Әнуар Нұрпейісов

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

Нұрпейісов Әнуар Нұрланұлы 1985 жылдың 11 наурызында Қарағандыда дүниеге келген.

Қазақстандық актер, блогер, шоумен.

Көңілшек және қалжыңбас

Көңілшек және қалжыңбас

Әнуар Нұрпейісовтің Уикипедиядағы парақшасында айтылғандай, ол — автожол салу инженері және филологтың отбасында туып-өскен. 2005 жылы мектеп бітіргеннен кейін Нұрпейісов Алматы қаласына көшіп, Қазақ-Британ техникалық университетіне грантқа түсен. 2009 жылы ЖОО-ны мұнай инженері мамандығы бойынша бітірген, бірақ сол мамандығы бойынша бір күн де жұмыс істемеді.
«Сіз университетке жаяу келесіз, олар сәнді көліктермен келеді. Олардың жанындағы сабақтарда оққағарлар сырттай білім алады. Үзілісте — мен армандай алмайтын нәрселер туралы әңгіме, мысалы: бүгін Балиге барып қайтсақ қайтеді, мұғалім бәрібір ауырып қалды», — деп еске алды Нұрпейісов 2010 жылғы сұхбатында.
«Сіз университетке жаяу келесіз, олар сәнді көліктермен келеді. Олардың жанындағы сабақтарда оққағарлар сырттай білім алады. Үзілісте — мен армандай алмайтын нәрселер туралы әңгіме, мысалы: бүгін Балиге барып қайтсақ қайтеді, мұғалім бәрібір ауырып қалды», — деп еске алды Нұрпейісов 2010 жылғы сұхбатында.
Ол бай жастардың шеңберіне кіре алмайтынын және ұмтылмайтынын мойындады, бірақ әзіл-қалжыңға бел буып, КВН ойнай бастады.
«Өз тобымда танымал болдым, тек сабақтарда әзілдеп жүрдім. Содан кейін факультетте, содан кейін университетте. КВН ойыншыларының арасында ортамды таптым, жаңа қалада мойындалдым. 2004 жылдан 2008 жылға дейін — ҚБТУ КВН командасының капитаны болдым. Сіз әлеуметке жақын адам болсаңыз, сізді ескере бастайды. Ал олар сен туралы „Понаехали тут“ демейді», — деді Нұрпейісов.
«Өз тобымда танымал болдым, тек сабақтарда әзілдеп жүрдім. Содан кейін факультетте, содан кейін университетте. КВН ойыншыларының арасында ортамды таптым, жаңа қалада мойындалдым. 2004 жылдан 2008 жылға дейін — ҚБТУ КВН командасының капитаны болдым. Сіз әлеуметке жақын адам болсаңыз, сізді ескере бастайды. Ал олар сен туралы „Понаехали тут“ демейді», — деді Нұрпейісов.
Көп ұзамай Әнуар Нұрпейісовті киношниктер байқап, түсірілімге шақырады. 2008 жылы «Ағайындылар» телехикаясында басты рөлде ойнады. 2009 жылы — «Қызғылт қоян туралы ертегі» фильмінде. «Адамдар елі» фильмінде ойнады — бұл қосалқы рөл.

Ақан Сатаевтың көпсериялы фильміндегі рөлі Нұрпейісовті танымал ете түсті. Ауылда өскен үш ағайынды туралы әңгіме қазақстандық көрерменнің көңілінен шықты.
Әнуар Нұрпейісов
Әнуар Нұрпейісов
Нұрпейісов табысқа жетуінің толқынында былай сөйлегенді ұнататын:
«Менің ойымша, өмірде бәріне күлімсіреп қарау керек: жұмыс істеу, ұйықтау, ояну. Неліктен адамдарды артыұ шырмау оймен жүктеу керек? Қарым-қатынас әзілдей бастағанда бірден жақсарады».
«Менің ойымша, өмірде бәріне күлімсіреп қарау керек: жұмыс істеу, ұйықтау, ояну. Неліктен адамдарды артыұ шырмау оймен жүктеу керек? Қарым-қатынас әзілдей бастағанда бірден жақсарады».
Нұрпейісов әзіл-қалжыңмен және деректі фильм түсірумен 2019 жылға дейін айналысып, кейін… оянды. Наурыздан бастап ол елдегі биліктің транзиті туралы өз пікірін білдіруге тырысты, тіпті бұл туралы күлкілі сұхбаттарында да айтуға тырысты.

Содан кейін Алматы марафонында «Шындықтан қашып құтыла алмайсың» плакатын іліп, әкімшілік жаза да алып тынған Әсия Төлесованы қолдады.

Мамыр айында Нұрпейісов өзінің арандатушылық ұрандарымен толықтыра отырып, Мұхтар Әблязовқа жүгінді.
«Сіз адамдардың наразылық көңіл-күйін, олардың саяси білімсіздігін пайдаланасыз және көшеде қан шыққанын қалайсыз. Ал осы уақытта өзіңіз диванда отырасыз», — деп айыптады актер қашқын банкирді.
«Сіз адамдардың наразылық көңіл-күйін, олардың саяси білімсіздігін пайдаланасыз және көшеде қан шыққанын қалайсыз. Ал осы уақытта өзіңіз диванда отырасыз», — деп айыптады актер қашқын банкирді.
Оның айтуынша, Әблязов «халықты құрбандыққа шалып, өз мақсатына пайдаланады». Сондай-ақ, Нұрпейісов қандай да бір себептермен Әблязовтың жобасы емес екенін және «әсіресе Ақорданың жобасы емес екенін» айтумен болды. Ол үшін ҚДТ сектасынан көптеген жағымсыз пікір алды.

Ұйқыдағыларды оятты…

Ұйқыдағыларды оятты…

Бір аптадан кейін, 27 мамырда Әнуар Нұрпейісов өзінің парақшасында керемет сипаттама жасаған видеосын жариялады:
«Мүмкін сіздердің біреулеріңіз 30 жыл бойы тәтті ұйқыда жатып, құрғақ уәделерге алданған шығарсыздар, ал біреу несиеге батып, шыға алмаған болар. Бірақ бір нәрсені өзгерту үшін Сіз оянуыңыз керек! Ақыр соңында, сіз түс көргенде, сіз тек түпсанада салатын сюжеттің көрерменісіз. Ал егер біреу сіздің бала кезіңізден бастап сіздің санаңызды жаулап алған болса ше?

Бізбен бірге оянсаң, кез келген суретпен немесе видеомен пост жаз. Сипаттамада міндетті түрде #менояндым хештегін қолдану керек. Қаншау екенімізді көрейік. Қаласаң, қай елде оянғаныңды жаз».
«Мүмкін сіздердің біреулеріңіз 30 жыл бойы тәтті ұйқыда жатып, құрғақ уәделерге алданған шығарсыздар, ал біреу несиеге батып, шыға алмаған болар. Бірақ бір нәрсені өзгерту үшін Сіз оянуыңыз керек! Ақыр соңында, сіз түс көргенде, сіз тек түпсанада салатын сюжеттің көрерменісіз. Ал егер біреу сіздің бала кезіңізден бастап сіздің санаңызды жаулап алған болса ше?

Бізбен бірге оянсаң, кез келген суретпен немесе видеомен пост жаз. Сипаттамада міндетті түрде #менояндым хештегін қолдану керек. Қаншау екенімізді көрейік. Қаласаң, қай елде оянғаныңды жаз».
Ролик дереу танымал болып, ол әлеуметтік желілерде бөлісіліп, мессенджерлерде көптеп тарады.

Әнуар Нұрпейісов журналистерге бейнеролик 20 ғасырдың басындағы қазақ ақыны және жазушысы Міржақып Дулатовтың «Оян, қазақ!» өлеңінен бастау алатынын айтты.

Алайда, көп ұзамай репортерлар видеода оянғандар мен шындық арасындағы айқын сәйкессіздіктерді таба бастады. Мысалы, актриса Айсұлу Әзімбаева бейнероликте ол 30 жасында пәтер сатып ала алмайтын елде оянғанын айтады. Ақиқатында, актриса мен тележүргізуші үлкен үйде тұрады және қаражат жетіспеушілігі байқалмайды.

Елдегі сөз бостандығының жоқтығы туралы видеода айтқан блогер Мадина Мусина да уайымын айтады. Әлеуметтік желілерде Мада деген атпен танымал Мусина жазушы екені, «ЖИР или Женщина Ищущая Рациональность» кітабының авторы екені анықталды. Сонымен қатар, оның әлеуметтік желілердегі парақшаларында да, кітапта да Мусина ашықтан былапыт сөз қолданады. Мада өзінің кітабында өте ашық әңгімелер жазды және кітаптың тұсаукесерін еркін өткізе отырып, балағат сөздерді қолданды.

Тағы бір оянған — Ася Төлесова, ол бұрын Көк-Жайлау жобасы бойынша қоғамдық тыңдауларда байқалған. Әлеуметтік желілерде Ася «айғайлаушы» рөлін атқаратын видео бар: ол бір нотада үздіксіз айғайлап шығады. Тәртіпке шақырған сөздерді де елемеді. Тіпті қазақстандық журналистиканың мэрі Вадим Борейко да оны бұл айғайды үзуге мәжбүрлей немесе көндіре алмады.

Журналистер бейнежазбаның барлық қатысушысы бақытсыз ауылдық бейшаралар емес, Золотая молодежь ұғымына кіретіндер екенін атап өтті. Сол Төлесова — Сан-Францискода өнер университетінде оқыған және Алматының элиталық ауданында тұратын танымал және мәртебелі отбасынан шыққан. Сонымен қатар, оған үш пәтер тіркелген.

Сыни тұрғыдан ойлайтын адамдарда оянған шедеврдің авторына сұрақтар туындай бастағаны орынды. Бірақ Нұрпейісов мұндайларды нұрбот деп, олардың пабликтерін дүр сілкіндірді. Нұрпейісова өзінің пікірімен келіспейтіндердің бәрінің аузын жабуға деген ұмтылысын қолдамаған кезде, ол жеке басқа өтуге кірісті: «Иә, олар боқ сияқты суға батпайды!» деп, өз жақтастарын мынадай маңызды әрекетке асығуға шақырды.

Оның хайп видеосы туралы және барлық мәселе бойынша сарапшы Денис Кривошеев пікірін айтты:
«Мен жастарға, Айсұлу Әзімбаеваға, Мәдина Мусинаға және Әнуар Нұрпейісовке және басқа да балаларға шын жүректен жаным ашиды. Олар шынымен де бәрін дұрыс істеп жатыр деп ойлайды. Олар неден қателескенін түсінбесе де әрекетке барып жатыр. Олар өз талаптарында шыншыл емес, өйткені олар бұл талаптарын сезініп көрген емес. Олар үйсіз емес және ешқашан болған емес, қысымға ұшырамаған, биліктің назарынан тыс қалған емес, олардың көпшілігі сыйлық иегерлері. Олар ешқашан сөйлеу құқығын айырылған емес».
«Мен жастарға, Айсұлу Әзімбаеваға, Мәдина Мусинаға және Әнуар Нұрпейісовке және басқа да балаларға шын жүректен жаным ашиды. Олар шынымен де бәрін дұрыс істеп жатыр деп ойлайды. Олар неден қателескенін түсінбесе де әрекетке барып жатыр. Олар өз талаптарында шыншыл емес, өйткені олар бұл талаптарын сезініп көрген емес. Олар үйсіз емес және ешқашан болған емес, қысымға ұшырамаған, биліктің назарынан тыс қалған емес, олардың көпшілігі сыйлық иегерлері. Олар ешқашан сөйлеу құқығын айырылған емес».
Сарапшы сөз бостандығы мен «нұрботтардың күркіреуі» талабы диктатура деп санады және соңында оянғандарды «кофе бүлікшілері» деп атады.
«Құрметті кофе бүлікшілері, сіздердің көпшілігіңіз мүсәпір болып қалудың не екенін білмейсіздер. Сіздердің бір бөлігіңіз жақсы және бай отбасыларда өсті, Иә, Ася? Төлебаев немесе Мұқанов көшелеріндегі отбасыларда.

Сіздердің ата-аналарыңыз бір кездері өз халқын жаншыған еді, ал қазір үлкен және әдемі үйлерде тұрасыздар, сіздер жақсы киінесіздер, жақсы дипломдарыңыз бар, мен сіздерге алған білімдеріңіз туралы айтпай-ақ та қойдым, аштықтан өлмейсіздер, сіздер тіпті шынымен жұмыс істеп көрмегенсіздер. Сондықтан мұның бәрі фарсқа ұқсайды және құқықтар мен бостандықтар үшін нағыз күресті құнсыздандырады. Нақты өзгерістер үшін, елді жоймай және ойдан шығарылған оянудан кейінгі хаос».
«Құрметті кофе бүлікшілері, сіздердің көпшілігіңіз мүсәпір болып қалудың не екенін білмейсіздер. Сіздердің бір бөлігіңіз жақсы және бай отбасыларда өсті, Иә, Ася? Төлебаев немесе Мұқанов көшелеріндегі отбасыларда.

Сіздердің ата-аналарыңыз бір кездері өз халқын жаншыған еді, ал қазір үлкен және әдемі үйлерде тұрасыздар, сіздер жақсы киінесіздер, жақсы дипломдарыңыз бар, мен сіздерге алған білімдеріңіз туралы айтпай-ақ та қойдым, аштықтан өлмейсіздер, сіздер тіпті шынымен жұмыс істеп көрмегенсіздер. Сондықтан мұның бәрі фарсқа ұқсайды және құқықтар мен бостандықтар үшін нағыз күресті құнсыздандырады. Нақты өзгерістер үшін, елді жоймай және ойдан шығарылған оянудан кейінгі хаос».
…Ал 5 маусымда Алматыда азаматтық белсенділер «Oyan Qazaqstan» қозғалысы құрылғанын жариялап, аттас декларацияны таныстырды.
«Ұлттық диалогты бастау маңызды. Біздің елде әртүрлі күш бар. Конституцияға өзгерістер енгізу үшін комиссия құру қажет. Күшті демократиялық институттар — ел дамуының кепілі. Жаңа саяси жүйе барлығымыз үшін жауап болады», — деді спикерлердің бірі ретінде сөз сөйлеген саясаттанушы Димаш Әлжанов.
«Ұлттық диалогты бастау маңызды. Біздің елде әртүрлі күш бар. Конституцияға өзгерістер енгізу үшін комиссия құру қажет. Күшті демократиялық институттар — ел дамуының кепілі. Жаңа саяси жүйе барлығымыз үшін жауап болады», — деді спикерлердің бірі ретінде сөз сөйлеген саясаттанушы Димаш Әлжанов.
Ол сондай-ақ авторитарлық режим заманауи жағдайларға сәйкес келмейтінін қосты.

Қандай да бір шаралар немесе қуғын-сүргін туралы сұраққа белсенді Лейла Махмудова «біз отыз жыл бойы қорқып келдік» деп жауап берді. Өз кезегінде журналист және белсенді Әсем Жәпішева «осы кезеңде» қозғалысты тіркеу жоспарланбағанын айтты.
«Біз демократиялық, тәуелсіз және еркін елде өмір сүруіміз керек! Оян!», — деп шақырды «оятқыштар».
«Біз демократиялық, тәуелсіз және еркін елде өмір сүруіміз керек! Оян!», — деп шақырды «оятқыштар».
Кейінірек «саясаттан кетіп қалған» Ася Төлесова қозғалыстан біршама тыншып қалды, ал Әнуар Нұрпейісов із-түссіз жоғалып кетті.

…Өзі ұйықтап кетті

…Өзі ұйықтап кетті

2019 жылдың маусым айында қарағандылық NV. KZ басылымының тілшісі Нұрпейісовтың жоғалып кету жағдайы туралы ақпаратты анықтау үшін Алматы облысының полиция департаментіне жүгінді. Ол әлеуметтік желі қолданушылары актердің тағдырына алаңдаушылық білдіргеннен кейін құқық қорғау органдарына сауалхат жолдады: Нұрпейісов 4 маусымнан бастап Instagram-парақшасында көрінбеді.

Алматы облысының полиция департаментінде басылымға «Ағымдағы жылдың 4−20 маусымы аралығында Әнуар Нұрпейісовтің атынан, сондай-ақ оған қатысты өтініштер түспегені» хабарланды.
Нұрпейісов Әнуар
Нұрпейісов Әнуар
Әнуар Нұрпейісовтан 14 қазанға дейін хабар болған жоқ.
«Бас оятушы Әнуар Нұрпейісов Шри-Ланкада „наразылардың“ патриоттық сезімін пайдаланып, өзінің жеке кәсібін жарнамалады.

Жоғалған адам табылды. Бірақ Нұрпейісов қайтадан жарқ етіп жарыққа шықты. 12 минуттық сапалы видео түсірді. Осы жоғалуының бәрін түсіндірудің орнына Нұрпейісов Шри-Ланкада үш жылға жалдаған үйін көрсетумен болды. „Ең кедей адамдарға арналған қонақүйдің үздік жарнамасы“ аталымында жүлде алардай», — деп жазды аноним телеграм-арналар.
«Бас оятушы Әнуар Нұрпейісов Шри-Ланкада „наразылардың“ патриоттық сезімін пайдаланып, өзінің жеке кәсібін жарнамалады.

Жоғалған адам табылды. Бірақ Нұрпейісов қайтадан жарқ етіп жарыққа шықты. 12 минуттық сапалы видео түсірді. Осы жоғалуының бәрін түсіндірудің орнына Нұрпейісов Шри-Ланкада үш жылға жалдаған үйін көрсетумен болды. „Ең кедей адамдарға арналған қонақүйдің үздік жарнамасы“ аталымында жүлде алардай», — деп жазды аноним телеграм-арналар.
Ал өзі «бұрын ҰҚК-да істеген досы» белсенділігін тоқтатып, көзден тас болу керегін айтты деп ақталды.
«Бірақ мен заңсыз ештеңе жасамағанымды және қандай да бір бүліктер, тәртіпсіздіктер ұйымдастырмадым деп жауап бердім. Менің досым „өзің шеш, мен саған ескерттім“ деді … 5 маусымда, сайлауға 4 күн қалғанда, маған басқа досым қоңырау шалып, кездесіп, өте маңызды мәселені талқылау керегін айтты. Кездесуге бардым, ол менде „қызыл қағаз“ барын айтты және судья дисквалификациялау үшін оған қол созып жатыр. Бірақ қалай екені түсініксіз», — деп жазды «қызғылт қоян».
«Бірақ мен заңсыз ештеңе жасамағанымды және қандай да бір бүліктер, тәртіпсіздіктер ұйымдастырмадым деп жауап бердім. Менің досым „өзің шеш, мен саған ескерттім“ деді … 5 маусымда, сайлауға 4 күн қалғанда, маған басқа досым қоңырау шалып, кездесіп, өте маңызды мәселені талқылау керегін айтты. Кездесуге бардым, ол менде „қызыл қағаз“ барын айтты және судья дисквалификациялау үшін оған қол созып жатыр. Бірақ қалай екені түсініксіз», — деп жазды «қызғылт қоян».
Бірақ бәрі де мынаны жақсы түсінді: хайптың үлесін және жақсы гонорар жинаған Нұрпейісов бизнес жасауға кетті. Негізі, біраз уақытқа дейін «оятқыш» йога мен ағылшын тілін үйреніп жүргені айтпағанда, өзі де қалың ұйқыға кетті.

Нұрпейісов қайтадан жарқ етіп 2021 жылдың 16 ақпанында жарыққа шықты; онда әлемге мынадай үн қатады:
«Өмірімде әлденеге өкінемін бе деген сұрақтар көп қойылады. Әсіресе саяси наразылықтарыма. Жоқ, достар. Мен қасиетті құрбандық рөлінен уақытында кеткеніме өкінбеймін. Олар маған шіріген жұмыртқаларымен атса да солай. Бірақ идея үшін жер астында немесе қоныс колониясында шіріп жатқанша осы шіріген жұмыртқадан анда-санда тазарып отырғаным жақсы.

Осы уақыт ішінде мен адам болмысының кең ауқымын көрдім. Мен үшін бұл бірегей зерттеу тәжірибесі. Мен ешкімді ренжітпеймін, бәрін түсіндім және кешірдім. Бірақ мені контактілерінен алып тастамағандарды көбірек бағалай бастадым. Менің саясатымның салдары мен әлі күнге дейін белсенділікті сезінемін, бірақ егер кейбір есіктер жабылса, онда бір жерде екіншісі ашылады. Бұл әрқашан солай болды».
«Өмірімде әлденеге өкінемін бе деген сұрақтар көп қойылады. Әсіресе саяси наразылықтарыма. Жоқ, достар. Мен қасиетті құрбандық рөлінен уақытында кеткеніме өкінбеймін. Олар маған шіріген жұмыртқаларымен атса да солай. Бірақ идея үшін жер астында немесе қоныс колониясында шіріп жатқанша осы шіріген жұмыртқадан анда-санда тазарып отырғаным жақсы.

Осы уақыт ішінде мен адам болмысының кең ауқымын көрдім. Мен үшін бұл бірегей зерттеу тәжірибесі. Мен ешкімді ренжітпеймін, бәрін түсіндім және кешірдім. Бірақ мені контактілерінен алып тастамағандарды көбірек бағалай бастадым. Менің саясатымның салдары мен әлі күнге дейін белсенділікті сезінемін, бірақ егер кейбір есіктер жабылса, онда бір жерде екіншісі ашылады. Бұл әрқашан солай болды».
Ол осылайша тағы да эфирден жоғалып кетті. Мүмкін ол ұйықтап жатқан шығар.