Қаз Рус
Қаз
Рус
Құқықтық саясатты зерттеу орталығы

LPRC

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

Құқықтық саясатты зерттеу орталығы (LPRC) — 2008 жылғы сәуірде қазақстандық заңгерлер тобы құрған бейсаяси, тәуелсіз зерттеу институты. Орталық Алматыда орналасқан және Орталық Азия өңірінде жұмыс істейді.

Ұйымның сайтында Орталық құқықтық саясат саласындағы ғылыми-зерттеу, баспа және білім беру қызметін жүзеге асыру арқылы құқық үстемдігі мен либералды құндылықтар қағидатын ілгерілетуге бағытталған сараптама ұйымы екені айтылады.

LPRC донорлары: «Сорос-Қазақстан» қоры, Ұлыбритания елшілігі, ЕҚЫҰ.

Ортақ игілікті ілгерілету

Ортақ игілікті ілгерілету

LPRC миссиясы ― тиімді құқықтық реформалар және жан-жақты мақсаттар арқылы үстемдік пен демократиялық құндылықтарды нығайту:
  • қоғамды жалпы демократияландыру шеңберінде құқықтық саясатты дамыту және құқықтық реформаларды іске асыру үшін инновациялық тәсілдерді ілгерілету;
  • негізделген шешімдер қабылдау үшін азаматтық қоғамның саяси және бизнес-элиталармен өзара іс-қимылының тиімді құралдарын әзірлеуге қатысу;
  • құқықтық саясатты қалыптастыру процесінде тәуелсіз сарапшылар қауымдастығының рөлін күшейту.
Сондай-ақ, ұйымның сайтында құндылықтары көрсетілген:
  • кәсіби сапа, тұтастық және объективтілік стандарттарын сақтау;
  • біздің жұмысымызда жоғары білікті нәтижелер ұсыну;
  • біз жұмыс істейтін барлық адамдарға теңдік пен құрмет көрсету практикасы;
  • біздің іс-әрекеттеріміздің ашықтығы мен есептілігін көрсету;
  • ортақ игілікті алға жылжытуда бөлісу, тарту және көшбасшылық ету.
LPRC ― «Азаматтық ынтымақтастық» платформасының мүшесі. Платформа ЕҚЫҰ өңірі елдерінің азаматтық ұйымдары мен топтарының, сондай-ақ ЕҚЫҰ өңірінде адам құқықтарын ілгерілету және қорғау жөніндегі бірлескен қызметке мүдделі, осы бағыттағы өз күш-жігерін үйлестіруге, ортақ ұстанымдарды ілгерілетуге және бір-біріне өзара қолдау мен көмек көрсетуге дайын халықаралық ҮЕҰ бірлестігі.

LPRC ― Қазақстанның ҮЕҰ Азаптауларға қарсы коалициясының мүшесі. Коалицияның серіктестері ― Орталық Азиядағы Халықаралық түрме реформасының өкілдігі, ашық қоғамның құқықтық бастамасы, Фридом Хаус Қазақстан.

LPRC басшысы ― Зинович Татьяна Сергеевна.

LPRC сарапшыларының бірі ― 2008 жылы «Политон» тәуелсіз ақпараттық агенттігінің және пікірталас клубының қызметкері, ал 2009 жылы Ұлттық демократиялық халықаралық қатынастар институтының (NDI) саяси жобасы бойынша үйлестіруші болып жұмыс істеген саясаттанушы Димаш Әлжанов.
Анықтама:
Тәуелсіз ақпарат агенттігі Алматыда 1998 жылы тіркелген. Басшы ретінде Дуванов Сергей Владимирович көрсетілген. Компания деректерді орналастыру және өңдеу бойынша қызметтерді ұсынумен айналысады. Ұзақ мерзімге қарамастан, 2019 жылға дейін ғана бұл кәсіпорынның салықтары туралы ақпарат бар (1,3 млн тг) және 2020 жылға (2,1 млн тг).

Ұлттық демократиялық халықаралық қатынастар институты (NDI/National Democratic Institute for International Affairs, NDI) — Америка Құрама Штаттарының Үкіметі «дамушы елдерде демократияны ілгерілету үшін» құрған ұйым. Оның ішінде АҚШ Халықаралық даму агенттігі (USAID), АҚШ Мемлекеттік Департаменті, АҚШ ұлттық демократия қоры, сондай-ақ басқа да мемлекеттік және мемлекеттік емес көздерден қаржыландырады.

ҰДИ 1983 жылы құрылған және аймақтық серіктестермен бірге жұмыс істейді. Институт 130-дан астам мемлекетте жұмыс істейді және жергілікті жерлерде 50-ден астам бөлімшесі бар. ҰДИ секциялары Кеңес Одағының бұрынғы республикалары — Беларусь, Грузия, Қырғызстан, Молдова, Украина және Өзбекстанда жұмыс істейді.

2015 жылдың шілдесінде Ұлттық демократиялық халықаралық қатынастар институты 12 ұйымның «стоп-листке» кірді, олардың қызметі Ресей Федерациясы Федерация Кеңесінің пікірінше, Ресейде жағымсыз. 2016 жылғы 10 наурызда түскен материалдарды зерттеу нәтижелері бойынша Ресей Федерациясының Бас прокуратурасы Ресейде ұлттық демократиялық халықаралық қатынастар институтының қызметін жағымсыз деп тану туралы шешім қабылдады, оның пікірінше, бұл конституциялық құрылым мен мемлекеттің қауіпсіздігіне қауіп төндіреді.

2001 жылы ҰДИ директорлар кеңесін АҚШ-тың бұрынғы мемлекеттік хатшысы Мадлен Олбрайт басқарды. 2014 жылы ол 2014 жылы ҰДИ-дан Украинадағы мерзімінен бұрын президенттік сайлауға бақылаушылар делегациясына қатысты. 2017 жылы ол Грузияға барып, ел басшылығымен кездесті.

Құпия қаржы ақпараты

Құпия қаржы ақпараты

LPRC сайтында ешқандай қаржылық есеп жоқ. Алайда, 2020 жылдың ақпан айында ұйым саяси және құқықтық реформалар орталығымен (Украина) серіктестікте «Демократиялық полицияның сервистік-бағдарланған моделі» жобасын іске қосты деген ақпарат бар. Жобаның жалпы бюджеті ― €315 789, оның ішінде Еуропалық одақтың үлесі ― €300 000.

Жобаның мақсаты қоғамдық қауіпсіздік саласындағы сервистік-бағдарланған полиция қызметі мен серіктестік моделін енгізу арқылы адам құқықтарын құрметтеуге негізделген Қазақстандағы қазіргі заманғы полиция қызметінің демократиялық негіздерін дамыту болды.
«Осы жоба аясында жаңа қағидаттарды, әдістерді, рөлдер мен құралдарды баяндай отырып, бүкіл ел бойынша тираждау үшін Халыққа қызмет көрсететін полицияның сынақтан өткен моделі құрылатын болады. Сондай-ақ Халықпен жұмыс істеудің жаңа әдістеріне және азаматтардың құқықтарын тиімді қорғауға арналған оқу модульдері әзірленіп, полиция қызметкерлері үшін тренингтер ұйымдастырылады.

Жобада барлық деңгейдегі полиция қызметкерлерінің сервиске бағдарланған мінез-құлқын көтермелеу мақсатында Адам құқықтарына негізделген бағалаудың жаңа жүйесіне ұсынымдар мен жедел басқару қағидаттарын әзірлеу көзделген», ― делінген LPRC сайтында.
“
«Осы жоба аясында жаңа қағидаттарды, әдістерді, рөлдер мен құралдарды баяндай отырып, бүкіл ел бойынша тираждау үшін Халыққа қызмет көрсететін полицияның сынақтан өткен моделі құрылатын болады. Сондай-ақ Халықпен жұмыс істеудің жаңа әдістеріне және азаматтардың құқықтарын тиімді қорғауға арналған оқу модульдері әзірленіп, полиция қызметкерлері үшін тренингтер ұйымдастырылады.

Жобада барлық деңгейдегі полиция қызметкерлерінің сервиске бағдарланған мінез-құлқын көтермелеу мақсатында Адам құқықтарына негізделген бағалаудың жаңа жүйесіне ұсынымдар мен жедел басқару қағидаттарын әзірлеу көзделген», ― делінген LPRC сайтында.
Сондай-ақ, 2019 жылы «Қазақстанда мигранттардың құқықтарын құқықтық қорғауды күшейту» екіжылдық жобасы іске қосылды. Донор Еуропалық демократия және адам құқықтары құралы (ЕИДПЧ) бағдарламасы аясында Еуроодақтың Қазақстандағы өкілдігі болды.

Жоба мигранттардың Қазақстан аумағында адам құқықтарын қорғау жөніндегі ұлттық және халықаралық құралдарға қол жеткізуін жақсартуға, сондай-ақ кәсіби оқытуды ынталандыруға және Қазақстанның мамандандырылған заңгерлері мен олардың еуропалық әріптестері арасындағы ынтымақтастыққа бағытталған.

Құқықтық саясатты зерттеу орталығының табыс деңгейін салық аударымдары бойынша бағалауға болады. Мысалы, ашық көздерден алынған ақпарат бойынша, 2010 жылы ұйым нөл теңге салық төледі. Ал 2021 жылы ― 11 миллионнан астам.

Шетел агенті болу қорқынышы

Шетел агенті болу қорқынышы

2022 жылғы 25 шілдеде «Еркіндік қанаты» ҚҚ, «Эхо» ҚБ, Қазақстанның жастар ақпараттық қызметі, «Азаматтық сараптама» ҚҚ және құқықтық саясатты зерттеу орталығы (LPRC) Әділет министрлігіне, Орталық сайлау комиссиясына және Мәжіліске «Сайлау туралы» заңға түзетулер жобасына байланысты бірлескен өтініш жасады.

Мәлімдемеде қазақстандық ҮЕҰ мен КЕҰ-ның елдегі сайлау процестеріне бақылау жүргізу бөлігіндегі конституциялық құқықтарына ұсынылатын шектеулердің күші жойылуы және / немесе мынадай мән-жайлар бойынша елеулі түрде қайта қаралуы тиіс екені айтылды:
  • Заң жобасы осындай қаржыландыруды алу мақсатына қарамастан кез келген халықаралық қаржыландыруды алу негізінде ҮЕҰ үшін аккредиттеуден бас тартуды көздейді.
  • Мұндай қаржыландыруды алу мақсатына қарамастан, халықаралық қаржыландыру туралы ақпарат беру жөніндегі талап артық болып табылады және осындай ҮЕҰ үшін дауыс беру күні өз бақылаушыларын сайлау учаскелеріне жіберу мүмкіндігіне немесе мүмкін еместігіне әсер ете алмайды.
  • ОСК-ның банк құпиясын ашу жөніндегі талабы үшінші тұлғаларға банк құпиясын ашу бөлігінде Қазақстанның банктері және банк қызметі туралы бейіндік заңнамаға қайшы келеді.
  • Заң жобасы сайлау процестерін қадағалау үшін ҮЕҰ жарғылық қызметіне белгілі бір өзгерістер енгізу қажеттілігін болжайды, бұл елде сайлауды ұйымдастыру және өткізу процесіне ашықтық және барынша инклюзияға қол жеткізу қағидатына қайшы келеді.
  • Заң жобасында халықаралық қаржыландыруды алған, алатын немесе алуға ниеттенген ҮЕҰ-ға қатысты кемсітушілік нормалар қамтылған. Әсіресе, Қазақстан аумағында шетелдік қаржыландыруды алу заңды болып табылатынын және салықтық және өзге де бейіндік заңнамаға толық көлемде сәйкес келетінін ескере отырып.
  • Түзетулер қосымша кедергілер тудырады және елдегі сайлау циклдары кезінде тәуелсіз бақылаушыларды дайындаумен айналысатын ҮЕҰ-ны көптеген жылдар бойы кемсітеді.
  • Сонымен қатар, заң жобасы Конституция мен "қоғамдық бірлестіктер туралы" заңды бұза отырып, сайлау циклдары кезінде бақылаушылардың қатысуын шектеу мақсатында қоғамдық бірлестіктердің істеріне заңсыз араласуға жол береді.
ҮЕҰ өкілдері заң жобасы Мәжіліске түскенге дейін оның Конституцияға, бейінді ұлттық заңнамаға, сондай-ақ мемлекет ісін басқару құқығын іске асыру саласындағы халықаралық стандарттарға сәйкес келмеуі тұрғысынан одан әрі кең қоғамдық талқылаумен мұқият зерделеуді талап етті.

Сондай-ақ, өтініште заң жобасынан қоғамдық бірлестіктер мен коммерциялық емес ұйымдарды аккредиттеу рәсімін жүргізуге байланысты нормаларды алып тастау және заң жобасын халықаралық стандарттарға сәйкестік сараптамасына құқық арқылы демократия үшін Еурокомиссияға (Венеция комиссиясы) және ЕҚЫҰ ДИАҚБ-ға жіберу талаптары айтылды.
Мәтінді толықтыру Читать на русском ➞
Мәтінді толықтыру