жазғандардың көпшілігі ұлтшылдықты қоздыратын жазбаларда мемлекеттік тілді жақтау, Ресейдің Қазақстандағы ролін талқылау Жапониядан жүзеге асып жатқанына таңғалды.
Бірақ сол Әли әлдекімді қорласа, орыс тілінде тап-таза сөйлей жөнеліп, былапыт сөзді нақышына келтіріп айтады. Саналас ағасы Марғұлан Боранбайдан «ватник» деген сөзді алады да, бірақ, бір қызығы «сепаратист» деген сөзді аузына алмайды. Соған қарағанда, сөздің мәнін ұқпайтын сияқты. Бірақ Әбдіғали Әли Марғұлан Боранбайға қарағанда ақыл-санасы жетілмеген сияқты, жауыр ойларымен таңғалдырады:
Сонымен қатар, блогер Әли өз жолын бастап, Жапониядағы өмір туралы, осы елдің әдет-ғұрыптары мен жапондардың өмір құрылымы туралы әңгімелерін бөлісті. Уақыт өте келе, бұл тақырып оған жанкүйер санын көбейтуді тоқтатты, содан кейін жапон әйелінің атын жамылып, ұлтшылдыққа көшті.
Оның бұл қылығына біреу шамданды, біреу таңғалды. Біреулер жаңадан шыққан ұлтшылдың парақшасынан аулақ болғысы келсе, біреулері бұл өзгеруінің мәнін түсінгісі келді. Біреулер «Әлидің өкпе-реніші бар» деп те пікірін айтты. Бұл реніші орыс тілділерге қатысты емес, Жапонияда өзінің екінші сұрыптағы адам екеніне байланысты. Әли әлдекімге реніші туып, ашуын енді отандастарынан ала бастаған.
Қайткенде де пікір жазғандардың көпшілігі ұлтшылдықты қоздыратын жазбаларда мемлекеттік тілді жақтау, Ресейдің Қазақстандағы ролін талқылау Жапониядан жүзеге асып жатқанына таңғалды.
Бірақ сол Әли әлдекімді қорласа, орыс тілінде тап-таза сөйлей жөнеліп, былапыт сөзді нақышына келтіріп айтады. Саналас ағасы Марғұлан Боранбайдан «ватник» деген сөзді алады да, бірақ, бір қызығы «сепаратист» деген сөзді аузына алмайды. Соған қарағанда, сөздің мәнін ұқпайтын сияқты. Бірақ Әбдіғали Әли Марғұлан Боранбайға қарағанда ақыл-санасы жетілмеген сияқты, жауыр ойларымен таңғалдырады:
«- Сонда біздің орыс тілділер бізді тарихи Отаны басып алғанын қалай ма?
- бәрі емес, әрине, ваталары.
- Ал оларды қалай анықтау керек ?
- өте оңай, мемлекеттік тілді білуі!», — деп жазды ол.
- бәрі емес, әрине, ваталары.
- Ал оларды қалай анықтау керек ?
- өте оңай, мемлекеттік тілді білуі!», — деп жазды ол.
“
«- Сонда біздің орыс тілділер бізді тарихи Отаны басып алғанын қалай ма?
- бәрі емес, әрине, ваталары.
- Ал оларды қалай анықтау керек ?
- өте оңай, мемлекеттік тілді білуі!», — деп жазды ол.
- бәрі емес, әрине, ваталары.
- Ал оларды қалай анықтау керек ?
- өте оңай, мемлекеттік тілді білуі!», — деп жазды ол.
Кейде Әбдіғали Әлидің ұлтшыл миында бәрі араласы пкетеді, сонда өзі де түсінбейтін бір жазбалар жариялайды.
«Адекваттан ватникті ажыратудың тағы бір жолы. Егер ол жапондарды бәрінен өткен қанышер деп аузынан сілекейі ағып дауласса, сол кезде басқа жапон сарбаздары сияқты туыстарын азаптаса, құттықтаймыз, алдарыңызда нағыз ватник )))».
“
«Адекваттан ватникті ажыратудың тағы бір жолы. Егер ол жапондарды бәрінен өткен қанышер деп аузынан сілекейі ағып дауласса, сол кезде басқа жапон сарбаздары сияқты туыстарын азаптаса, құттықтаймыз, алдарыңызда нағыз ватник )))».
Әли басқа да қазақстандық ұлтшылдар сияқты өзін национал-патриот екенін дәлелдеуге, ойы таза әрі әділ екенін көрсетуге тырысады.
Бірақ парадокс мынада: Әбдіғали Әли балалары қазақ емес, жапон екенін жазады, олардың ана тілі – жапон, анасының тілі екенін айтады. Сонда шығатыны, желідегі ұлтшылардың бірі қос стандартпен өмір сүре ме?
Бірақ парадокс мынада: Әбдіғали Әли балалары қазақ емес, жапон екенін жазады, олардың ана тілі – жапон, анасының тілі екенін айтады. Сонда шығатыны, желідегі ұлтшылардың бірі қос стандартпен өмір сүре ме?
Әли Әбдіғали