Макс Боқаев

Жалпы мәлімет

Жалпы мәлімет

1973 жылы туған. Үйленбеген, баласы жоқ.

«Арлан» (Атырау) қоғамдық қорының төрағасы. Атырау қалалық мәслихатының депутаттығына кандидат (2016 жыл).

Бокаев өзінің құқық қорғау қызметінің басталғаны туралы сұхбатында былай деп еске алды:
«2003 жылы мен өте бейбітсүйгіш адам болдым, адвокат болғым келді, білімім бойынша заңгермін, бірақ адвокаттармен сөйлескен кезде олар маған ақшаның „жолсерігі“ бола алмайтынымды айтты, ал қазір адвокат — „шешетін“ мамандық. 90-жылдары бизнеспен айналыстым, содан кейін шаршадым. ТМД аумағында өз ақылымен мал тапқан Джобс немесе Фордтар пайда бола қойған жоқ, бізде бәрі де алыпсатар.

Мен „жастар“ жолында жұмыс істей бастадым: салауатты өмір салты, есірткіге қарсы күрес, бірақ жарты жылдан кейін маған ақпарат беруші болу туралы әдепсіз ұсыныс түсті, ашуға булықтым. Мінезім сондай, менің қыңырлығым басыма соққы боп тиді. Үкіметтік емес ұйымдардың ортасына кірдім, содан кейін оппозицияның ортасында, одан әрі - көп, кете берді… Басында қиын болды, қорқытқандар болды, қудаландым. Көп нәрседен бас тартуға тура келеді, бірақ уақыт бәрін дұрыс істеп жатқанымды көрсетті».
«2003 жылы мен өте бейбітсүйгіш адам болдым, адвокат болғым келді, білімім бойынша заңгермін, бірақ адвокаттармен сөйлескен кезде олар маған ақшаның „жолсерігі“ бола алмайтынымды айтты, ал қазір адвокат — „шешетін“ мамандық. 90-жылдары бизнеспен айналыстым, содан кейін шаршадым. ТМД аумағында өз ақылымен мал тапқан Джобс немесе Фордтар пайда бола қойған жоқ, бізде бәрі де алыпсатар.

Мен „жастар“ жолында жұмыс істей бастадым: салауатты өмір салты, есірткіге қарсы күрес, бірақ жарты жылдан кейін маған ақпарат беруші болу туралы әдепсіз ұсыныс түсті, ашуға булықтым. Мінезім сондай, менің қыңырлығым басыма соққы боп тиді. Үкіметтік емес ұйымдардың ортасына кірдім, содан кейін оппозицияның ортасында, одан әрі - көп, кете берді… Басында қиын болды, қорқытқандар болды, қудаландым. Көп нәрседен бас тартуға тура келеді, бірақ уақыт бәрін дұрыс істеп жатқанымды көрсетті».

Боқаев. Бастауы

Боқаев. Бастауы

2010 жылғы маусымда «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру" АҚ (ҚМГ БӨ) хабарламасы пайда болды, онда «Макс Боқаевқа еңбек ұжымы атынан сөйлеуге уәкілетті емес» делінген.
«1 маусымда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігі Макс Боқаев деген біреуге сілтеме жасап, „ҚазМұнайГаз“ Барлау Өндіру» АҚ (ҚМГ БӨ) «Ембімұнайгаз» өндірістік филиалының мұнай өндіруші бөлімшелері еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі енгізілген жағдайда ереуіл жариялауға ниетті екенін мәлімдеді. Осыған байланысты мынаны хабарлау қажет деп санаймыз.

Біріншіден, М. Боқаев «Ембімұнайгаз» өндірістік филиалының («Ембімұнайгаз» ӨФ) еңбек ұжымы атынан сөйлеуге уәкілетті емес. Мұнайшылардың еңбек ұжымдарының мүдделерін білдіру құқығын өз-өзіне сеніп тапсырған Боқаев мырза жұртшылықты жаңылыстырады және біздің компаниямыздың беделіне нұқсан келтіреді. Шын мәнінде, М. Боқаев тіпті осы кәсіпорынның қызметкері емес.

Екіншіден, «ҚазМұнайГаз» БӨ" АҚ басшылығының тапсырмасы бойынша мұнайшылардың шағын тобының үш тұлға қол қойған өтініш-хатын «Ембімұнайгаз» ӨФ директоры Ізтұрған Баймұханов қарады, содан кейін өтініш авторларына мынадай мазмұндағы жауап жолданды. Еңбекақы төлеу жүйесін жетілдіруге қатысты өтініште көтерілген мәселелер «ҚМГ БӨ» АҚ басшылығының үнемі назарында болады. Атап айтқанда, 70% мөлшеріндегі коэффициентті сақтау және 1,8 салааралық коэффициентті енгізу мәселелерімен компания менеджменті осы айналымнан бұрын айналыса бастаған, қазіргі уақытта бұл мәселелерді шешу аяқталу сатысында тұр.

Сонымен қатар, өтініш авторларына «Ембімұнайгаз» ӨФ еңбек ұжымының атынан өтініштерге қол қоюға олардың өкілеттігі жоқ екендігі айтылды. Заңнамаға сәйкес «Ембімұнайгаз» ӨФ ұжымының заңды өкілі кәсіпорынның кәсіподақ комитеті болып саналады, сондықтан жалақыға қатысты барлық мәселе М. Нысанбаев басқаратын «Ембімұнайгаз» ӨФ кәсіподақ комитеті шешеді.

«Ембімұнайгаз» ӨФ қызметкерлерінің 80%-дан астамы еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін қолдады және бұл көрсеткіш өсе түсті. Егер барлық өзгеріс жұмысшылардың жалақысының өсуіне қатысты болса және ол айтарлықтай болса, мәселе 70% аумақтық коэффициентті сақтауды және 1,8 салааралық коэффициентті енгізуді қарастырса, ереуіл туралы қалай айтуға болады.

Әлбетте, еңбекақыны төлеу шарттары әлдеқашан зерттеліп келеді және шешіліп жатыр, онымен заңды түрде сайланған кәсіподақтар айналысып жатыр. Бірақ бұл істің басы қасында өзі тұрғандай өз жеке басын осы еңбектің бәрін істегендей көрсеткісі келетіндер де бар!

Осыған байланысты кәсіпорын басшылығы М. Боқаевтан және бірнеше автордан еңбек ұжымының ұстанымына қайшы келетін өз іс-әрекеттерін тоқтатуды талап етеді, бұл туралы компания басшылығына жіберілген «Ембімұнайгаз» ӨФ қызметкерлерінің ұжымдық үндеуінде және ағымдағы жылғы 27 мамырдағы Атырау апталық «Ақ Жайық» газетінде жарияланған", — делінген хабарламада.
«1 маусымда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігі Макс Боқаев деген біреуге сілтеме жасап, „ҚазМұнайГаз“ Барлау Өндіру» АҚ (ҚМГ БӨ) «Ембімұнайгаз» өндірістік филиалының мұнай өндіруші бөлімшелері еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі енгізілген жағдайда ереуіл жариялауға ниетті екенін мәлімдеді. Осыған байланысты мынаны хабарлау қажет деп санаймыз.

Біріншіден, М. Боқаев «Ембімұнайгаз» өндірістік филиалының («Ембімұнайгаз» ӨФ) еңбек ұжымы атынан сөйлеуге уәкілетті емес. Мұнайшылардың еңбек ұжымдарының мүдделерін білдіру құқығын өз-өзіне сеніп тапсырған Боқаев мырза жұртшылықты жаңылыстырады және біздің компаниямыздың беделіне нұқсан келтіреді. Шын мәнінде, М. Боқаев тіпті осы кәсіпорынның қызметкері емес.

Екіншіден, «ҚазМұнайГаз» БӨ" АҚ басшылығының тапсырмасы бойынша мұнайшылардың шағын тобының үш тұлға қол қойған өтініш-хатын «Ембімұнайгаз» ӨФ директоры Ізтұрған Баймұханов қарады, содан кейін өтініш авторларына мынадай мазмұндағы жауап жолданды. Еңбекақы төлеу жүйесін жетілдіруге қатысты өтініште көтерілген мәселелер «ҚМГ БӨ» АҚ басшылығының үнемі назарында болады. Атап айтқанда, 70% мөлшеріндегі коэффициентті сақтау және 1,8 салааралық коэффициентті енгізу мәселелерімен компания менеджменті осы айналымнан бұрын айналыса бастаған, қазіргі уақытта бұл мәселелерді шешу аяқталу сатысында тұр.

Сонымен қатар, өтініш авторларына «Ембімұнайгаз» ӨФ еңбек ұжымының атынан өтініштерге қол қоюға олардың өкілеттігі жоқ екендігі айтылды. Заңнамаға сәйкес «Ембімұнайгаз» ӨФ ұжымының заңды өкілі кәсіпорынның кәсіподақ комитеті болып саналады, сондықтан жалақыға қатысты барлық мәселе М. Нысанбаев басқаратын «Ембімұнайгаз» ӨФ кәсіподақ комитеті шешеді.

«Ембімұнайгаз» ӨФ қызметкерлерінің 80%-дан астамы еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін қолдады және бұл көрсеткіш өсе түсті. Егер барлық өзгеріс жұмысшылардың жалақысының өсуіне қатысты болса және ол айтарлықтай болса, мәселе 70% аумақтық коэффициентті сақтауды және 1,8 салааралық коэффициентті енгізуді қарастырса, ереуіл туралы қалай айтуға болады.

Әлбетте, еңбекақыны төлеу шарттары әлдеқашан зерттеліп келеді және шешіліп жатыр, онымен заңды түрде сайланған кәсіподақтар айналысып жатыр. Бірақ бұл істің басы қасында өзі тұрғандай өз жеке басын осы еңбектің бәрін істегендей көрсеткісі келетіндер де бар!

Осыған байланысты кәсіпорын басшылығы М. Боқаевтан және бірнеше автордан еңбек ұжымының ұстанымына қайшы келетін өз іс-әрекеттерін тоқтатуды талап етеді, бұл туралы компания басшылығына жіберілген «Ембімұнайгаз» ӨФ қызметкерлерінің ұжымдық үндеуінде және ағымдағы жылғы 27 мамырдағы Атырау апталық «Ақ Жайық» газетінде жарияланған", — делінген хабарламада.
2013 жылғы шілдеде «Қадір-Қасиет» ҚБ Нидерланд Корольдігінің қолдауымен Қазақстан белсенділерінің, құқыққорғаушыларының қауіпсіздігі туралы ақпаратты жариялау мәселесі бойынша веб-сайттарға мониторинг жүргізді. Мониторинг қорытындысы бойынша ҚБ өз ресурсында мынадай мазмұндағы ақпаратты жариялаған:
03.07.2013 белгілі құқыққорғаушы Макс Боқаев Атырау облысының қаржы полициясы департаментінде. Ол жерде ол Әблязовқа, Жарымбетовке және басқаларға қарсы қылмыстық іс бойынша куәгер ретінде шақырылды, бірақ құқыққорғаушы мәртебесі күдікті немесе айыпталушы ретінде қайта саралануы мүмкін.

Кеше кешке Макс Боқаев «Аблязов и Ко» ақшасын жылыстату бойынша қозғалған қылмыстық іс бойынша айғақтар беру үшін қаржы полициясына келу туралы шақыру қағазын алды. Заңға бағынатын азамат ретінде Боқаев дереу финполға келді, онда оған адвокат табуға кеңес берілді.

 — Маған заң өкілін табу үшін сағат 18-ге дейін уақыт берілді, ал егер таба алмасам, олар адвокатты мемлекет есебінен беретінін айтты, — деп түсіндірді кеше кешке М. Боқаев.

Бір сағат ішінде адвокат табу мүмкін болмады, бірақ құқыққорғаушы белгіленген уақытта «сыбайлас жемқорлыққа қарсы» департаментіне келді.

«Олар мені сол жерде бір сағаттан артық» ұстады, бірақ мемлекеттік қорғаушы келмеді, — деп қосты Боқаев. — Содан кейін маған келесі күні таңертеңгі сағат 9-да оралуым керегін айтты".
03.07.2013 белгілі құқыққорғаушы Макс Боқаев Атырау облысының қаржы полициясы департаментінде. Ол жерде ол Әблязовқа, Жарымбетовке және басқаларға қарсы қылмыстық іс бойынша куәгер ретінде шақырылды, бірақ құқыққорғаушы мәртебесі күдікті немесе айыпталушы ретінде қайта саралануы мүмкін.

Кеше кешке Макс Боқаев «Аблязов и Ко» ақшасын жылыстату бойынша қозғалған қылмыстық іс бойынша айғақтар беру үшін қаржы полициясына келу туралы шақыру қағазын алды. Заңға бағынатын азамат ретінде Боқаев дереу финполға келді, онда оған адвокат табуға кеңес берілді.

— Маған заң өкілін табу үшін сағат 18-ге дейін уақыт берілді, ал егер таба алмасам, олар адвокатты мемлекет есебінен беретінін айтты, — деп түсіндірді кеше кешке М. Боқаев.

Бір сағат ішінде адвокат табу мүмкін болмады, бірақ құқыққорғаушы белгіленген уақытта «сыбайлас жемқорлыққа қарсы» департаментіне келді.

«Олар мені сол жерде бір сағаттан артық» ұстады, бірақ мемлекеттік қорғаушы келмеді, — деп қосты Боқаев. — Содан кейін маған келесі күні таңертеңгі сағат 9-да оралуым керегін айтты".

Ақша жетегіндегі көзқарас

Ақша жетегіндегі көзқарас

2015 жылдың қыркүйегінде БАҚ-та Макс Боқаевтың сұхбаты жарияланды. Бұған Боқаев пікірлестерімен бірге улы қалдықтарды қайта өңдеу зауытының құрылысына қарсы Атырауда 20 қыркүйекте өткізуді жоспарлаған митинг себеп болды. Митинг қалалық әкімдікпен келісілді. Алайда, оның күн тәртібінде, бұдан басқа, ТКШ тарифтерін арттыру және қоғамдық бақылау құралын құру мәселелері де болды.

Ал мұның алдында сол жылдың көктемінде, Атырау облысының тарихында алғаш рет билік митингке рұқсат бергені белгілі. Бұл Арон Атабекті қолдау акциясы болды. Боқаев сұхбатында бұл туралы былай деді:
«Атабек өзін ешқашан саясаткер ретінде танытпаса да, ол — ақын. Кезінде Алматыда 2006 жылы заңсыз салынған үйлер бұзылған. Ол Алматының маңына барып, бір полицей қаза тапты. Кім өлтіргені белгісіз, өлтіруші еш табылмады, бірақ Арон Атабекке 18 жыл берілді, оның 10-ын өтеді. Міне, әлі отыр, мықты адам екенін дәлелдеді, ол қазірдің өзінде ауырып жатса да, кінәсін мойындамайды».
«Атабек өзін ешқашан саясаткер ретінде танытпаса да, ол — ақын. Кезінде Алматыда 2006 жылы заңсыз салынған үйлер бұзылған. Ол Алматының маңына барып, бір полицей қаза тапты. Кім өлтіргені белгісіз, өлтіруші еш табылмады, бірақ Арон Атабекке 18 жыл берілді, оның 10-ын өтеді. Міне, әлі отыр, мықты адам екенін дәлелдеді, ол қазірдің өзінде ауырып жатса да, кінәсін мойындамайды».
2015 жылдың соңында Қазақстанның Жер кодексіне ауыл шаруашылығы жерлерін ұзақ мерзімді жалға алуға рұқсат беретін түзетулер енгізілді. Оларды елдің азаматтары, сондай-ақ шетелдіктер мен шетелдік компаниялар 25 жылға жалға ала алады делінді.

Әлеуметтік желілерде қызу талқы басталды: көптеген қазақстандық жерді шетелдіктердің, атап айтқанда Қытай азаматтарының жалға алуына қарсы болды. Жалдаудың жаңа ережелеріне қарсылар Қазақстан осылайша жерді бақылауды жоғалтады деп сенді.

2016 жылдың сәуірінде «жер митингілері» басталды. Наразылық акциялары Атырау, Ақтөбе және Семей қалаларында өтті. Түрлі бағалаулар бойынша, оларға екі мыңға жуық адам қатысқан. Жер кодексіндегі өзгерістерге қарсылар 21 мамырда жалпыұлттық митингілер мен демонстрациялар жариялады. Митингілер қарсаңында 20-дан астам адам, оның ішінде азаматтық белсенділер Макс Боқаев пен Талғат Аян ұсталды.

Боқаев пен Аян өз мәлімдемелері арқылы түрлі танымал мессенджерлер арқылы жаппай хабарламасында жер заңнамасындағы өзгерістерді қате түсіндірді. Митинг ұйымдастырушылары Үкіметтің бір миллион гектар ауылшаруашылық жерлерін Қытайға жалға берді деп сендіріп, жер сатылып жатыр деп мәлімдеді.
«Жер кодексіндегі осы өзгерістерді жоюды талап ететін уақыт келді! Әйтпесе, кеш болады, біз жерімізді жоғалтып, құл боламыз, ал сіз бен біздің балаларымыз қытай тілін үйренуге мәжбүр болады! Үйде отыратын уақыт емес!» — деп жазды Боқаев пен Аян.
«Жер кодексіндегі осы өзгерістерді жоюды талап ететін уақыт келді! Әйтпесе, кеш болады, біз жерімізді жоғалтып, құл боламыз, ал сіз бен біздің балаларымыз қытай тілін үйренуге мәжбүр болады! Үйде отыратын уақыт емес!» — деп жазды Боқаев пен Аян.
Халықтың бір бөлігі Боқаев пен Аянға сеніп, Атыраудағы Исатай мен Махамбет атындағы алаңға шықты. Сөйтіп, олар Жер кодексіне енгізілген өзгертулерді алып тастауды талап етті.

Сот тыңдаулары кезінде әкім аппаратының басшысы Полымбет Хасанов жер мәселесі бойынша митингілерді жоспарлаған белсенділердің өтініші бойынша Боқаев пен Аян оларды заң негізінде өткізуді ұсынғанын айтты.
«10 күн ішінде әкімдікке 24 сәуірге жоспарланған митинг өткізу туралы өтініш келіп түсті. Әкімдікке Талғат Аянов шақырылды. Оған Исатай мен Махамбет алаңында митингілер өткізуге болмайды, өйткені бұл орын осындай акцияларға арналмаған. Акцияны өткізу үшін басқа да орындар айтылды. Сондай-ақ, Аян заңсыз митингілерді ұйымдастырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік қарастырылғанын білді», — деді әкім аппаратының басшысы.
«10 күн ішінде әкімдікке 24 сәуірге жоспарланған митинг өткізу туралы өтініш келіп түсті. Әкімдікке Талғат Аянов шақырылды. Оған Исатай мен Махамбет алаңында митингілер өткізуге болмайды, өйткені бұл орын осындай акцияларға арналмаған. Акцияны өткізу үшін басқа да орындар айтылды. Сондай-ақ, Аян заңсыз митингілерді ұйымдастырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік қарастырылғанын білді», — деді әкім аппаратының басшысы.
Сондай-ақ, сотта Атырау қаласының бұрынғы әкімі Нұрлыбек Ожаев сөз сөйледі. Ол заңсыз митингілер өткізілгенге дейін ұйымдастырушылармен жеке кездескенін хабарлады.
«Кездесуде митингіге қатысушылардың қойған сұрақтары алдын ала дайындалған. Сұрақтарды заңгерлер құрастырғанын түсіндім. Алайда, қатысушылармен жеке әңгімелесу кезінде олар нормаларды өз бетінше түсіндіре алмады, заңнама мен қабылданған түзетулерді мүлдем түсінбеді», — деді экс-әкім.
«Кездесуде митингіге қатысушылардың қойған сұрақтары алдын ала дайындалған. Сұрақтарды заңгерлер құрастырғанын түсіндім. Алайда, қатысушылармен жеке әңгімелесу кезінде олар нормаларды өз бетінше түсіндіре алмады, заңнама мен қабылданған түзетулерді мүлдем түсінбеді», — деді экс-әкім.
Сонымен қатар, сотта екі куәгер — Нұрғали Досанбаев пен Олжас Бекбауовтан жауап алынды. Тергеу мәліметтері бойынша, олар наразылық акцияларын ұйымдастыру үшін шымкенттік кәсіпкер Тоқтар Төлешовтің ақшасын «атыраулық белсенділерге» берген.
Анықтама: Тоқтар Төлешов 2016 жылдың қарашасында 21 жылға бас бостандығынан айырылды. Сот Төлешовті бірқатар бап бойынша кінәлі деп тапты: 262. 3-бөлігі (ұйымдасқан топты, қылмыстық ұйымды құру және оған басшылық ету, сол сияқты өзінің қызмет бабын пайдалана отырып, оларға қатысу), 268. 3-бөлігі (тұрақты қарулы топты (банданы) құру, сол сияқты өзінің қызмет бабын пайдалана отырып, осындай топты басқару), 24. 3-бөлігі 1997 ж. редакциядағы ҚР ҚК «з» — тармағы (бандитизммен ұштасқан кісі өлтіруді жасауды ұйымдастыру), 28-б. 3-б., 125-б. 3-т. 1 (қылмыстық топ қаруды немесе қару ретінде пайдаланылатын заттарды қолдана отырып жасаған адамды ұрлауды ұйымдастыру), 28-б. 3, 126 б. 3 б. 1 т. (2 адамға қатысты күш қолданумен, оны ұрлауға байланысты емес, заңсыз бас бостандығынан айыруды ұйымдастыру, адамдар тобы жасаған), 28-б 1997 жылғы редакциядағы ҚР ҚК «а», «б», «в» тармақтарының 3-б, 107-б. 2-тармақтары (ұрланған адамдарға қатысты жасалған, жүйелі түрде ұрып-соғу жолымен дене немесе психикалық азап келтіру), 28-б. 3-б, 187-б. 2. ҚР ҚК-нің 1997 ж. редакциясының «а» т. (едәуір залал келтірген, өртеу жолымен жасалған бөтен мүлікті қасақана жоюды немесе зақымдауды ұйымдастыру), 265-б. 2-бөлігі (трансұлттық қылмыстық қоғамдастық құру және оны басқару, сол сияқты оған қатысу), 266-б. 3-бөлігі (қылмыстық топтың қызметін қаржыландыру, сол сияқты мүлікті сақтау, бөлу, қаржыландыру арналарын әзірлеу), 179-б. 3-бөлігі (билікті басып алуды немесе ұстап тұруды насихаттау немесе оған жария түрде шақыру, сол сияқты билікті басып алу немесе ұстап тұру не ҚР конституциялық құрылысын күштеп өзгерту), 182 3-бөлігі (экстремистік топты құру, оған басшылық ету немесе оның әрекетіне қатысу), 367-б 2-бөлігі (пара беру), 296 б. 2 (өткізу мақсатынсыз есірткі құралдарын заңсыз сатып алу, сақтау), 287-б. 1-бөлігі (суық қаруды заңсыз алып жүру).
Досанбаевтың айтуынша, Төлешов «жер заңнамасына өзгерістер енгізу мәселесіне қатты қызығушылық таныта бастаған». Ол тіпті көмекшісіне осы мәселе бойынша материалдар мен жарияланымдар жинауға нұсқау берген.
«Ол жағдайды өзгерту мәселесін пысықтады, содан кейін ол өзінің беделін көрсете алар еді», — деді Досанбаев.
«Ол жағдайды өзгерту мәселесін пысықтады, содан кейін ол өзінің беделін көрсете алар еді», — деді Досанбаев.
Куәгердің айтуынша, Төлешов Украина мен Қырғызстандағы оқиғаларға таңданып, «қазақтар да билікті ауыстыра алады» деп айтқан.
«Төлешов маған құжаттар беріп, Волковта екенімді айтты (Төлешовтің кассирі - еск.) ақша алды — $ 150 000. Құжаттар A4 форматындағы DHL сары конвертінде болды. Ол маған күтпеген шығындарға $ 50 000 қалдыру керегін айтты, қалған ақшаны Талғат Аянға Атырау қаласына жіберу керек», — деді Досанбаев.
«Төлешов маған құжаттар беріп, Волковта екенімді айтты (Төлешовтің кассирі - еск.) ақша алды — $ 150 000. Құжаттар A4 форматындағы DHL сары конвертінде болды. Ол маған күтпеген шығындарға $ 50 000 қалдыру керегін айтты, қалған ақшаны Талғат Аянға Атырау қаласына жіберу керек», — деді Досанбаев.
Оның айтуынша, ақша мен құжаттар пакетін қоластындағылар — Олжас Бекбауов арқылы беру туралы шешім қабылданған. Бекбауов шынымен Аянмен кездескенін растады. Куәгер Аянды сот залында анықтауға дайын болды, бірақ ол бұған дейін процеске қатысудан бас тартып, сот залынан кетті.

Куәгердің айтуынша, 2015 жылдың соңында Бекбауов Ақтауға бармақ болған, алайда басшылық Тоқтар Төлешовтің атынан Атырауға қандай да бір құжаттар пакетін әкелуді және оны Талғат есімді жігітке беруді сұраған. Әңгіме Талғат Аян туралы болып отыр. Өз айғақтарында Бекбауов пакеттің мазмұнымен таныс болмағанын, ал Талғат Аянмен байланыс үшін оған жаңа телефон мен нөмір берілгенін, ол Аянмен байланыс үшін ғана пайдаланылғанын нақтылады.
«Ақтауға келген бойда мен Талғат Аянға оған пакет әкелетінімді хабарладым. Талғат мені Атырауда күтетінін айтты», — деді Бекбауов.
«Ақтауға келген бойда мен Талғат Аянға оған пакет әкелетінімді хабарладым. Талғат мені Атырауда күтетінін айтты», — деді Бекбауов.
Атырауда Бекбауов пен Аян «Орда» кафесінің маңында кездесіп, Тоқтар Төлешовтің пакетін алған.

2016 жылғы 28 қарашада Макс Боқаев пен Талғат Аянды сот нақты бас бостандығынан айыру мерзіміне үкім шығарды. Сотталғандар ҚК-нің 174-бабының 2-бөлігінде көзделген «адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша әлеуметтік және ұлттық алауыздықты қоздыру», 274-бабының 4-бөлігінің 2-тармағында көзделген «көпшілік іс-шараларды өткізу кезінде адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша көрінеу жалған ақпарат тарату», 400-бабында көзделген «митингілер ұйымдастыру және өткізу тәртібін бұзу» қылмыстарын жасағаны үшін кінәлі деп танылды.

Сот үкімімен Боқаев пен Аян ҚК-нің 174-бабының 2-бөлігі бойынша қоғамдық қызметпен айналысу құқығынан 3 жыл мерзімге айырыла отырып, 5 жылға бас бостандығынан айырылды; 274-бабының 4-бөлігінің 2-тармағы бойынша — 5 жылға бас бостандығынан айырылды, 400-бабы бойынша — 250 АЕК мөлшерінде айыппұл арқалады, бұл — 530 250 тг.
«Жазаны неғұрлым қатаң жазаға сіңіру жолымен сотталушының жазасын өтеуіне әрқайсына үш жыл мерзімге қоғамдық қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан бас бостандығынан айыру белгіленді. Жалпы режимдегі колония жазаны өтеу орны болып анықталды», — делінген сот хабарламасында.
«Жазаны неғұрлым қатаң жазаға сіңіру жолымен сотталушының жазасын өтеуіне әрқайсына үш жыл мерзімге қоғамдық қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан бас бостандығынан айыру белгіленді. Жалпы режимдегі колония жазаны өтеу орны болып анықталды», — делінген сот хабарламасында.
Үкім шыққаннан кейін үш күннен кейін «Сорос-Қазақстан» қоры үндеу жасады:
«Сорос-Қазақстан қоры құқыққорғаушы Макс Боқаев пен белсенді Талғат Аянды қылмыстық қудалауды тоқтатуға және шығарылған үкімнің күшін жоюға шақырады. Біз сондай-ақ ҚР Үкіметін БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінде екінші әмбебап кезеңдік шолу ұсыну барысында біздің елімізде жасалған ұсынымдарды іске асыруға кірісуге шақырамыз, оның ішінде 50-ұсынымның „с“ тармағы: әлеуметтік, ұлттық, рулық, тектік-топтық немесе „әлеуметтік, ұлттық, рулық, тектік-топтық немесе „қылмыстық“ қозғауға байланысты қылмысты қоса алғанда, „діни алауыздық“ сияқты негізгі терминдердің анық емес және кең анықтамасын нақтылауды сұраймыз“».
«Сорос-Қазақстан қоры құқыққорғаушы Макс Боқаев пен белсенді Талғат Аянды қылмыстық қудалауды тоқтатуға және шығарылған үкімнің күшін жоюға шақырады. Біз сондай-ақ ҚР Үкіметін БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінде екінші әмбебап кезеңдік шолу ұсыну барысында біздің елімізде жасалған ұсынымдарды іске асыруға кірісуге шақырамыз, оның ішінде 50-ұсынымның „с“ тармағы: әлеуметтік, ұлттық, рулық, тектік-топтық немесе „әлеуметтік, ұлттық, рулық, тектік-топтық немесе „қылмыстық“ қозғауға байланысты қылмысты қоса алғанда, „діни алауыздық“ сияқты негізгі терминдердің анық емес және кең анықтамасын нақтылауды сұраймыз“».
2019 жылдың шілде айында № 2 Атырау қалалық соты Талғат Аянды жазасын толық өтеуден мерзімінен бұрын босатты.
«Апта сайын пробация органдарында белгіленуің керек, полиция қызметкерлері кешкі уақытта тұрғылықты жеріңде тексере алады, сондықтан қараңғы түскенде үйге „Золушка“ сияқты жүгіресің, үйлену тойлары және т. б. сияқты ойын-сауық шараларына қатысуға құқығың жоқ. Ел ішіндегі кез келген орын ауыстыруға рұқсат алуың керек, сенде ЖСН бұғатталған, өйткені террористерді қаржыландырумен байланысты тұлғалар тізіміндесің, сайып келгенде бұл атыңа түскен дақ, ешбір ұйым сені жұмысқа алмайды», — деп жазды Талғат Аян Фейсбуктегі парақшасында.
«Апта сайын пробация органдарында белгіленуің керек, полиция қызметкерлері кешкі уақытта тұрғылықты жеріңде тексере алады, сондықтан қараңғы түскенде үйге „Золушка“ сияқты жүгіресің, үйлену тойлары және т. б. сияқты ойын-сауық шараларына қатысуға құқығың жоқ. Ел ішіндегі кез келген орын ауыстыруға рұқсат алуың керек, сенде ЖСН бұғатталған, өйткені террористерді қаржыландырумен байланысты тұлғалар тізіміндесің, сайып келгенде бұл атыңа түскен дақ, ешбір ұйым сені жұмысқа алмайды», — деп жазды Талғат Аян Фейсбуктегі парақшасында.
Талғат Аян мерзімінен бұрын босату туралы өтінішті қанағаттандырған судьяның шешіміне таңғалғанын атап өтті.

Палата лагерьлерінің басты адамы

Палата лагерьлерінің басты адамы

2021 жылдың 4 ақпанында Макс Боқаев барлық жазасын өтегеннен кейін бостандыққа шықты. Ол «халық пен халықаралық ұйымдарға» қолдау көрсеткені үшін алғыс айтып, «қоғамдық жұмыстармен» айналысуды жалғастыруға уәде берді.
Макс Боқаев
Оны кездестірген адамдармен бірге Боқаев бірінші кезекте Исатай мен Махамбет алаңына бет алды, онда 2016 жылы заңсыз митинг өтті. Алаңда Макс Боқаев Қазақстанға, оның пікірінше, жаңа Конституция қажет екенін мәлімдеп, реформалар жүргізуді және жаңа Ата заңды қабылдауды талап ете отырып, 28 ақпан мен 28 наурыз аралығында әр жексенбіде жалпыұлттық митингтерге жиналуды ұсынды.
«Егер үкімет ойламаса, бізді тыңдамаса, онда 3 сәуірден бастап біз алаңдарда шатырлы лагерьлер орнатамыз», — деп уәде берді Боқаев.
«Егер үкімет ойламаса, бізді тыңдамаса, онда 3 сәуірден бастап біз алаңдарда шатырлы лагерьлер орнатамыз», — деп уәде берді Боқаев.
Судья Дәулешова Атырау облысы қылмыстық-атқару жүйесі департаментінің ұсынысы бойынша негізгі үкімде көзделген қоғамдық қызметпен айналысуға 3 жыл мерзімге шектеуді нақтылайтын қосымша қаулы шығарғаны белгілі.

Боқаевтың айтуынша, бұл оның әлеуметтік желілерді пайдалануға тыйым салуға талпыныс. Қаңтар айының соңында Атырау қаласының № 2 соты Макс Боқаевқа үш жыл бойы әкімшілік қадағалау тағайындау туралы ұсынысты қанағаттандырды.

2021 жылдың 26 ақпанында Макс Боқаев Атырау прокуратурасына шақырылып, «заңды түсіндіру» құжатын табыс етті. Прокуратура Бокаевқа, егер ол «келісілмеген» митингтерге шықса, қамауға алынатынын ескерткен.

28 ақпанда Макс Боқаев бастаған он шақты адам Исатай мен Махамбет алаңына жиналып, билікке өз талаптарын қойды. Әкімдік қызметкерлері жиналғандармен сөйлесуге тырысты. Полиция қызметкерлері қоршауды құра бастағаннан кейін ғана жиналғандар тарап кетті. Боқаевтың айтуынша, арнайы күштер алаңға шығып, белсенділерді «кеттлинг» тактикасын қолдана отырып, сақинаға алуға тырысқаннан кейін, ол адамдардаға үйіне қайтуын өтінген.

7 наурызда Исатай мен Махамбет алаңына Макс Боқаев бастаған 30-ға жуық адам жиналды. Облыс прокурорының орынбасары Бауыржан Жұмаханов пен облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Қанат Әзмұханов митинг қалалық әкімдікпен келісілмегендіктен, жиналғандарды алаңнан кетуге шақырды және әкімшілік жауапкершілік туралы ескертті.

Боқаев серіктерімен бірге алаңнан шыққаннан кейін ол жергілікті баспасөзге сұхбат берді:
«Бізге жаңа конституция қажет. Ол үшін құрылтай өткізу керек. Құрылтайды ұйымдастыру үшін ұлттық келісім қажет. Егер осы үш қадамды жасасақ, онда жер мәселесінің 90%ын шешеміз».
«Бізге жаңа конституция қажет. Ол үшін құрылтай өткізу керек. Құрылтайды ұйымдастыру үшін ұлттық келісім қажет. Егер осы үш қадамды жасасақ, онда жер мәселесінің 90%ын шешеміз».
Бакаев алаңға 14 наурызда тағы да келуге уәде берді.