Қаз Рус
Қаз
Рус
Ескендір Ерімбетов

Ескендір Ерімбетов

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

«Қарағанды Кәмпиттері» АҚ Директорлар кеңесінің төрағасы және «Sky Service» ЖШС құрылтайшысы, Марғұлан Сейсембайдың экс-серіктесі.

Ботагөз Жәрдемәлінің ағасы.

Әблязов схемасындағы бір «кірпіш»

Әблязов схемасындағы бір «кірпіш»

Ескендір Ерімбетов пен оның үш әріптесі 2017 жылдың 13 қарашасында Алматыда ұсталды. Кәсіпкер «Sky Service» ЖШС бақылауындағы бюджет қаражаты арқылы бір миллиардқа жуық теңге ұрлады деген күдікке ілінді.

Бұдан басқа, Ұлттық бюроның ақпараты бойынша, Ерімбетов пен оның серіктестері қазақстандық сот төрелігінен шет елдерде жасырынып жүрген адамдардың қаржылық мүдделері үшін бірлесіп әрекет еткен.

Солардың бірі — Бельгияда жүрген Ерімбетовтің қарындасы Ботагөз Жәрдемәлі, сырттай сотталған Мұхтар Әблязовтің серігі және кеңесшісі. Ерімбетовтің әпкесі «БТА Банкінің» $ 500 млн-ға жуық сомаға көрінеу қайтарымсыз кредит беруіне жеке өзі қатысқан.

Sky Service компаниясы мемлекеттік және квазимемлекеттік кәсіпорындарға авиатехниканы жалға берумен айналысты. Тергеу Алматы облысының әкімдігінен басқа, Ерімбетов, Дмитрий Пестов, Василина Соколенко және Михаил Зоровтың қолынан зардап шеккендер тізіміне «Қазавиаорманқорғау», Денсаулық сақтау министрлігінің Республикалық санитарлық авиация орталығы, Азаматтық авиация академиясы, KEGOC компаниясы, «Евро-Азия Эйр» авиакомпаниясы сияқты мемлекеттік кәсіпорындарды қосты.

2018 жылдың қазан айында Ескендір Ерімбетов ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылды. Сондай-ақ, сот Зоров, Пестов және Соколенкоға жаза тағайындады.
«Сот Ерімбетов Ескендір Мырзаханұлын ҚР ҚК 190-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағында (аса ірі мөлшерде бірнеше рет жасалған алаяқтық - Sputnik) көзделген қылмыстарды жасағаны үшін кінәлі деп танып, осы бап бойынша мүлкін тәркілеп, жеті жыл бас бостандығынан айырылсын… мемлекеттік қызметте және мемлекеттік органдарда лауазымды атқару құқығынан айыра отырып, 10 жылға жергілікті өзін-өзі басқару (орташа қауіпсіздік түзеу мекемесі) үкімін шығарды», — деді № 2 Медеу сотының судьясы Такен Шәкіров.
“
«Сот Ерімбетов Ескендір Мырзаханұлын ҚР ҚК 190-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағында (аса ірі мөлшерде бірнеше рет жасалған алаяқтық - Sputnik) көзделген қылмыстарды жасағаны үшін кінәлі деп танып, осы бап бойынша мүлкін тәркілеп, жеті жыл бас бостандығынан айырылсын… мемлекеттік қызметте және мемлекеттік органдарда лауазымды атқару құқығынан айыра отырып, 10 жылға жергілікті өзін-өзі басқару (орташа қауіпсіздік түзеу мекемесі) үкімін шығарды», — деді № 2 Медеу сотының судьясы Такен Шәкіров.
Сондай-ақ, Sky Service компаниясының экс-президенті Михаил Зоров ҚР ҚК-нің 190-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағы бойынша — шартты түрде 3 жылға бас бостандығынан айырылды; сол компанияның директорлар кеңесінің бұрынғы басшысы Дмитрий Пестов ҚР ҚК-нің 190-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағы бойынша — 5 жылға бас бостандығынан айырылды, бұрынғы Кеңес мүшесі директорлары Василий Соколенко ҚР ҚК-нің 190-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағы бойынша — 5 жылға бас бостандығынан айырылды. Пестов пен Соколенко қамауға алу мерзімін ескере отырып, мүлікті тәркілей отырып, 4 жыл 2 айға бас бостандығынан айырылды.

Сот баспасөз қызметінің хабарынша, сотқа дейінгі тергеу «БТА Банкі» АҚ ресми өкілдерінің осы тұлғалар мен олар басқаратын компаниялардың бұрын банктен Мұхтар Әблязов ұрлап кеткен $ 50 млн-нан астам ақшаны жылыстатуға және заңдастыруға қатысы бар екені туралы арызы бойынша басталған.

«Режимнің жаңа құрбаны» қалай туды?

«Режимнің жаңа құрбаны» қалай туды?

Әрине, осыдан кейін дереу Ерімбетов туралы Қазақстанның тәуелсіз БАҚ-тары мен Әблязовқа достас шетелдік басылымдар ар-ождан тұтқыны және «қанды режимнің» құрбаны ретінде жаза бастады.

БАҚ-та да, әлеуметтік желілерде де Әблязовтің жақтастары сотталған бизнесменнің имиджін асқан шеберлікпен ақтамақ болды: оның бар кінәсі тек Ботагөз Жардемәлімен туыстық қатынаста болды деп пайымдайды. «Саяси тұтқындарды» қолдау үшін көптеген акция өткізілді, ал туыстары Ерімбетов тұтқында болған азаптау фактілері туралы хабарлаудан шаршамады.

Бірақ Жәрдемәлі мен оның бұрынғы бастығы ұйымдастырған ауқымды ақпараттық науқан арқылы кейде ақыл-ойдың белгісі де пайда болады:
«Кейінгі уақытта әлеуметтік желілер жақында ұсталған „Қарағанды Кәмпиттері“ АҚ Директорлар кеңесінің төрағасы Ескендір Ерімбетовтің құқықтарының бұзылғаны туралы хабарламаларға толы. Біз оны тергеу изоляторларында азаптау және қорлау, туыстарын бақылау, құқық қорғау органдарының оны қорғау әрекеттеріне кедергі келтіруі туралы айтып отырмыз. Осыған байланысты айыпталушының ата-аналары мен оның құқыққорғаушылары ұйымдастырған баспасөз конференциялары өтті.

Алайда, осы уақыт ішінде ешкім оған тағылған айыптардың мәнін, онымен бірге ұсталған адамдардың айғақтарын, капиталдың шығу тегінің және Ерімбетов өзінің бизнес империясын құруының заңдылығын ешкім елемеді».
“
«Кейінгі уақытта әлеуметтік желілер жақында ұсталған „Қарағанды Кәмпиттері“ АҚ Директорлар кеңесінің төрағасы Ескендір Ерімбетовтің құқықтарының бұзылғаны туралы хабарламаларға толы. Біз оны тергеу изоляторларында азаптау және қорлау, туыстарын бақылау, құқық қорғау органдарының оны қорғау әрекеттеріне кедергі келтіруі туралы айтып отырмыз. Осыған байланысты айыпталушының ата-аналары мен оның құқыққорғаушылары ұйымдастырған баспасөз конференциялары өтті.

Алайда, осы уақыт ішінде ешкім оған тағылған айыптардың мәнін, онымен бірге ұсталған адамдардың айғақтарын, капиталдың шығу тегінің және Ерімбетов өзінің бизнес империясын құруының заңдылығын ешкім елемеді».
Объективті журналистер Ерімбетовтің қорғаушылары таңдаған «режим құрбандары» тактикасы тек резонанс тудыруға және қоғамды адастыруға бағытталғанына назар аударды.

Сонымен қатар, «құқыққорғаушылар» деп аталатындар тіпті оның кінәсіздігін дәлелдеумен айналысуды ойламады, бірақ оның айналасындағы жағдайға өз ұпайын түгендеуге тырысты.
«Ескендір Ерімбетовтің өзі оған жасалған қиянаттың „салдарын“ көрсетуден бас тартқанын ұмытпаған жөн. Кез келген адам мұндай жағдайда, егер ол шынымен көгерген жері болса, жарақат алса, онда камераның алдында оларды оңай көрсете алатынын түсінеді. Сондай-ақ, шамасы, көрсететін және тіпті айтатын ештеңесі жоқ.

Журналистердің Ерімбетовтің анасының өз ұлына қатысты ұрып-соғу және азаптау туралы мәлімдемесіне реакциясы дереу көрінді, бұл табиғи және қалыпты болған еді. Айтпақшы, журналистер Ерімбетовпен тергеу изоляторында ғана емес, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің департамент ғимаратында да кездесті. Ешкім ұрып-соғудың іздерін көрген жоқ», — деп хабарлады кейбір басылымдар.
“
«Ескендір Ерімбетовтің өзі оған жасалған қиянаттың „салдарын“ көрсетуден бас тартқанын ұмытпаған жөн. Кез келген адам мұндай жағдайда, егер ол шынымен көгерген жері болса, жарақат алса, онда камераның алдында оларды оңай көрсете алатынын түсінеді. Сондай-ақ, шамасы, көрсететін және тіпті айтатын ештеңесі жоқ.

Журналистердің Ерімбетовтің анасының өз ұлына қатысты ұрып-соғу және азаптау туралы мәлімдемесіне реакциясы дереу көрінді, бұл табиғи және қалыпты болған еді. Айтпақшы, журналистер Ерімбетовпен тергеу изоляторында ғана емес, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің департамент ғимаратында да кездесті. Ешкім ұрып-соғудың іздерін көрген жоқ», — деп хабарлады кейбір басылымдар.
Сонымен қатар, Ерімбетовтің өзі өте сергек және сұрақтарға жауап беруден үзілді-кесілді бас тартып, бетін қолымен жауып тастағаны атап өтілді. Бұл ақпарат бірден БАҚ пен әлеуметтік желілерде таратылды.

Бірақ Бақытжан Төреғожина бастаған ата-анасы мен оның қорғаушылары ең алдымен күтпеген жерден реакциясын көрсетті: оларға көмектесуге және болып жатқан оқиғалардың нақты көрінісін қоғамға жеткізуге тырысқан журналистер кенеттен билікке ие болды, өйткені Ерімбетовтің ата-анасының мәлімдемесі расталмады.

Көптеген телеарна баспасөз конференцияларын таратудан бас тартты, өйткені олар Ерімбетовтің азаптауы туралы ақпарат тек фантастика емес, соңғысын қорғау тактикасы болғанына көз жеткізді.

Ерімбетовтің ата-анасы мен олардың қорғаушыларынан Ерімбетовтен жауап алу барысында садизм, немқұрайдылық туралы тергеу жағына айып тағылды, ал объективті шындықты жариялаған журналистер «қасапшылардың» көмекшілері болып шыға келді.

Бұған дейін қазақстандық омбудсменнің атына азаптауды қолдану туралы берген шағымы, кейіннен мұрны сынған және Ерімбетовтің басындағы жарылу негізінде ұйымдастырылған тексерулерден кейін өзінің көрінісін таппағаны да оларды тоқтата қоймады.

ҚР-дағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл мекемесінің басшысы Ерімбетов тұрған тергеу изоляторларына жеке барып, тергеушілерсіз және айдауылсыз тергеудегілермен сөйлесуге тырысты. Алайда, ол сөйлеуден және физикалық тексеруден өтуден үзілді-кесілді бас тартты.
«Нәтижесінде шағымда көрсетілген дәлелдер ойлап табылғаны белгілі болды, бұл Алматы қаласы Алмалы ауданы ІІБ тергеу-жедел тобының тергеу изоляторы әкімшілігінің іс жүргізу шешімін қабылдау үшін шақыруына негіз болды.

Төреғожина ханым мен оның жақтастары бір-біріне көмектессе де, олардың барлық қамқоршысы нақты мерзім мен әлеуметтік желілер аудиториясының назарына тап болды» — деп түйіндеді БАҚ.
“
«Нәтижесінде шағымда көрсетілген дәлелдер ойлап табылғаны белгілі болды, бұл Алматы қаласы Алмалы ауданы ІІБ тергеу-жедел тобының тергеу изоляторы әкімшілігінің іс жүргізу шешімін қабылдау үшін шақыруына негіз болды.

Төреғожина ханым мен оның жақтастары бір-біріне көмектессе де, олардың барлық қамқоршысы нақты мерзім мен әлеуметтік желілер аудиториясының назарына тап болды» — деп түйіндеді БАҚ.
Жәрдемәлінің өзі ашық хаттарды шебер толтырып, онысы оппозициялық ресурстарда таратыла бастады.
«Ескендір маған бола қамалды. Адамгершіліктен жұрдай. Ескендір БТА банкінің басқарма төрағасының орынбасары Нұрлан Нұрғабыловтың домалақ арызы негізінде қамауға алынды, оның меншік иесі Кеңес Рақышев жазған. Қамауға „тергеу тобының“ басшысы Сергей Петров рұқсат берді. Ол Искандерге қарсы барлық қылмыстық айыптауды жасаумен айналысты.

Ұсталғаннан кейін Мәсімовтің екі ҰҚК-шнигі менің ағамға: қарындасымды Қазақстанға қайтып оралуға көндіріп, бізге керек айғақ бер, ол қорғағандарға қарсы болса, онда саған қарсы қылмыстық іс жабылады деп айтты.

Ескендір бас тартты. „Мәмілеге келуден“ бас тартты … сіңлісін, өзін және басқа адамдарды айтудан бас тартты. Ескендірді азаптай бастады…», — деп жазды Жәрдемәлі.
“
«Ескендір маған бола қамалды. Адамгершіліктен жұрдай. Ескендір БТА банкінің басқарма төрағасының орынбасары Нұрлан Нұрғабыловтың домалақ арызы негізінде қамауға алынды, оның меншік иесі Кеңес Рақышев жазған. Қамауға „тергеу тобының“ басшысы Сергей Петров рұқсат берді. Ол Искандерге қарсы барлық қылмыстық айыптауды жасаумен айналысты.

Ұсталғаннан кейін Мәсімовтің екі ҰҚК-шнигі менің ағамға: қарындасымды Қазақстанға қайтып оралуға көндіріп, бізге керек айғақ бер, ол қорғағандарға қарсы болса, онда саған қарсы қылмыстық іс жабылады деп айтты.

Ескендір бас тартты. „Мәмілеге келуден“ бас тартты … сіңлісін, өзін және басқа адамдарды айтудан бас тартты. Ескендірді азаптай бастады…», — деп жазды Жәрдемәлі.
Әблязовтің серіктесі өзі туралы да айтып қалуды ұмытпады: ол өзінің барлық айла-амалын саяси қудалаумен жауып, Қазақстан оны қудалауды бұрыннан бастағанын мәлімдей бастады, «Менің заң және құқық қорғау жұмысым үшін кек алу үшін Қазақстан билігі БТА банкін ұлттандырғаннан кейін төрт жылдан соң маған қарсы қылмыстық іс қозғады» дегенге көшті.

Режимнің құдіреті соншалық, Жәрдемәлінің айтуынша, ол тіпті Ресей мен Украинада оған қарсы қылмыстық айыптаулар ұйымдастыра алды.
«Қазақстан менің жұмысымды тоқтату үшін айтарлықтай күш салды. 2014 жылдың соңында мен өз қауіпсіздігіме нақты қауіп туғанын білдім, маған: „Қазақтар сені ұрлау немесе сені көкөніске айналдыру үшін адамдарды жалдады“ деді. Әріптестерімді, бельгиялық заңгерлерді бақылап, олардың пошталарын ұрлады, ал компьютерлерді бұзды», — деп сендірді Әблязовтің жақтасы.
“
«Қазақстан менің жұмысымды тоқтату үшін айтарлықтай күш салды. 2014 жылдың соңында мен өз қауіпсіздігіме нақты қауіп туғанын білдім, маған: „Қазақтар сені ұрлау немесе сені көкөніске айналдыру үшін адамдарды жалдады“ деді. Әріптестерімді, бельгиялық заңгерлерді бақылап, олардың пошталарын ұрлады, ал компьютерлерді бұзды», — деп сендірді Әблязовтің жақтасы.
Жәрдемәлі Ерімбетов бәріне өзі қол жеткізген табысты бизнесмен екенін жазды. Ол ешқашан үкімет үшін жұмыс істемеді, ол ешқашан банк қызметкері болған емес және ешқашан «БТА банкінің» клиенті болған емес дегенге көшті.

Алайда оны Мұхтар Әблязов үшін ақшаны жымқырды деп айыптады. Оның айтуынша, «режим қысымның жаңа, қатал, жасырын әдісін ойлап тапқан». Бірақ БТА-ның бұрынғы қызметкері Әблязовтің басшылығымен қанша қылмыстық схеманы және қандай сомаға әзірлеп, іске асырғанын нақтылауды ұмытып кетті.

Осы уақытта тағы бір «режим құрбаны» өзін көрсете алмай әлек болып жатқан. Бизнесмен Марғұлан Сейсембай 2018 жылдың қаңтарында бұрынғы серіктесі Ескендір Ерімбетовке қатысты қылмыстық іс қозғалғаннан кейін Қазақстаннан кетіп қалғанын хабарлаған.
«Менің К-Мобайл мен Бител бойынша бұрынғы серіктесім — Искандер Ерімбетовтің ісі бойынша мені жауапқа шақыра бастады. Ол 2017 жылдың 11 қарашасында ақшаны жылыстату айыптары бойынша қамауға алынды…

Мені қаржы полициясы жауап алуға шақырады. Тергеуді ҰҚК, Қаржы полициясы және прокуратураның қатысуымен ведомствоаралық тергеу тобы жүргізді. Бірақ барлық ҰҚК жетекшілік етеді. Мен іс жүзінде және қылмыстық іс қозғау себептері туралы ештеңе айта алмаймын… Бірақ маған К-Мобайл бойынша мәміле және Бител бойынша мәміле туралы сұрақтар қойылады.

Сөйте отырып, олар менің кінәсіздігімді дәлелдеуімді және растайтын құжаттарды әкелуімді талап етті. Мен оларға заңды түрде дәлелдеу ауыртпалығы оларға жүктелетінін және басқа ұйымдардан растау құжаттарын талап етуге құқығым жоқ екенін айттым. Бұл мәмілелер 2002−2006 жылдары болғандықтан, менде қазір растайтын құжаттар жоқ.

Мен түйе емес екенімді дәлелдеуден шаршадым. Сонымен қатар, мен ағылшын сотында, Швейцарияның Бас прокурорына, Лихтенштейн сотында және қазақстандық сотта осы мәмілелерден түскен барлық ақшаны Альянс банкке салғанымды дәлелдедім», — деді ол Фейсбуктегі парақшасында.
“
«Менің К-Мобайл мен Бител бойынша бұрынғы серіктесім — Искандер Ерімбетовтің ісі бойынша мені жауапқа шақыра бастады. Ол 2017 жылдың 11 қарашасында ақшаны жылыстату айыптары бойынша қамауға алынды…

Мені қаржы полициясы жауап алуға шақырады. Тергеуді ҰҚК, Қаржы полициясы және прокуратураның қатысуымен ведомствоаралық тергеу тобы жүргізді. Бірақ барлық ҰҚК жетекшілік етеді. Мен іс жүзінде және қылмыстық іс қозғау себептері туралы ештеңе айта алмаймын… Бірақ маған К-Мобайл бойынша мәміле және Бител бойынша мәміле туралы сұрақтар қойылады.

Сөйте отырып, олар менің кінәсіздігімді дәлелдеуімді және растайтын құжаттарды әкелуімді талап етті. Мен оларға заңды түрде дәлелдеу ауыртпалығы оларға жүктелетінін және басқа ұйымдардан растау құжаттарын талап етуге құқығым жоқ екенін айттым. Бұл мәмілелер 2002−2006 жылдары болғандықтан, менде қазір растайтын құжаттар жоқ.

Мен түйе емес екенімді дәлелдеуден шаршадым. Сонымен қатар, мен ағылшын сотында, Швейцарияның Бас прокурорына, Лихтенштейн сотында және қазақстандық сотта осы мәмілелерден түскен барлық ақшаны Альянс банкке салғанымды дәлелдедім», — деді ол Фейсбуктегі парақшасында.

Сәлем, қарындасым!

Сәлем, қарындасым!

2019 жылдың желтоқсан айында кәсіпкер Ескендір Ерімбетов колониядан босатылды. Бұл туралы Ботагөз Жәрдемәлі әлеуметтік желілердегі парақшасында хабарлады:
«Қымбатты достарым! Құрметті қазақстандықтар! Құрметті бауырларым, әпкелерім! Бізде өте маңызды жаңалық: ағам Ескендір Ерімбетовті босатты! Өкінішке қарай, Ескендірдің ауыр дерті бар. Соған байланысты босатылды. Қазір Искандер үйде. Ағам мен отбасымызды қолдағандарыңыз үшін рақмет».
“
«Қымбатты достарым! Құрметті қазақстандықтар! Құрметті бауырларым, әпкелерім! Бізде өте маңызды жаңалық: ағам Ескендір Ерімбетовті босатты! Өкінішке қарай, Ескендірдің ауыр дерті бар. Соған байланысты босатылды. Қазір Искандер үйде. Ағам мен отбасымызды қолдағандарыңыз үшін рақмет».
2020 жылдың шілде айында Ерімбетов отбасымен шетелге кетті.
«Ескендір Ерімбетов — Назарбаев режимінің бұрынғы саяси кепілі және Швейцарияға ұшып кетті!» — деп жазды Мұхтар Әблязовтің серіктесі Людмила Козловская Фейсбуктегі парақшасында.
“
«Ескендір Ерімбетов — Назарбаев режимінің бұрынғы саяси кепілі және Швейцарияға ұшып кетті!» — деп жазды Мұхтар Әблязовтің серіктесі Людмила Козловская Фейсбуктегі парақшасында.
Жарияланған постқа Козловская Женева әуежайында туыстары, достары мен жақтастары Искандер Ерімбетовті, оның әйелі Мәдинаны, сондай-ақ олардың екі жасар қызын қарсы алған видео мен фотосуреттермен бірге жүктеді.

Видеода оның әпкесі Ботагөз Жәрдемәлі, ұлы Әлігерей, Италия Адам құқықтары федерациясының президенті Антонио Станго бейнеленген.
Мәтінді толықтыру Читать на русском ➞
Мәтінді толықтыру