Дана Орманбаева

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

Орманбаева Дана Аменгелдіқызы 1972 жылдың 4 маусымында туған.

Журналист, қоғам белсендісі.

Сырты бүтін…

Сырты бүтін…

Дана Орманбаева өзін DPARTNERS компаниясының басқарушы серіктесі деп атайды. Шын мәнінде, бұл қызметкерлер саны бес адамға дейінгі ЖК. Дана Орманбаева жеке кәсіпкер ретінде 2015 жылдың маусым айында тіркелген.

Сол уақыттан бері ол бір мемлекеттік тапсырыс орындап, 2019 жылы 2,8 млн тг сомасына тікелей бір көзден сатып алу әдісімен шарт жасасқан.
Орманбаева — көпбалалы ана. Ол өзін саналы ата-ана ретінде көрсетеді. Ол тіпті «Мы не ругаем детей» кітабын шығарды, тәрбие тақырыбында тренингтер өткізді. Алайда, ол өзінің ана кезіндегі өмірбаянынан кейбір фактілерді айтпауды жөн көреді. Мысалы, аноним телеграм-арналар Орманбаева өзінің үлкен ұлы-аутистті дамытумен айналыспағанын, оны туысына тәрбиелеуге жібергенін жазған.

Алайда, содан бері Дана үшін Дананың өзі маңызды екені ғана айқын бола бастады:
Орманбаева — көпбалалы ана. Ол өзін саналы ата-ана ретінде көрсетеді. Ол тіпті «Мы не ругаем детей» кітабын шығарды, тәрбие тақырыбында тренингтер өткізді. Алайда, ол өзінің ана кезіндегі өмірбаянынан кейбір фактілерді айтпауды жөн көреді. Мысалы, аноним телеграм-арналар Орманбаева өзінің үлкен ұлы-аутистті дамытумен айналыспағанын, оны туысына тәрбиелеуге жібергенін жазған.

Алайда, содан бері Дана үшін Дананың өзі маңызды екені ғана айқын бола бастады:

«Сәлеметсіздер ме, құрметті достар! Менің атым Дана Орманбаева. Мен — журналиспін, Қазақстан Республикасының ТВ-сында жұмыс істеймін. 30 жастамын. Менің үлкен ұлым Бексұлтан 9 жаста. Ол сап-сау бала, мектепте жақсы оқиды, әртүрлі бағыттарды ұнатады: компьютерлер, музыка, кино, кітаптар, жануарларды жақсы көреді. Кішкентай бала, оның аты Ислам, ол 7 жаста, аутизммен ауырады. Туған алғашқы күнінде-ақ перзентханада педдиатрларға жаңа туған нәрестенің меңі мен бассүйегінің тігістері ұнамай қалған. Бірақ жергілікті докоторлардың емі тек церебролизин, диакарб және басқа дәрі-дәрмектер сияқты дәстүрлі препараттардан тұрды.

Бір сөзбен айтқанда, 1 жас 10 айында бала өз бетінше дамып кете алмады, оны Мәскеуге профессор Бондаренко Евгений Сергеевичке апардым. 1,5 жыл бойында осы маманға барып жүрдік. Медикаментозды шабуылдардың арқасында Ислам 2,5 жасына жақсы дами бастады. Бұл біздің бірінші жеңіс еді!!! Бүгін, ұзаққа созылған 7 жылдан кейін, артта төккен көз жасымыз қалғанда мынаны сеніммен айта аламын: „Бұл бала дәл менде, дәл осы ананың үйінде туғанына бақыттымын!!!“».
«Сәлеметсіздер ме, құрметті достар! Менің атым Дана Орманбаева. Мен — журналиспін, Қазақстан Республикасының ТВ-сында жұмыс істеймін. 30 жастамын. Менің үлкен ұлым Бексұлтан 9 жаста. Ол сап-сау бала, мектепте жақсы оқиды, әртүрлі бағыттарды ұнатады: компьютерлер, музыка, кино, кітаптар, жануарларды жақсы көреді. Кішкентай бала, оның аты Ислам, ол 7 жаста, аутизммен ауырады. Туған алғашқы күнінде-ақ перзентханада педдиатрларға жаңа туған нәрестенің меңі мен бассүйегінің тігістері ұнамай қалған. Бірақ жергілікті докоторлардың емі тек церебролизин, диакарб және басқа дәрі-дәрмектер сияқты дәстүрлі препараттардан тұрды.

Бір сөзбен айтқанда, 1 жас 10 айында бала өз бетінше дамып кете алмады, оны Мәскеуге профессор Бондаренко Евгений Сергеевичке апардым. 1,5 жыл бойында осы маманға барып жүрдік. Медикаментозды шабуылдардың арқасында Ислам 2,5 жасына жақсы дами бастады. Бұл біздің бірінші жеңіс еді!!! Бүгін, ұзаққа созылған 7 жылдан кейін, артта төккен көз жасымыз қалғанда мынаны сеніммен айта аламын: „Бұл бала дәл менде, дәл осы ананың үйінде туғанына бақыттымын!!!“».
Қазіргі уақытта Дана өзінің жарияланымдарында аутизм немесе ерекше балаларды тәрбиелеу мәселелеріне қатысы жоқ жазбаларында ұлы Исламның суреттерін белсенді қолданады. Ол ұлының «әлеуметтенбегенін және жылдар бойы қарым-қатынассыз» екенін жасырмайды.

Алайда, Орманбаеваның өзі айтқандай, «сүймейтін балаларды қудалауға, жеккөруге болмайды. Өйткені, сүюге мәжбүрлеу мүмкін емес және сүюге үйрету де мүмкін емес». Сонымен қатар, отбасындағы зорлық-зомбылыққа қарсы шыққан тәжірибелі ана Орманбаева мына кеңестерді елемейді: «бала алдыңызға жылау үшін келіп тұрса құйрығынан тартып жіберу керек».

Желідегі белсенділігі

Желідегі белсенділігі

Дана Орманбаева — әлеуметтік желіде қуғындаумен айналысатын бала құқықтары жөніндегі уәкіл Аружан Саин мен журналист/блогер Денис Кривошеевтің тобының белсенді қатысушысы. Сонымен қатар, «НеМолчи.kz» қозғалысының басшысы Динара Смайылова да кибербуллингпен айналысады.
Кривошеев өзіне қатысты қудалауды былай түсіндіреді:
«Менің ойымша, кейбір түсініктемелер беру керек. Бір жылдан астам уақыт бойы блогер Дана Орманбаева өзінің пікірлестерімен әлеуметтік желілерде маған қарсы мақсатты қудалауды ұйымдастырып келеді. Жүздеген қорлау посттары, қорлау суреттері. Өкінішке қарай, оның қызметі тек желімен шектелмейді, әйел өмірдегі достарым мен әріптестерімнің көз алдында менің беделімді түсіруге тырысады. Себебі қарапайым. Мен оның қазір қылмыстық тергеу жүргізіліп жатқан бір жеке іс туралы көзқарасымен келіспедім. Ол тараптардың бірін белсенді қолдайды, бірақ мен тергеуге араласпауға, оған қысым жасамауға, оның аяқталуын күтуге шақырамын».
«Менің ойымша, кейбір түсініктемелер беру керек. Бір жылдан астам уақыт бойы блогер Дана Орманбаева өзінің пікірлестерімен әлеуметтік желілерде маған қарсы мақсатты қудалауды ұйымдастырып келеді. Жүздеген қорлау посттары, қорлау суреттері. Өкінішке қарай, оның қызметі тек желімен шектелмейді, әйел өмірдегі достарым мен әріптестерімнің көз алдында менің беделімді түсіруге тырысады. Себебі қарапайым. Мен оның қазір қылмыстық тергеу жүргізіліп жатқан бір жеке іс туралы көзқарасымен келіспедім. Ол тараптардың бірін белсенді қолдайды, бірақ мен тергеуге араласпауға, оған қысым жасамауға, оның аяқталуын күтуге шақырамын».
Кривошеевтің Саин мен Орманбаева-Смаилова жұбы арасындағы кикілжіңге түсініктемесі де бар:
«Меніңше, екі әйел де — Орманбаева да, Смаилова да риясыз ниетпен әрекет етпейді. Арсызкросс-маркетингтің бір түрі. Біріншісіне қоғамдық мойындау қажет, тіпті одан да жақсысы — омбудсмен лауазымына тағайындауды қалайды. Балиева мен Саин арасындағы оқиғалар қатты ұқсайды. Тіпті айыптаулары да бірдей және тексеруге де негізі жоқ: „Call-орталыққа жарты миллиард: Зағипа Балиева Аружан Саиннің айыптауларына жауап берді“ және Facebook-тегі осыған дейінгі пост қазақстандықтардың наразылығын тудырған кезекті күмәнді мемлекеттік шығындар туралы болжам».
«Меніңше, екі әйел де — Орманбаева да, Смаилова да риясыз ниетпен әрекет етпейді. Арсызкросс-маркетингтің бір түрі. Біріншісіне қоғамдық мойындау қажет, тіпті одан да жақсысы — омбудсмен лауазымына тағайындауды қалайды. Балиева мен Саин арасындағы оқиғалар қатты ұқсайды. Тіпті айыптаулары да бірдей және тексеруге де негізі жоқ: „Call-орталыққа жарты миллиард: Зағипа Балиева Аружан Саиннің айыптауларына жауап берді“ және Facebook-тегі осыған дейінгі пост қазақстандықтардың наразылығын тудырған кезекті күмәнді мемлекеттік шығындар туралы болжам».
Жалпы Орманбаева қақтығысқа түсіп қалатын жағдайлар жүйелі түрде болып тұрады. Мысалы, 2004 жылы ол SuperStar. kz жобасынан айғай-сүреңмен кетті, онда ол PR-директор болып жұмыс істеді. Дана Орманбаева SuperStar. kz бас продюсері Ақтан Сүйіншәлинмен жобаны басқару, оның философиясы мен идеологиясы мәселелері бойынша түбегейлі келіспеушіліктер болғандықтан кеттім деді.
«Жобаның аяқталуына бір ай қалғанда, барлық үлкен жұмыс финалға жақындаған кезде кету өте қиын болды. Бірақ мен жобаның бас продюсерінің біліксіз және қажетті кәсіби білімі мен дағдылары жоқ екенін түсіндім. Ол командада жұмыс істей алмайды, жеңе алмайды, үнемі бәрін ұмытып, қызметкерлердің жұмысын қиындатады. Мені оның конкурсқа қатысушыларға деген көзқарасы, оларға көрсетілген қысым және Ақтанның олардың алдында мас күйінде көрінгені және мүлдем орынсыз көрінгені қатты шошытты», — деп Орманбаева өзінің кетуі туралы пікір білдірді.
«Жобаның аяқталуына бір ай қалғанда, барлық үлкен жұмыс финалға жақындаған кезде кету өте қиын болды. Бірақ мен жобаның бас продюсерінің біліксіз және қажетті кәсіби білімі мен дағдылары жоқ екенін түсіндім. Ол командада жұмыс істей алмайды, жеңе алмайды, үнемі бәрін ұмытып, қызметкерлердің жұмысын қиындатады. Мені оның конкурсқа қатысушыларға деген көзқарасы, оларға көрсетілген қысым және Ақтанның олардың алдында мас күйінде көрінгені және мүлдем орынсыз көрінгені қатты шошытты», — деп Орманбаева өзінің кетуі туралы пікір білдірді.
2017 жылдың соңында Орманбаева балалары оқыған High Tech Academy мектебімен қоғамдық жанжалын бастады. Орманбаеваның парақшасында бар мәліметке қарағанда, бар мәселе білім беру мекемесінде болған буллингке қатысты еді.
«Сіздер өз қателіктеріңізді мойындауларыңыз керек және олар үшін шынайы (саналы) кешірім сұрауларыңыз керек. Кейстерді әрдайым жабу керек, оны кейінге сақтап қойып отыруға болмайды. Уақыт емдейді», — деп жазды Орманбаева.
«Сіздер өз қателіктеріңізді мойындауларыңыз керек және олар үшін шынайы (саналы) кешірім сұрауларыңыз керек. Кейстерді әрдайым жабу керек, оны кейінге сақтап қойып отыруға болмайды. Уақыт емдейді», — деп жазды Орманбаева.
Соңғы «дәлел» ретінде көпбалалы ана мектептің педагогикалық құрамының қабілетсіздігін атады. Атап айтқанда, ол сол кезде мекемеде орыс тілі мен әдебиеті мұғалімі болып жұмыс істеген Әлия Қадырбаеваның YouTube-арнасынан видео жариялады.

Видеода қыз өзінің сүйікті ЛГБТ фильмдері туралы айтып, бисексуал екенін түсіндіреді. «Сіз бұл оқулық туралы айттыңыз ба? Осы „құндылықтар“ туралы?» — деді Орманбаева мектеп басшылығына.

Әрине, Орманбаеваның жазбасындағы пікірлерде Әлия Қадыроваға қатысты агрессивті кибербуллинг басталды, оған Орманбаеваның күйеуі Дәуіт Шайхисламов та қосылды. Нәтижесінде Қадырова мектептен кетуге мәжбүр болды.

Орманбаеваның өзі дұрыс нәрсені жасады деп есептеді:
«Мектеп директоры менің „кері байланысым“ әрдайым жағымсыз болғанын айтты. Мен: „эмоцияларды ақпараттан ажырата білу керек. Тәжірибе мен құзыреттілік әдетте „істі білуге“ көмектеседі. Мен антихаммын, ал антихамның әдістері хам сияқты, тек мақсаттары әртүрлі. Мұны түсіну өте маңызды“».
«Мектеп директоры менің „кері байланысым“ әрдайым жағымсыз болғанын айтты. Мен: „эмоцияларды ақпараттан ажырата білу керек. Тәжірибе мен құзыреттілік әдетте „істі білуге“ көмектеседі. Мен антихаммын, ал антихамның әдістері хам сияқты, тек мақсаттары әртүрлі. Мұны түсіну өте маңызды“».
Сол кезде Орманбаева мен мектеп арасындағы қақтығыс, сондай-ақ Әлия Қадырованың қудалауы туралы Динара Смаилова да пікір білдірген. Ол мектеп басшылығы «анаға емес, әйгілі адамға» және «оның кәсіби беделі мен атына» жауап бергенін атап өтіп, Әлияға «шыдамдылық пен даналық» тіледі. Аружан Саинды болса жалпы қоғам белсенділері бірге қуғындай бастады.

Орманбаеваның Саинге деген жеке шағымы бар және ол жеке сипатта. 2020 жылдың жазында Аружан Саин Қазақстанда коронавирус пандемиясына байланысты жаппай мерекелерге екі жылдық тыйым салуды ұсынды.
«Мүлдем басқа саланың сарапшысы, осы кезеңде балалардың құқық қорғаушысы рөлін атқаратын адам бір нәрсеге түсініктеме беріп, ивент-индустрия саласында ұсыныстар бере ме?! Әрине, мерекелік іс-шаралар әрқашан балалардың отбасы мүшелері ретінде қатысуын болжайды, мүмкін, сондықтан Аружан ұсыныс жасаған шығар.

Бірақ, әділін айтсақ, біздің еліміздегі жаһандық балалар тақырыбы әлі күнге дейін қараусыз, шикі, қолға алынабған, барлық бағытта дұрыс қалыптаспаған, сондықтан омбудсменге өмірдің осы саласында болу, майданда болу, далада болу жақсы болар еді. Мерекелерге тыйым салу немесе бермеу туралы тақырып ол үшін маңызды болмауы керек еді. Ол ивент-менеджментпен 20 жылдан аса уақыт айналысқан адам ретінде маған бұл күлкі шақырғанна басқа дым да ой арқалатпады, тіпті әлеуметтік желіде пікір жазғым келмеді. Сонымен қатар, біздің ұйым, белгіленген карантиндік ұсыныстарға сәйкес, ағымдағы жобаларды оңтайландырды және тапсырыс берушілермен бірге барлық іс-шараны салдары ауыр болмайтындай жағдай жасады», — деді Орманбаева сұхбатында.
«Мүлдем басқа саланың сарапшысы, осы кезеңде балалардың құқық қорғаушысы рөлін атқаратын адам бір нәрсеге түсініктеме беріп, ивент-индустрия саласында ұсыныстар бере ме?! Әрине, мерекелік іс-шаралар әрқашан балалардың отбасы мүшелері ретінде қатысуын болжайды, мүмкін, сондықтан Аружан ұсыныс жасаған шығар.

Бірақ, әділін айтсақ, біздің еліміздегі жаһандық балалар тақырыбы әлі күнге дейін қараусыз, шикі, қолға алынабған, барлық бағытта дұрыс қалыптаспаған, сондықтан омбудсменге өмірдің осы саласында болу, майданда болу, далада болу жақсы болар еді. Мерекелерге тыйым салу немесе бермеу туралы тақырып ол үшін маңызды болмауы керек еді. Ол ивент-менеджментпен 20 жылдан аса уақыт айналысқан адам ретінде маған бұл күлкі шақырғанна басқа дым да ой арқалатпады, тіпті әлеуметтік желіде пікір жазғым келмеді. Сонымен қатар, біздің ұйым, белгіленген карантиндік ұсыныстарға сәйкес, ағымдағы жобаларды оңтайландырды және тапсырыс берушілермен бірге барлық іс-шараны салдары ауыр болмайтындай жағдай жасады», — деді Орманбаева сұхбатында.
Карантин кезінде ол екі мерекеге қатысып үлгерді: немересінің туған күнінен алты ай өткеніне және Дәуіттің әжесінің 90 жылдық мерейтойына барды. Екі іс-шара да карантин талаптарын бұза отырып өткізілді.

Өз көзіңдегі бөренені көрмей…

Өз көзіңдегі бөренені көрмей…

Оқиғаларды өз қалауы бойынша түсіндіру — Дана Орманбаеваның үйреншікті ісі. Олардың кез келгенін ол өз пайдасына айналдыра алады. Бірақ әрқашан қолайлы тұста тек Орманбаеваның өзі болады.
Esentai city
Бірнеше жыл бұрын Орманбаевада Esentai City әкімшілігімен қақтығыс болған. Ол онда күйеуімен бірге жылжымайтын мүлік сатып алған. Содан кейін ол бірнеше сағат бойы басқарушы компанияның қызметкерін ұстап, оны қорлаып, қауіп төндірген. Жақында компания Орманбаеваны сотқа берудің орнына қызметкерді жұмыстан шығарғаны белгілі болды.
«Мен ешқашан адамның бетінен ұрып, қатал адамдардан, қаскүнемдерден, сұрқиялардан жауап ала алатынымды ешқашан жасырмағанмын, таныс емес адам болса да оған шапағат ете аламын.

Достар, маған жазған және қоңырау шалған адамдарға Esentai City басқарушы компаниясының қызметкері Альфия ұзақ уақыттан бері көпшілік алдында кешірім сұрап келген және өзінің жиіркенішті әрекеті үшін бір жыл бұрын тұрғындар мен акционерлердің көзінше кешірім. Ол кезінде маған жала жапқан.

Сондай-ақ, әйел менің әріптесімнен жаман әрекеті үшін кешірім сұрады. Сондай-ақ, ол оқиғадан кейін компаниядан босатылды. Мәселе шешілді», — деп жазды Орманбаева Фейсбуктегі парақшасында.
«Мен ешқашан адамның бетінен ұрып, қатал адамдардан, қаскүнемдерден, сұрқиялардан жауап ала алатынымды ешқашан жасырмағанмын, таныс емес адам болса да оған шапағат ете аламын.

Достар, маған жазған және қоңырау шалған адамдарға Esentai City басқарушы компаниясының қызметкері Альфия ұзақ уақыттан бері көпшілік алдында кешірім сұрап келген және өзінің жиіркенішті әрекеті үшін бір жыл бұрын тұрғындар мен акционерлердің көзінше кешірім. Ол кезінде маған жала жапқан.

Сондай-ақ, әйел менің әріптесімнен жаман әрекеті үшін кешірім сұрады. Сондай-ақ, ол оқиғадан кейін компаниядан босатылды. Мәселе шешілді», — деп жазды Орманбаева Фейсбуктегі парақшасында.
Алайда, кейде Орманбаева әлеуметтік желілердегі даудан қылмыстық желіге ауысады.

2020 жылдың басында А. З. Бекмансуровадан Д. А. Орманбаеваны қорлағаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы шағым берілгені белгілі. Сот шағымдарды қарауға қабылдауға шешім қабылдады.

Алайда, 2020 жылғы 25 ақпанда А. З. Бекмансурова жеке айыптаудан бас тартуына байланысты ҚР ҚК 131-бабы 1-бөлігі бойынша қылмыстық істі қысқарту туралы арызбен сотқа жүгінді. Мұның себептері туралы тек болжам айта аламыз.

Жалпы, Дана Орманбаеваның жеке басы мен оның кереғар мінез-құлқы туралы екі депутатпен кездесуі туралы өз әңгімесінен ой құрауға болады.
«Бірінші кездесуде аса қызықты әлеуметтік тақырыптар, жобалар талқыланды, мен ашық алаңмен (әдеттегідей), көптеген идеяларды жомарттықпен ұсындым.

Нәтижесінде, депутат (енді осылай ойлауға мәжбүрмін) менің тұжырымдарымды түсінбеді: олар бір нәрсе туралы сөйлесті, ал қарым-қатынас нәтижелері бойынша ол мүлдем кері байланыс береді (!). Мен өзіме тән тікмінезділікпен ашық жауап бердім, біз басқа формалар мен тәсілдерді, тұжырымдамаларды талқыладық», — деп жазды Орманбаева.
«Бірінші кездесуде аса қызықты әлеуметтік тақырыптар, жобалар талқыланды, мен ашық алаңмен (әдеттегідей), көптеген идеяларды жомарттықпен ұсындым.

Нәтижесінде, депутат (енді осылай ойлауға мәжбүрмін) менің тұжырымдарымды түсінбеді: олар бір нәрсе туралы сөйлесті, ал қарым-қатынас нәтижелері бойынша ол мүлдем кері байланыс береді (!). Мен өзіме тән тікмінезділікпен ашық жауап бердім, біз басқа формалар мен тәсілдерді, тұжырымдамаларды талқыладық», — деп жазды Орманбаева.
Содан кейін тағы бір кездесу болды, онда тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы Заң талқыланыпты. Өз ұсыныстарын айтып, айтарын айтып қалған.
«Алайда мәжілісвуменнің жоспары өзгеріп шыға келді: біздің қол алысуымыздан кейін ол (!), әріптестерімен кеңесп (!) және «әлі уақыты келмеді» деп шешкен. Оған «кейбір нюанстарды қосу» керек екен. Қандай нюанстар тағы?» — деп ашуланды Орманбаева.
«Алайда мәжілісвуменнің жоспары өзгеріп шыға келді: біздің қол алысуымыздан кейін ол (!), әріптестерімен кеңесп (!) және «әлі уақыты келмеді» деп шешкен. Оған «кейбір нюанстарды қосу» керек екен. Қандай нюанстар тағы?» — деп ашуланды Орманбаева.
Бірақ өзін-өзі аямайтын көп балалы қоғам қайраткері, барлығы хамами мен «мразиге» қарсы күреседі, ақыры түсіну керек: кейде мәселе басқада емес. Егер шынайы өмірде Дана Орманбаева әлеуметтік желілердегі сияқты «мила» болса, онымен ынтымақтастықтан тек депутаттар ғана бас тартады.

Сұрқиялармен де, әдепсіздермен де күрес жолында өзін де, өзгені де аямайтын көпбалалы ана мынаны түсіну керек сияқты: кейде бар мәселе өзгелерде емес, өзіңде болуы мүмкін.