ҚазРус
Қаз
Рус
Балли Мажец
Балли Мажец

Балли Мажец

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

ҚР бұрынғы азаматшасы, өркениетті оппозиционер, өзін Қазақстанның шетелдегі оппозициясының төрайымы деп жариялаған, қазақстандық биліктің «шағылмас жаңғағы».

Оңтүстік Қазақстан облысының (қазіргі Түркістан облысы) Шортанды ауданының тумасы Балжан Наурызбаева мектеп бітірген соң мәскеулік ЖОО-ға түседі. Осы кезде ол болашақ күйеуі Поляк Мажецпен танысып, көп ұзамай Польшаға көшеді.

Польшаға көшкеннен кейін 13 жыл өткенде Наурызбаева аты-жөнін ауыстыруды ұйғарады.
«Көбі "Неге Балли?" деп сұрап жатады. Еуропалық ат таңдаймын деп ойладым. Мысалы, поляктың Божена, Батильда, Барбара және тағы да басқа аттарының ішінен таңдадым. Бірақ Балли деген есім ұнады, себебі мені ата-анам мен туыстарым солай атайтын. Ал Мажец фамилиясы – күйеуімнен», — деп әңгімелеген Наурызбаева сұхбаттарының бірінде.
“
«Көбі "Неге Балли?" деп сұрап жатады. Еуропалық ат таңдаймын деп ойладым. Мысалы, поляктың Божена, Батильда, Барбара және тағы да басқа аттарының ішінен таңдадым. Бірақ Балли деген есім ұнады, себебі мені ата-анам мен туыстарым солай атайтын. Ал Мажец фамилиясы – күйеуімнен», — деп әңгімелеген Наурызбаева сұхбаттарының бірінде.
Сол кезде ол жаңа тұрғылықты орнында бизнесмен айналыса бастағанын айтқан – құрылыс материалдарын сатқан. Бастапқыда бизнесмен айналысқан. Наурызбаева Қазақстанға тауар жеткізумен айналысқысы келген, бірақ «белгілі бір кедергілер» пайда болған. Қазақстан азаматшасының Польшадағы өмірі оңынан болды деуге болады: жалақысы екі мың еуродан асатын, ал отбасында үш бірдей автомобилі болған.

Оқиға

Оқиға

2015 жылдың көктемінде этникалық қазақ Балли Мажец Польша президентіне кандидат ретінде тіркелді. Кандидаттар тізімінде жалпы 25 адам болған. Әрқайсы 100 мың қолдаушысынан қол жинауы керек болған. Мажец бұл процедурадан өте алмай, сайлау додасының келесі кезеңіне өтпей қалды.

2016 жылы президент Нұрсұлтан Назарбаев Польшаға ресми сапармен барды. Балли Мажец болған Наурызбаева бұрынғы елінің басшысымен кездесуге қатысқысы келеді. Бірақ елшілік қызметкерлері оны кіргізбей, Балли Мажец ашуланып, «өркениетті оппозицияға» өтуді ұйғарады, бірақ ол бұған дейін де қазақстандық билікке қарсы адам болған.
«Қазақстан елшілігінің қызметкерлері бала ұстаған мені залдан шығарып жібергісі келгенде таңғалдым. Өз президентімен кездескісі келген кәсіпкердің қандай кінәсі барын әлі ұқпадым. Кейін Польшадағы қазақстандықтардың қауымдастығын құрдым. Оның қызметі Қазақстан азаматтарын біріктіру ғана емес, Қазақстанмен тағдыр тәлкегімен байланысы бар поляктарға көмек көрсету.

Біз ақпарат орталығы рөлін де атқардық. Менің білуімше, Сталиннің билігі кезінде қазақ даласына 400 мыңнан аса поляк көшірілген. Осыдан шығар, қос халық тығыз байланыста. Біздің қауымдастыққа виза рәсімдеу кезінде кеңес алу үшін адамдар келіп жатады. Польшада қарттар көп, олар Қазақстанға баруды армандайды, туыстарына барғысы келеді», — дейді Мажец сұхбатында.
“
«Қазақстан елшілігінің қызметкерлері бала ұстаған мені залдан шығарып жібергісі келгенде таңғалдым. Өз президентімен кездескісі келген кәсіпкердің қандай кінәсі барын әлі ұқпадым. Кейін Польшадағы қазақстандықтардың қауымдастығын құрдым. Оның қызметі Қазақстан азаматтарын біріктіру ғана емес, Қазақстанмен тағдыр тәлкегімен байланысы бар поляктарға көмек көрсету.

Біз ақпарат орталығы рөлін де атқардық. Менің білуімше, Сталиннің билігі кезінде қазақ даласына 400 мыңнан аса поляк көшірілген. Осыдан шығар, қос халық тығыз байланыста. Біздің қауымдастыққа виза рәсімдеу кезінде кеңес алу үшін адамдар келіп жатады. Польшада қарттар көп, олар Қазақстанға баруды армандайды, туыстарына барғысы келеді», — дейді Мажец сұхбатында.
2017 жылдың жазында Мажец Қазақстанға анасының жерлеу рәсіміне келген. Содан ол республикада қалып, азаматтық алуды ұйғарады. Алайда, Балли бюрократиялық процедуралардан өткісі келмей, бірден Қазақстандағы адам құқықтары жөніндегі халықаралық бюрода баспасөз мәслихатын өткізеді.
«Қазақстанда қалғым келеді, ал мені Қазақстанның СІМ филиалына жіберіп жатыр, сол жақта В8-В9 визасын рәсімдеу керек дейді, мен осында-ақ рәсімдей алсам, ол жаққа барып қайтемін?», — деп шағымданған Мажец журналистерге.
“
«Қазақстанда қалғым келеді, ал мені Қазақстанның СІМ филиалына жіберіп жатыр, сол жақта В8-В9 визасын рәсімдеу керек дейді, мен осында-ақ рәсімдей алсам, ол жаққа барып қайтемін?», — деп шағымданған Мажец журналистерге.
Алайда Балли Мажецтің отбасы, күйеуі мен балалары Польшада қалған, олардың жағдайы қалай боларын отанасы нақтыламаған.

Өркениетті оппозиционер Қазақстан президентіне хат жазып, өзіне, этникалық қазаққа қазақстандық азаматтықты алуға көмек беруін сұраған.
«Отаным маған мұқтаж деп есептеймін. Өз еліме дәл қазір қажетпін. Өмірімді қауіпке байлап келдім (Балли Мажец Қазақстанда қудалауға ұшырауы мүмкін екенін айтқан – еск.), осында қалғым келеді».
“
«Отаным маған мұқтаж деп есептеймін. Өз еліме дәл қазір қажетпін. Өмірімді қауіпке байлап келдім (Балли Мажец Қазақстанда қудалауға ұшырауы мүмкін екенін айтқан – еск.), осында қалғым келеді».
2020 жылдың 26 мамырында Мажец Facebook желісіндегі парақшасында мынадай бір жазба жариялаған.
«Бүгін Польшада Ана күні.

Анам 2017 жылы қайтыс болған. Сағынамын – ол мені көре алмай кетті – 13 жыл көріспедік (мен оппозицияда болғандықтан ҚР-ға кіруге тыйым болған). Анамның дауысын телефон арқылы соңғы рет 2008 жылы көргенмін. Аналарымызды барында қадірлейік!».
“
«Бүгін Польшада Ана күні.

Анам 2017 жылы қайтыс болған. Сағынамын – ол мені көре алмай кетті – 13 жыл көріспедік (мен оппозицияда болғандықтан ҚР-ға кіруге тыйым болған). Анамның дауысын телефон арқылы соңғы рет 2008 жылы көргенмін. Аналарымызды барында қадірлейік!».
Балли Мажецке телефон арқылы анасымен сөйлесуге кім тыйым салғанын ол нақтыламайды. Анасының жерлеу рәсіміне Қазақстанға қалай келгенін де айтпайды.

Қазақстандық оппозиция «лидерінің» шетелдегі оппозицияға да теріс көзқарасы бар. Мысалы, 2018 жылдың тамызында Мажец Мұхтар Әблязов пен оның сыбайласы Людмила Козловская туралы әшкере ететін сұхбат берген. Сол уақытта поляк билігі Козловскаяны депортациялауға шешім шығарған.
«Бәрі де "Ашық диалог" Қорының қызметі туралы білді және поляк қызметінің осындай шешім шығаратынын сезді. Бұл қор туралы бірнеше жыл бойы жазғанмын. Бұл мәселені білемін, себебі Қазақстанмен арамызда проблемамыз бар, мен қазақстандық оппозициямен жұмыс істеймін, "Казахская община" қауымдастығының президентімін. Козловская мен Крамектің бастығы – Мұхтар Әблязов», — деп әңгімелеген Мажец.
“
«Бәрі де "Ашық диалог" Қорының қызметі туралы білді және поляк қызметінің осындай шешім шығаратынын сезді. Бұл қор туралы бірнеше жыл бойы жазғанмын. Бұл мәселені білемін, себебі Қазақстанмен арамызда проблемамыз бар, мен қазақстандық оппозициямен жұмыс істеймін, "Казахская община" қауымдастығының президентімін. Козловская мен Крамектің бастығы – Мұхтар Әблязов», — деп әңгімелеген Мажец.
Польшада Козловскаяның «әлі де Әблязовті қорғайтын» күйеуі — Бартош Крамек қалғанынан қауіптенетінін мәлімдеген. Шетелдегі оппозиция лидері олар «әрекетін жалғастырады, аз уақытқа тынышталып, кейін Польшаға зиян келтіруін жалғастырады» деп пайымдаған.

Мажецтің сөзіне сенсек, Козловская мен Крамектің агрессиясымен ол президенттік сайлауға қатысқандағы қол жинау кезінде соқтыққан.
«8 қазанда, бейсенбіде сағат шамамен 16.00-де күйеуіммен Президенттік Сарай алдында тұрғанбыз. Мен қағаз таратып тұрдым, жанымда менің сайлауалды үнқағазыммен күйеуім тұрған. Бір кезде екі адам жақындады, Павел Кукиз оларға ұнамай, "Кукиз пәлен, Кукиз түген" дей бастады.

Оларды таныдым, "Ашық диалог" Қорындағы Людмила Козловская мен Бартош Крамек болды. Бізге қарап күліп тұрды, сосын бір кезде бұрылып қарасам, бұл әйел менің күйеуімнің сайлауалды үнқағазын жұлып алмақ болып, таласып жатты. Таңғалдық, не ойлағаны бар, үнқағазды жыртып тастағысы келді ме, бізге шабуыл жасағысы келді ме, түсініксіз. Өмірімді бірінші рет осындай оқиға болды. Президент сарайы алдында тұрған полицейге барып, ажыратуды сұрайын дегенмін, бірақ кетіп қалыпты», — деп баяндаған ол сұхбаттарының бірінде.
“
«8 қазанда, бейсенбіде сағат шамамен 16.00-де күйеуіммен Президенттік Сарай алдында тұрғанбыз. Мен қағаз таратып тұрдым, жанымда менің сайлауалды үнқағазыммен күйеуім тұрған. Бір кезде екі адам жақындады, Павел Кукиз оларға ұнамай, "Кукиз пәлен, Кукиз түген" дей бастады.

Оларды таныдым, "Ашық диалог" Қорындағы Людмила Козловская мен Бартош Крамек болды. Бізге қарап күліп тұрды, сосын бір кезде бұрылып қарасам, бұл әйел менің күйеуімнің сайлауалды үнқағазын жұлып алмақ болып, таласып жатты. Таңғалдық, не ойлағаны бар, үнқағазды жыртып тастағысы келді ме, бізге шабуыл жасағысы келді ме, түсініксіз. Өмірімді бірінші рет осындай оқиға болды. Президент сарайы алдында тұрған полицейге барып, ажыратуды сұрайын дегенмін, бірақ кетіп қалыпты», — деп баяндаған ол сұхбаттарының бірінде.
Мажец Козловская мен Крамек «олар кім екенін білгендіктен осындай әрекетке барғанына» сенімді екенін айтқан, себебі оларға оның белсенді оппозициялық қызметі кедергі келтіріп, Әблязов туралы айтқандары ұнамаған.

Шын мәнінде өзінің журналист екені көрсетілген «Балли Мажец» парақшасымен қатар, Балли Мажец «Қазақстанның шетелдегі оппозициясы» парақшасын да жүргізеді. Қазақстанның бұрынғы азаматшасының белсенділігі қандай екенін жарияланымдарының жиілігінен (соңғы жазбасы 2021 жылдың 26 қаңтарында жарияланған) және парақшасындағы 19 жазылушысынан білуге болады.
Мәтінді толықтыруЧитать на русском ➞
Мәтінді толықтыру