Махамбет Әбжан

Әбжан Махамбет Мұратбекұлы 1983 жылдың 22 маусымында Ақмола облысы Степногорск қаласында туған.

Отбасы жағдайы: үйленген, үш баласы бар.

Махамбат Әбжан өзін құқыққорғаушы әрі тәуелсіз журналист деп атайды.

2022 жылдың қарашасында Қазақстанның патриот жастары одағы пайда болды. «Дүниеге келген баланың» ата-анасы үшеу – Махамбет Әбжан, Жанбота Қарашолақов және Азамат Жетпісбаев. Бәрі де Л. Н. Гумилев атындағы Еуразиялық ұлттық университеттің студенті болған.

ҚПЖО «осы ЖОО қабырғасында орналасқан «Полис» деп аталатын саяси клубының репрессиялануынан кейін» ашылған деген аңыз бар. Бұл клуб қоғамдық-саяси мәндегі мәселелерді талқылаған, студенттерге түрлі Қазақстанның саясаткерлерімен, қоғам қайраткерлерімен кездесулер ұйымдастырған.

Бірақ ҚПЖО оппозицияны қолдады — Қазақстан Компартиясы және Қазақстанның Демократиялық таңдауы. Ұйымның Астанада, Семейде, Қарағандыда, ОҚО-да, БҚО-да және Таразда филиалдары болған. 2005 жылы Одақта 5 мың адам болған.

Қалай болғанда да, патриоттық үштік көп өтпей ЕҰУ-дан шығарылды. Әбжан, Қарашолақов және Жетпісбаевтар мұның себебін «түрлі сылтаулар мен фальсификациялармен» жасалды деп түсіндірді. Қарашолақов Алматыға келіп, оқуын жалғастырды, Әбжан мен Жетпісбаев сотталушы орнынан бірақ шықты.

2005 жылдың аяғында қаржыпол Махамбет Әбжан мен Азамат Жетпісбаевқа қатысты «мемлекеттік қаражатты мақсатсыз жұмсау» бабы бойынша қылмыстық іс қозғап, содан кейін екі патриот Қырғызстанға қашып кетті. Расын айтсақ, желтоқсан айында Қырғыз полицейлері мен қазақстандық чекистер Әбжанды Бішкекте ұстады.

2005 жылдың желтоқсанында осы іс бойынша басты айыпталушы — «ҚПЖО» РҚЖБ Орталық комитетінің бірінші хатшысы Махамбет Әбжан үш жылға бас бостандығынан айырылды.

«ҚПЖО» РҚЖБ шотына мемлекеттік бюджеттен барлығы 1,3 млн тг түсті, оның 900 мыңын одақтың бас есепшісі Жетпісбаев иеленді. Алайда, қазынашы Бішкекте көп секеңдей алмады — көп ұзамай ол да ұсталып, отанына қайтарылды, онда олар екі жылға шартты мерзімге сотталды.

Махамбет Әбжан 2009 жылы бостандыққа шықты, ал 2010 жылдың мамыр айында «Абырой» жастар қозғалысының өкілі болды, ол уәкілетті органдарға КИМЭП-те заңнаманың бұзылуын тексеру жөніндегі тәуелсіз комиссия құруды талап етіп жүгінді.

Ата-аналар мен белсенділер құқық қорғау органдары қызметкерлерінің назарын бірқатар проблемаға аударды, мысалы: университет бюджетінің ашықтығы, ел басшылығы мен жұртшылық туралы жалған ақпарат, кадрлық саясат, өз міндеттеріне бейкәсіби көзқарас, университеттің кейбір оқытушылары тарапынан жыныстық қысым көрсету фактілерінің болуы.

2011 жылғы ҚР Президенті сайлауы кезінде 27 жастағы Махамбет Әбжан өз кандидатурасын ОСК-ға жіберді, онда оны жас белгілері бойынша шектеулерге байланысты тіркеуден бас тартылды.

2014 жылдың қаңтарында белсенді «Қазғарыш» агенттігі ғимаратының маңында «Антигептил» қозғалысына қатысып, ұсталды. Бұл қозғалыс гептил отынын пайдаланатын «Протон» маркалы зымырандардың ұшырылуына қарсы наразылық акцияларын өткізді.

Бірақ Махамбетке белсенді ынта-жігер көрсетудің орнына қылмысқа бір иығын беріп тұратын қасиеті тыныштық бермеді. 2016 жылы Махамбет Әбжанға қатысты басқа біреудің мүлкін иемденуге қатысты қылмыстық іс бойынша тергеу басталды. Сол кезде белсенді «Ата-Кент» ТҚК алданған үлескерлерінің мүддесін қорғайтын «Шаңырақ» РҚБ директоры болған.

Махамбет Әбжан Нұр-Сұлтан қаласының «Пригородный» тұрғын алабындағы жер телімінің нысаналы мақсатын өзгерту бойынша мәселені шешу мүмкіндігі болмаса да, «Ынтымақ Құрылыс Астана» ЖШС басшысы және өзінің бұрынғы серіктесі Азамат Жетпісбаевтың мүлкін ($8 мың) иемденіп алған.

Сот Әбжанды 190-баптың 3-бөлігінің 1-тармағында көзделген қылмысты жасағаны үшін кінәлі деп тануға үкім шығарды, осылайша кейіпкеріміз тағы да 3,5 жылға «зонаға» кетті.

Дәл сол 2016 жылы Махамбет Әбжан полиция қызметкерлерін қорлады, оларға бағынбады және билік өкіліне қатысты зорлық жасады деген айыппен бір жылға бас бостандығын шектеуге және 100 АЕК айыппұл төлеуге сотталды.

Бір кездері Махамбет Әбжан белсенді әрі тіпті журналист деп көрсеткісі келген. 2022 жылдың қаңтарында Қазақстанда жаппай тәртіпсіздік пен бүлік басталғанда Әбжан жұлдызға айналды. Жаппай тәртіпсіздік кезінде ол «Дождь» телеарнасына сұхбат беріп, тағы бір заңның бабын бұзды.

Бірақ Әбжан әдетіне салып қашып кетті. Оның туыстары әлеуметтік желіде шу шығарған, белсендіні таба алмай қалдық деп дабыл қаққан. Ал оппозиция Махамбет түрме қабырғасында зорлық көріп жатыр деп, шулап кетті. Сөйтсек, екі аптадан кейін кейіпкеріміз дін-аман табылды.

Махамбет Әбжан 20 қаңтарда басқа қалада жасырынғанын хабарлап, бостандықта әрі жағдайы жақсы екенін мәлімдеді.

Оның айтуынша, полиция «қорғау құқығы бар куәгер» ретінде қылмыстық істі тергеген. Махамбет істің мән-жайы туралы айта алмады, өйткені ол ақпаратты жарияламау туралы құжатқа қол қойған.

24 наурызда полиция департаментінің Байқоңыр аудандық полиция басқармасы тергеу бөлімінің аға тергеушісі Махамбет Әбжанға қатысты қылмыстық істі тоқтату туралы қаулы шығарды.

Тергеуші тағайындаған сараптама Махамбет Әбжанның сөздерінен наразылық акциясына қатысуға шақырулар мен полицейлердің атына қорлайтын сөздер таппапты.

Бірақ, Махамбет Әбжанға босаңсуға ерте сияқты – рецидивистер қылмыс карьерасын қойып кетуі екіталай.