Анатолий Черноусовтың халықаралық институттардың гранттарымен жұмыс істейтініне тікелей нұсқаулар жоқ. Алайда, кезектен тыс президенттік сайлауда ол «көптеген учаскеден хаттамаларды» жинап, Прагада бақылаумен айналысқаны белгілі.
Онымен бірге жұмыс істегендер:
- Ермек Нарымбаев — «бақылауға алғашқы шақыру әрекеті, бақылаушыларды онлайн оқыту, хаттамаларды жинау»;
- Нұрұл Рахымбек — «сайлауды бақылаушы басшылығының әзірлемесі», оппозицияның Шетелдік бюросының есебі.
Бұл іс-шаралардың бәрі «Тәуелсіз бақылаушылар альянсы» азаматтық қозғалысы аясында өтті. Бұл қозғалыстың есебінде айтылғандай, «сайлау күнінен бұрын бүкіл ел бойынша Бақылаушылар штабы құрылып, бақылаушыларды оқыту бойынша семинарлар өткізілді, оның ішінде өңірлер бойынша «Ұлт тағдыры» РҚБ-дан түнге дейін іссапарлар болды.
Нұр-Сұлтанда Асхат Рахымжановтың «Ақиқат» ЖСДП атынан тренингтер ұйымдастырылып, кейін олар видео түрінде таратылды. Тренингтер мен бақылаушылар тобын жинау жастардың Тәуелсіз қозғалыстарынан белсенді болды, мысалы Next.kz, «Еркіндік қанаты» ҚҚ (Елена Швецова, Мәди Ханафия басшылығымен), «Эхо» қоғамдық бірлестігі және «Эхо» серіктестік желісі, «Жастар ақпараттық қауымдастығы» ҚҚ атынан «Жас сайлаушылар лигасы» (ЖСЛ) жобасы Ирина Медникова бастаған «Молодежная информационная служба Казахстана» қоғамдық қоры.
Сорос-Қазақстан қоры қаржыландыратын ҚЖАҚ 6 қала үшін 10 вебинар және Алматы мен Астанада алты сағаттық 2 тренинг өткізді, барлығы 90 байқаушы оқытылды.
БҚО-да «Абырой» ҚБ-мен бірлесіп өзінің тәуелсіз бақылау орталығын (ХБО үйлестірушісі Асқар Шайғұмаров) ұйымдастырған «Уральская неделя» газетінің журналистері бақылаушыларды (оқытушы Асқар Шайғұмаров, Исатай Өтепов және Лұқпан Ахмедьяров) оқытты.
Алматыда Қазақстан Халқы Манифесінің штабы ұйымдастырылды, оны «Тұтқындардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі коалиция» РҚБ ұйымдастырды және «Алматы бойынша және ішінара Алматы облысы бойынша бақылаушылар өте көп болды».
Бақылаушылар шетелдік жастардан да құралды: Association JAAK (Jeune alliance des amis du Kazakhstan).
Сондай-ақ, есепте «жоғарыда аталғандардан көптеген қоғамдық ұйым» қамаудағылардың құқықтарын қорғау жөніндегі коалиция» РҚБ, «Тәуелсіздік таңы» РҚБ сияқты барлық ниет білдірушіге байқаушылардың куәліктерін бере отырып, бүкіл Қазақстан бойынша бақылаушылардың кең ауқымына байқаушы болуға мүмкіндік бергені» айтылған – «Желтоқсан», «Дети войны» ҚБ (Нұр-Сұлтан), «Ақиқат» ЖСДП партиясы, «Ұлт тағдыры-Астана» ҚБ, «Демократия тарату институты» ҚБ (Шымкент), «Шаңырақ» ҚҚ (Семей), «Абырой» ҚБ (Орал), «Әлеуметтік-психологиялық орталық» ҚБ балалар мен жасөспірімдерді оңалту және бейімдеу «Үркер-Үміт» (Шымкент) және тағы басқалар».
Халықаралық ұйымдар тарапынан белсенділер мен ҮЕҰ-ға мына грант берушілер сайлау бойынша көмек көрсетті: Еуропалық демократия үшін қоры, Сорос қоры, Нидерланд елшілігі, қазақстандық оппозицияның шетелдік бюросы.