Қаз Рус
Қаз
Рус
Жангелді Сүлейменов

Жангелді Сүлейменов

Жалпы мәлімет
Бүркітсің, Соколов!
БЖЗҚ аудитіне қарсы талап
Қауіпсіздік сертификатына қарсы талап
Адвокаттың топ идеялары

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

Сүлейменов Жангелді Тимергалиевич 1963 жылы 7 қазанда дүниеге келген

Отбасы: әйелі - Саракеева Оксана Харуновна; балалары — Шыңғыс (1993) Шамиль (2000), Эмиль (2002) Давид (2012).

1989 жылы Омбы технологиялық институтын «Бухгалтерлік есеп және шаруашылық қызметті талдау» мамандығы бойынша, 1996 жылы Қазақ мемлекеттік басқару академиясының нарық институтын «Бухгалтерлік есеп және аудит» мамандығы бойынша, 2002 жылы Қазақ мемлекеттік заң академиясын «Құқықтану» мамандығы бойынша, 2013 жылы Экономика және құқық академиясының магистратурасын «Құқықтану» мамандығы бойынша бітірген.

Еңбек жолы:

  • 1989−2000 — салық салу және қаржы мәселелері бойынша кеңес беру саласында жеке практика.
  • 2000−2005 — құқық саласында жеке практика.
  • 2005 жылдан бері - Алматы қалалық адвокаттар алқасының адвокаты.
  • 1989−2000 — салық салу және қаржы мәселелері бойынша кеңес беру саласында жеке практика.
  • 2000−2005 — құқық саласында жеке практика.
  • 2005 жылдан бері - Алматы қалалық адвокаттар алқасының адвокаты.

Бүркітсің, Соколов!

Бүркітсің, Соколов!

2017 жылы Жангелді Сүлейменов телеарнада «Час пик» ток-шоуының жүргізушісі болды. Содан бері адвокаттың барлық мәлімдемелері мен іс-әрекеттерінде шоу элементтері байқалады. Бірақ біз өсектен бастауды жөн көрдік.

Шоу-адвокат Ресейдің Омбы қаласында дүниеге келген және бастапқыда тегі Соколов болған. Сол жерде ол жоғары білім алып, еңбек жолын бастады. 80-жылдардың соңында Қазақстанға көшуді ұйғарады. Сол кезеңде Соколов-Сүлейменов бухгалтер болып жұмыс істеген ұйымда алаяқтық пен ысырапшылдық фактілері салдарынан проблемалар туындады деген қауесет бар.

Дұшпандарының айтуынша, Сүлейменов ҚР-ға келіп, біраз уақыт ірі аудиторлық компанияда жұмыс істейді, бірақ біліктілігі төмен болғандықтан жұмыстан шығарылған. Осылайша оның жеке практикадағы еңбек жолы басталады.

Жангелді Сүлейменов «Майкубен Вест Холдинг» АҚ Директорлар кеңесінің мүшесі екені белгілі. Павлодар облысында тіркелген компания Майкөбен көмірін (Б-3 маркалы) өндіреді және сатады, тек 2020 жылдың өзінде 3 млрд тг астам салық төледі.

Жангелді Сүлейменовтің «атышулы істері» туралы айтатын болсақ, олардың барлығының ортақ ерекшеліктері бар. Бірінші және ең бастысы — олардың барлығы ірі компаниялармен байланысты. Екіншісі - ешқандай мағынасы жоқ. Үшіншіден, олар міндетті түрде жаңалықтарға шығады және шоу-адвокаттың аты жиі аталуына үлес қосады. Мұндай атышулы істер өте көп. Біз олардың кейбіреулеріне тоқталмақпыз.

БЖЗҚ аудитіне қарсы талап

БЖЗҚ аудитіне қарсы талап

Қазақстанның Бірыңғай жинақтаушы қоры Сүлейменовтың ерекше ықыласына ие. 2019 жылдың қыркүйегінде Сүлейменов өзінің Фейсбуктегі парақшасында БЖЗҚ қызметкерлерінің күн сайын қанша метр дәретхана қағазын пайдаланатынын есептеді.

Оның айтуынша, күніне 96,3 орам қағаз жұмсалады. 2019 жылы БЖЗҚ үшін қанша дәретхана қағазы сатып алынғаны туралы бастапқы деректерді адвокат ведомствоның басқарушы директоры Мәулен Өтеғұловтан алды.
«БЖЗҚ-ның 2019 жылға арналған сатып алу жоспарында 24 000 орама дәретхана қағазын сатып алу көзделген, бір орама қағазда 23 метр қағаз жаймасы бар. Нарықта 23 метр, 36 м, 54 м, 56 м және одан да ұзын түрлі қағаз орамдары бар.

Дәретхана қағазы орамдарының саны ішкі нормативтер негізінде, орталық аппарат қызметкерлерінің, сондай-ақ қорға келушілердің: клиенттердің (салымшылардың), БЖЗҚ үшін тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді жеткізушілердің штаттық санын ескере отырып есептелді», — деп жазды Өтеғұлов өзінің Фейсбук-парақшасында.
“
«БЖЗҚ-ның 2019 жылға арналған сатып алу жоспарында 24 000 орама дәретхана қағазын сатып алу көзделген, бір орама қағазда 23 метр қағаз жаймасы бар. Нарықта 23 метр, 36 м, 54 м, 56 м және одан да ұзын түрлі қағаз орамдары бар.

Дәретхана қағазы орамдарының саны ішкі нормативтер негізінде, орталық аппарат қызметкерлерінің, сондай-ақ қорға келушілердің: клиенттердің (салымшылардың), БЖЗҚ үшін тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді жеткізушілердің штаттық санын ескере отырып есептелді», — деп жазды Өтеғұлов өзінің Фейсбук-парақшасында.
Сүлейменов сатып алынған орамдардың санын биылғы жұмыс күндерінің санына бөлді (249). Нәтижесінде, БЖЗҚ қызметкерлері күніне 96,3 орама дәретхана қағазын пайдаланатыны белгілі болды.
«Орамда 23 метр, яғни БЖЗҚ-лықтар күніне 2214 метрмен сүртінеді. Немесе күніне 5,1 метр бір адамға кетеді. Онда да, егер қызметкер күнделікті үлкен дәретке баратын болса. Егер демалыстар, ауруына байланысты демалыстар, іссапарларды қоссақ, шамамен 6 метр шығады», — деп жазды Сүлейменов.
“
«Орамда 23 метр, яғни БЖЗҚ-лықтар күніне 2214 метрмен сүртінеді. Немесе күніне 5,1 метр бір адамға кетеді. Онда да, егер қызметкер күнделікті үлкен дәретке баратын болса. Егер демалыстар, ауруына байланысты демалыстар, іссапарларды қоссақ, шамамен 6 метр шығады», — деп жазды Сүлейменов.
Адвокат ведомствоның жарнама мен маркетингке жұмсайтын шығындары туралы да айтты. Өтеғұлов өз жазбасында БЖЗҚ-ның 2018 жылғы есебінде «Ақпараттық қызметтер» бабы бойынша шығындар 277 318 000 тг құрағанын атап өтті.
«Жарнама мен маркетинг шығындары» термині «БЖЗҚ» АҚ-ның 2018 жылғы аудиттелген қаржылық есептілігінен алынған. Бұл есеп Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына (ХҚЕС) сәйкес жасалған және «Делойт» (Deloitte) халықаралық аудиторлық компаниясымен расталған.

ХҚЕС стандарттары қызмет түріне қарамастан аудиттелетін компаниялардың шығындар түрлерінің стандартталған атауларын білдіреді. БЖЗҚ-ның ресми қаржылық құжаттарында: Қордың даму жоспары мен бюджетінде осы шығындардың басқа атауы көрсетілген: «Ақпараттық қызметтер»", — деп жазды Өтеғұлов.
“
«Жарнама мен маркетинг шығындары» термині «БЖЗҚ» АҚ-ның 2018 жылғы аудиттелген қаржылық есептілігінен алынған. Бұл есеп Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына (ХҚЕС) сәйкес жасалған және «Делойт» (Deloitte) халықаралық аудиторлық компаниясымен расталған.

ХҚЕС стандарттары қызмет түріне қарамастан аудиттелетін компаниялардың шығындар түрлерінің стандартталған атауларын білдіреді. БЖЗҚ-ның ресми қаржылық құжаттарында: Қордың даму жоспары мен бюджетінде осы шығындардың басқа атауы көрсетілген: «Ақпараттық қызметтер»", — деп жазды Өтеғұлов.
Бұған жауап ретінде Жангелді Сүлейменов аудиторлық компания шығындардың атауын өзгерте алмайтынын, ал егер солай жасаса, ережелерді өрескел бұзғанын атап өтті.
«БЖЗҚ есепті мұндай түрде қабылдауға тиіс емес. Сондықтан Өтеғұлов не жазып отырғанын түсінбейді», — деп атап өтті Сүлейменов.
“
«БЖЗҚ есепті мұндай түрде қабылдауға тиіс емес. Сондықтан Өтеғұлов не жазып отырғанын түсінбейді», — деп атап өтті Сүлейменов.
Сонымен қатар, адвокат Мәулен Өтеғұловқа бірнеше сұрақ қойғанын және олардың тек екеуіне ғана жауап алғанын атап өтті. Сүлейменов сондай-ақ БЖЗҚ не үшін әрқайсы 5000 тг күнделік сатып алғанын, 2018 жылға ай сайын ведомство басшылығына 2,2 млн тг, ал қалған қызметкерлерге 400 000 тг жалақы не үшін төлегенін білгісі келді.

Сондай-ақ, ол өткен жылғы 306 млн тг сома тұратын «өзге де шығыстар» деген не және БЖЗҚ 2018 жылғы аудиторлық есептің орнына неліктен аудиторлық қорытындыны қабылдағанын сұрады. Сонымен қатар, оны неге тек орталық аппаратта 434 адам жұмыс істейтінін қызықтырды.

Бірақ адвокат мұнымен тоқтаған жоқ. 2021 жылдың ақпанында Жангелді Сүлейменов аудит үшін БЖЗҚ-ны сотқа бергені белгілі болды, оның пікірінше, аудитор-компания оны сапасыз жүргізген. Жангелді Сүлейменов өз парақшасында есепте зейнетақы активтерінің бухгалтерлік есебінің дұрыстығы туралы қорытынды жоқ, сондай-ақ бухгалтерлік баланс аудиттелмеген деп мәлімдеді.
«Мен БЖЗҚ-ны біздің зейнетақы жинақтарымызды сапасыз аудиттегені үшін ақша төлегені үшін сотқа бердім. Аудитті жүргізген — „Делойт“ және есепте екі өрескел қате бар. Бірінші: біздің жинақтарымыздың бухгалтерлік есебін жүргізу бағаланбаған. Екінші: бухгалтерлік балансты тексермеген», — деді Жангелді Сүлейменов.
“
«Мен БЖЗҚ-ны біздің зейнетақы жинақтарымызды сапасыз аудиттегені үшін ақша төлегені үшін сотқа бердім. Аудитті жүргізген – "Делойт" және есепте екі өрескел қате бар. Бірінші: біздің жинақтарымыздың бухгалтерлік есебін жүргізу бағаланбаған. Екінші: бухгалтерлік балансты тексермеген», — деді Жангелді Сүлейменов.
Сондай-ақ, ол соттың алғашқы отырысы өткенін хабарлады. Алайда, адвокаттың айтуынша, БЖЗҚ өкілдері ол жерге келмеген. Зейнетақы қоры журналистерге техникалық проблемаларға байланысты ғана отырысқа қатыса алмайтындарын айтқан.
«Сот белгілеген уақытта Қор өкілдері online-режимде байланыста болды. Алайда, қорға байланыссыз техникалық себептер бойынша қор өкілдері сот отырысына қосылмаған, бұл туралы процеске қатысушылардың барлығы хабардар болды.

Осыған байланысты сот отырысы 2021 жылдың 10 ақпанына кейінге қалдырылды. Бұл ретте қор талап арызға пікірді уақтылы ұсынды және өтініш берушінің онымен танысуға мүмкіндігі бар.

Осылайша, Ж. Т. Сүлейменов мырзаның 2021 жылғы 2 ақпандағы сот отырысында Қордың қатыспағаны туралы айтқан сөздері шындыққа жанаспайды», — деп хабарлады БЖЗҚ баспасөз қызметі.
“
«Сот белгілеген уақытта Қор өкілдері online-режимде байланыста болды. Алайда, қорға байланыссыз техникалық себептер бойынша қор өкілдері сот отырысына қосылмаған, бұл туралы процеске қатысушылардың барлығы хабардар болды.

Осыған байланысты сот отырысы 2021 жылдың 10 ақпанына кейінге қалдырылды. Бұл ретте қор талап арызға пікірді уақтылы ұсынды және өтініш берушінің онымен танысуға мүмкіндігі бар.

Осылайша, Ж. Т. Сүлейменов мырзаның 2021 жылғы 2 ақпандағы сот отырысында Қордың қатыспағаны туралы айтқан сөздері шындыққа жанаспайды», — деп хабарлады БЖЗҚ баспасөз қызметі.
Сондай-ақ, БЖЗҚ-да Алматы қаласы Бостандық аудандық сотының 2020 жылғы 8 қаңтардағы шешімімен Жангелді Сүлейменовтың 2018 жылғы аудит бойынша арыз талаптарын қанағаттандырудан бас тартқанын еске салды. Оның шешіміне апелляциялық тәртіппен шағым жасалған жоқ және 2020 жылғы 17 ақпанда заңды күшіне енді.

Қауіпсіздік сертификатына қарсы талап

Қауіпсіздік сертификатына қарсы талап

2019 жылдың тамыз айында Жангелді Сүлейменов «қауіпсіздік сертификатын» орнату ұсынысымен SMS-хабарлама жіберген ұялы байланыс операторына сот ісін қозғады. 6 тамызда Алматының Бостандық аудандық сотында алдын ала тыңдау бар болғаны бес минутқа созылды. Талапкер оған қатыспады, өйткені сотқа келген оның өкілі Станислав Лопатиннің айтуынша, ол қазір қалада жоқ.

Жауапкер — «КаР-Тел» (Beeline) компаниясы — соттан істі қарауды Нұр-Сұлтан қаласына ауыстыруды сұрады, мұны компанияның бас кеңсесі астанада орналасқандығымен түсіндірді.

Талапта Сүлейменов ұялы байланыс және Интернетке қол жеткізу қызметін ұсынатын оператор «қауіпсіздік сертификатын» орнату туралы талабы заңсыз деп жазды. Жауапкердің талап арызға берген пікірінде компания тек бекітілген ережелерді орындайтындықтан, тиісті жауапкер емес, соттан талап арызды толық көлемде қабылдамауды сұрады.

Талап мынадан басталған: 2019 жылғы шілдеден бастап қазақстандық байланыс операторлары пайдаланушыларға бұл құрал болмаған жағдайда онлайн-ресурстарға қол жеткізудегі ықтимал проблемалар туындауы мүмкін екенін ескертіп, интернетке шығатын құрылғыларға сертификаттар орнату туралы хабарламалар жіберді. Елордада өз құрылғыларына «қауіпсіздік сертификатын» жүктемеген пайдаланушылар әртүрлі интернет-қызметтерге қол жеткізудегі қиындықтарды атап өтті.

Сертификаттың ресми атауы — QazNet Trust Network. Қазақстандық билік түпкі сертификат кибершабуылдар мен заңсыз контенттен қорғаудың құралы болады деп мәлімдеді, ал батыс зерттеушілері мен құқық қорғаушылары құралды қадағалау және кибер цензура тәсілі деп атады.

Көп ұзамай Қазақстанның Ұлттық қауіпсіздік комитеті қауіпсіздік сертификатын қолдануды тестілеу сәтті аяқталғанын хабарлады. Хабарламада «нәтижесінде кибер- және ақпараттық кеңістікте киберқауіптердің алдын алу жүйесі құрылды» делінген.Сондай-ақ, ҰҚК хабарламасында Ұлттық ақпараттық қауіпсіздікті үйлестіру орталығы тек шілдеде ғана вирустық белсенділіктің 8 млн астам фактісін және мемлекеттік органдар мен жеке компанияларға қатысты 130 мың кибершабуылдарды анықтағаны, бірқатар мемлекеттік органдарға қатысты кибершабуыл фактілері анықталды деп айтылған.

ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша өткізілген тестілеу 7 тамыздан бастап ресми түрде тоқтатылатыны, ал сертификатты орнатқан қазақстандықтар оны алып тастай алатыны, өйткені оны пайдаланудың қажеті жоқ екені хабарланды.

Адвокаттың топ идеялары

Адвокаттың топ идеялары

2016 жылдың сәуір айында Жангелді Сүлейменов өзінің әлеуметтік желілердегі парақшасында әлеуметтік желілерге екі айға тыйым салуды ұсынды.
«Осы уақыт ішінде әлеуметтік желілерді реттеудің Заңын немесе ережесін әзірлеу қажет. Мысалы, жұмыс уақытында әлеуметтік желілерге тыйым салу, жалған ақпарат үшін жауапкершілік, лақап аттарды пайдалануға тыйым салу, балаларға әлеуметтік желілерге кіруге тыйым салу және тағы басқа», — деп жазды адвокат.
“
«Осы уақыт ішінде әлеуметтік желілерді реттеудің Заңын немесе ережесін әзірлеу қажет. Мысалы, жұмыс уақытында әлеуметтік желілерге тыйым салу, жалған ақпарат үшін жауапкершілік, лақап аттарды пайдалануға тыйым салу, балаларға әлеуметтік желілерге кіруге тыйым салу және тағы басқа», — деп жазды адвокат.
«Темекі шегумен күресу өте қиын. Темекі қорабындағы қорқынышты фотосуреттер темекі шегушілерді тоқтата алмайды және менің ойымша, тек экономикалық әдістер темекі шегумен күресуге көмектеседі. Өйткені, бұл темекі шегушілердің өздеріне ғана емес, айналасындағы адамдарға да зиян тигізеді. Сондай-ақ темекі шегу жазатайым оқиғалардың себебі болып табылады: тұрғын үйлердегі, кеңселердегі және қонақ үйлердегі өрттер. Немесе, мысалы, жүргізушінің темекісі құлап қалып, ол соған алаңдаймын деп апат болады. Темекі шегумен күресу керек.

Мен ұсынған әдіс өте қарапайым. Темекі шегушілерге тегін медициналық көмек көрсетуге шектеу/тыйым салу керек, бірақ барлық жағдайларда емес, тек темекі шегуден туындаған ауруларға қатысты. Менің ойымша, бұл әділетті. Неліктен мемлекет салық төлеушілердің қаражатын өзіне саналы және қасақана зиян келтіретін адамға беруі керек? Сонда ғана адам түсінеді», — деді адвокат журналистерге берген сұхбатында.
«Сот екі себепке байланысты менің өтінішімді қайтарды. Мен жауапкер компанияның мекен-жайы мен телефон нөмірлерін көрсетпедім. Бірақ талап-арызда компанияның мекен-жайы бар және азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес телефон нөмірін көрсету міндетті емес. Егер телефон нөмірі көрсетілмесе, онда бұл талапты қайтару үшін негіз болмайды.

Сосын сот менің Қазақстанда шетелдік тұлғаларға талап қоя алмайтыныма сілтеме жасап отыр. Бірақ заңда ар-намысты қорғау жөніндегі істерді, яғни қазақстандықтардың талап-арыздарын Қазақстанда қарауға міндетті екендігі анық жазылған. Бұл жерде мәселе Боратта емес, заңсыздықтың қаншалықты етек жайып кеткендігінде», — деді заңгер.
“
«Сот екі себепке байланысты менің өтінішімді қайтарды. Мен жауапкер компанияның мекен-жайы мен телефон нөмірлерін көрсетпедім. Бірақ талап-арызда компанияның мекен-жайы бар және азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес телефон нөмірін көрсету міндетті емес. Егер телефон нөмірі көрсетілмесе, онда бұл талапты қайтару үшін негіз болмайды.

Сосын сот менің Қазақстанда шетелдік тұлғаларға талап қоя алмайтыныма сілтеме жасап отыр. Бірақ заңда ар-намысты қорғау жөніндегі істерді, яғни қазақстандықтардың талап-арыздарын Қазақстанда қарауға міндетті екендігі анық жазылған. Бұл жерде мәселе Боратта емес, заңсыздықтың қаншалықты етек жайып кеткендігінде», — деді заңгер.
Мәтінді толықтыру Читать на русском ➞
Мәтінді толықтыру