Күлтегін Аспанұлы
Жалпы мәлімет
Жалпы мәлімет
Шын аты ― Асан Анарбайұлы. The Qazaq Times журналисі.
1995 жылдың 20 шілдесінде туған.
1995 жылдың 20 шілдесінде туған.
Бағытты өзгерту
Бағытты өзгерту
2020 жылдың тамыз айында Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жобасы талқыланды. Журналист ретінде қатысқан Күлтегін Аспанұлы қазақстандық театрлар өткен ғасырлардағы әлемдік классиканың «інжу-маржандарын» қоюды жалғастырып жатқанын атап өтті. Ол жобаға отандық авторлардың шығармалары бойынша қойылымдар қосып, театрлар репертуарын жаңарту туралы тармақты енгізуді ұсынды.
«Біз ұлттық ерекшеліктерімізге назар аударуымыз керек. Рухани жаңғыру тек мемлекеттің немесе министрліктің ісі емес. Қоғамды ұйыстыру қажет. Егер осындай жақсы ұсыныстар болса, оларды міндетті түрде қарастырамыз. Мен атап өткенімдей, қазіргі уақытта көптеген жоба қайта бағалаудан және талдаудан өтіп жатыр. Біз бағдарламаның нәтижелі болғанын, алға қойған мақсаттарға жеткенін қалаймыз. Бұл ұсыныс бейінді Мәдениет министрлігіне жеткізіледі», ― деп сендірді шенеуніктер.
“
«Біз ұлттық ерекшеліктерімізге назар аударуымыз керек. Рухани жаңғыру тек мемлекеттің немесе министрліктің ісі емес. Қоғамды ұйыстыру қажет. Егер осындай жақсы ұсыныстар болса, оларды міндетті түрде қарастырамыз. Мен атап өткенімдей, қазіргі уақытта көптеген жоба қайта бағалаудан және талдаудан өтіп жатыр. Біз бағдарламаның нәтижелі болғанын, алға қойған мақсаттарға жеткенін қалаймыз. Бұл ұсыныс бейінді Мәдениет министрлігіне жеткізіледі», ― деп сендірді шенеуніктер.
Бір жарым жылдан кейін Аспанұлы күрделі тақырыптарды қамтыды. Мәселен, 2021 жылдың желтоқсанында Алматыда ақпан айынан бастап Қытайдағы «қайта тәрбиелеу лагерлері» мен түрмеден туыстарын босатуды талап етіп пикетке шыққан бірнеше адамның ұсталуы туралы. Блогер Нұрали Айтеленов Аспанұлымен бірге бұл адамдарды Республика сарайы ғимаратының алдында ұстау сәтінде видеоға түсірді.
Ұсталғандардың арасында 65 жастағы Халида Ақытхан болды, ол Шыңжаңда үш ұлын қамаудан босатуды және оларға отбасыларымен Қазақстанға кетуге рұқсат беруді талап етті.
Полиция қызметкері блогер мен журналиске ұсталғандардың заңсыз жиналыс өткізіп жатқанын айтты.
Күлтегін Аспанұлы өз репортажында бірнеше ай бойы Қытай консулдығы мен елшілігіне пикетпен барған адамдар сол күні республика сарайына БАҚ-қа сұхбат беру үшін жиналып, сол сәтте ұсталғанын хабарлады. Оның айтуынша, 300 күнге жуық мерзімсіз акцияда Қытайдың дипломатиялық миссиясынан ешкім наразылық білдірушілерге шыққан жоқ. Қытайдың Қазақстандағы елшісі Чжан Сяо Шыңжаңда ұсталғандар «Қытай азаматтары» және «Қытай заңдарын бұзды» деп мәлімдеді. Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі Шыңжаңдағы жағдайды «Қытайдың ішкі ісі» деп атады.
ШҰАА-дағы «қайта тәрбиелеу лагерлері» тақырыбы қазіргі уақытта Аспанұлы жұмыс істейтін The Qazaq Times ресурсында жиі көтеріледі. Мүмкін, бұл БАҚ-тың бас редакторы ― Қойшыбек Мүбарак болғаннан шығар, кейбір деректерге сүйенсек, Қытайдың Шыңғыл немесе Қазақ автономиялық округінің Ағаш-оба ауылының тумасы.
Ұсталғандардың арасында 65 жастағы Халида Ақытхан болды, ол Шыңжаңда үш ұлын қамаудан босатуды және оларға отбасыларымен Қазақстанға кетуге рұқсат беруді талап етті.
Полиция қызметкері блогер мен журналиске ұсталғандардың заңсыз жиналыс өткізіп жатқанын айтты.
Күлтегін Аспанұлы өз репортажында бірнеше ай бойы Қытай консулдығы мен елшілігіне пикетпен барған адамдар сол күні республика сарайына БАҚ-қа сұхбат беру үшін жиналып, сол сәтте ұсталғанын хабарлады. Оның айтуынша, 300 күнге жуық мерзімсіз акцияда Қытайдың дипломатиялық миссиясынан ешкім наразылық білдірушілерге шыққан жоқ. Қытайдың Қазақстандағы елшісі Чжан Сяо Шыңжаңда ұсталғандар «Қытай азаматтары» және «Қытай заңдарын бұзды» деп мәлімдеді. Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі Шыңжаңдағы жағдайды «Қытайдың ішкі ісі» деп атады.
ШҰАА-дағы «қайта тәрбиелеу лагерлері» тақырыбы қазіргі уақытта Аспанұлы жұмыс істейтін The Qazaq Times ресурсында жиі көтеріледі. Мүмкін, бұл БАҚ-тың бас редакторы ― Қойшыбек Мүбарак болғаннан шығар, кейбір деректерге сүйенсек, Қытайдың Шыңғыл немесе Қазақ автономиялық округінің Ағаш-оба ауылының тумасы.
Анықтама: The Qazaq Times ― «Qazaq Times Media Group» қоғамдық қорына тиесілі басылым. ҚҚ 2017 жылғы қаңтарда Алматыда тіркелген. Жетекшісі ― Алмасбек Мұрат. Құрылтайшылары ― Алмасбек Мұрат және Мүбарак Қойшыбек.
Алмасбек Мұрат ― сценарист, журналист. «Алаш айнасы» қоғамдық-саяси газетінде жұмыс істеді.
Алмасбек Мұрат ― сценарист, журналист. «Алаш айнасы» қоғамдық-саяси газетінде жұмыс істеді.
Қойшыбек Мүбарак ― Qazaq Times газетінің бас редакторы, 2019 жылдың деректері бойынша ― әл-Фараби атындағы ҚазҰУ журналистика факультетінің аға оқытушысы, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі. Сондай-ақ, ол «Ер Жәнібек» халықаралық қорының құрылтайшыларының құрамына кіреді. Бұл ұйымды Дженс Түркия басқарады. Ratel.kz порталындағы мақалада дәл осындай есімді адам туралы инвестициялық жоба бойынша тендерлерді өткізу кезінде Қорғастағы махинациялар туралы айтылады.
Қойшыбек Мүбарактың есімі 2022 жылғы қаңтарда қазақстандық Телеграм-арналарда аталған.
Қойшыбек Мүбарактың есімі 2022 жылғы қаңтарда қазақстандық Телеграм-арналарда аталған.
«Қазақстандағы қайғылы оқиғалардан кейін контроперацияның басталуы туралы ескертулерге, көшелердегі жаңалықтарға қарамастан адамдарды өлімге шығуға шақырғандардың дауысы қайта көтерілді.
Жаңа толқулардың „бастамашыларының" тізімі: Балташ Тұрсынбаев, Рысбек Сәрсенбайұлы, Еркін Рақышев, Ғалым Ағелеуов, Тимур Тоқсейітов, Динара Сейсен, Қойшыбек Мүбарак, Думан Мұхамедкәрім, Арайлым Назар, Әлнұр Ильяшев, Маржан Аспандиярова, Мирболат Мырзатайұлы, Нұрлан Бұланбай.
Бүгінде бұл ададмар Өлімді тергейтін тергеу жөніндегі тәуелсіз комиссияны басқарғысы келеді. Ал кеше ғана бұлар жұртты көшеге шығуға үндеген еді. Митингіге шығармай жатыр деп шағымын айтқан, бірақ бұл митинг туралы билікті хабардар етпеген де», — делінген жарияланымдардың бірінде.
Жаңа толқулардың „бастамашыларының" тізімі: Балташ Тұрсынбаев, Рысбек Сәрсенбайұлы, Еркін Рақышев, Ғалым Ағелеуов, Тимур Тоқсейітов, Динара Сейсен, Қойшыбек Мүбарак, Думан Мұхамедкәрім, Арайлым Назар, Әлнұр Ильяшев, Маржан Аспандиярова, Мирболат Мырзатайұлы, Нұрлан Бұланбай.
Бүгінде бұл ададмар Өлімді тергейтін тергеу жөніндегі тәуелсіз комиссияны басқарғысы келеді. Ал кеше ғана бұлар жұртты көшеге шығуға үндеген еді. Митингіге шығармай жатыр деп шағымын айтқан, бірақ бұл митинг туралы билікті хабардар етпеген де», — делінген жарияланымдардың бірінде.
“
«Қазақстандағы қайғылы оқиғалардан кейін контроперацияның басталуы туралы ескертулерге, көшелердегі жаңалықтарға қарамастан адамдарды өлімге шығуға шақырғандардың дауысы қайта көтерілді.
Жаңа толқулардың „бастамашыларының“ тізімі: Балташ Тұрсынбаев, Рысбек Сәрсенбайұлы, Еркін Рақышев, Ғалым Ағелеуов, Тимур Тоқсейітов, Динара Сейсен, Қойшыбек Мүбарак, Думан Мұхамедкәрім, Арайлым Назар, Әлнұр Ильяшев, Маржан Аспандиярова, Мирболат Мырзатайұлы, Нұрлан Бұланбай.
Бүгінде бұл ададмар Өлімді тергейтін тергеу жөніндегі тәуелсіз комиссияны басқарғысы келеді. Ал кеше ғана бұлар жұртты көшеге шығуға үндеген еді. Митингіге шығармай жатыр деп шағымын айтқан, бірақ бұл митинг туралы билікті хабардар етпеген де», — делінген жарияланымдардың бірінде.
Жаңа толқулардың „бастамашыларының“ тізімі: Балташ Тұрсынбаев, Рысбек Сәрсенбайұлы, Еркін Рақышев, Ғалым Ағелеуов, Тимур Тоқсейітов, Динара Сейсен, Қойшыбек Мүбарак, Думан Мұхамедкәрім, Арайлым Назар, Әлнұр Ильяшев, Маржан Аспандиярова, Мирболат Мырзатайұлы, Нұрлан Бұланбай.
Бүгінде бұл ададмар Өлімді тергейтін тергеу жөніндегі тәуелсіз комиссияны басқарғысы келеді. Ал кеше ғана бұлар жұртты көшеге шығуға үндеген еді. Митингіге шығармай жатыр деп шағымын айтқан, бірақ бұл митинг туралы билікті хабардар етпеген де», — делінген жарияланымдардың бірінде.
Жақында берген сұхбатында Мүбарак тәуелсіз БАҚ-қа қаржы табу қиын екенін айтты. Оның айтуынша, Qazaq Times мемлекеттік органдар өткізетін тендерлерге қатыспайды.
«Егер сіз тендер алсаңыз, онда сіз биліктің айтқанын жазуыңыз керек. Алдымен сайтты менің достарым қаржыландырды, редакцияны 8−9 журналиспен бірге ұстауға болады. Қазір сайтта тәуелсіз штаттан тыс журналистерден басқа ешкім қалмады. Кеңсе де, тіпті жабдық та жоқ. Біз қаңтар оқиғалары туралы істер бойынша Тараз және Талдықорған соттарына сапарларды өз қалтамыздан төледік. Менің ойымша, ұлттық буржуазия тәуелсіз журналистиканы қаржыландыруды өз мойнына алады, содан кейін тәуелсіз БАҚ еркін тыныстай алады», ― деді Мүбарак.
“
«Егер сіз тендер алсаңыз, онда сіз биліктің айтқанын жазуыңыз керек. Алдымен сайтты менің достарым қаржыландырды, редакцияны 8−9 журналиспен бірге ұстауға болады. Қазір сайтта тәуелсіз штаттан тыс журналистерден басқа ешкім қалмады. Кеңсе де, тіпті жабдық та жоқ. Біз қаңтар оқиғалары туралы істер бойынша Тараз және Талдықорған соттарына сапарларды өз қалтамыздан төледік. Менің ойымша, ұлттық буржуазия тәуелсіз журналистиканы қаржыландыруды өз мойнына алады, содан кейін тәуелсіз БАҚ еркін тыныстай алады», ― деді Мүбарак.
Ол БҰҰ-ның Қазақстан бойынша азаптауға қарсы комитетінің 76-шы сессиясына арналған ҮЕҰ бірлескен есебінің авторларының бірі болды. Сондай-ақ, құжатты жасауға АҚмЗСЖҚХБ, «Media Net халықаралық журналистика орталығы» ҚҚ, «Құқықтық саясатты зерттеу орталығы» ҚҚ, «Аман-саулық» ҚҚ, «Феминистік Лига» ҚҚ, «Халықаралық құқықтық бастама» ҚҚ, «Қадір-қасиет» ҚБ, «Социологиялық ресурстық баға» ҚБ, Адам құқықтары саласындағы халықаралық құқық бойынша Тәуелсіз Кеңесші Татьяна Чернобиль, Павлодар облысының адвокаттар алқасының адвокаты Бауыржан Азанов, «Біз азаптауға қарсымыз» ҚБ басшысы Елена Семенова және т. б. қатысты.
Күлтегін Аспанұлы, Евгений Жовтис
Бұрын «Ақ Жайық» газетінің бас редакторы болып жұмыс істеген журналист Азамат Майтанов өзінің Телеграм-арнасындағы жарияланымдарының бірінде Қойшыбек Мүбарактың бірнеше редакцияда жұмыс істеп жатқанын жазды.
«Оның объективіне Қаңтарға байланысты барлық сотты тіркелді. Күн сайын ол өзінің көлігіне жанармай құяды, штатив пен камераны салонға лақтырып, Таразға, Талдықорғанға — үгіт-насихат қоқысы емес, лайықты журналиске қажет кез келген жерге барады. Ресми БАҚ үшін жұмыс істейтін Қойшыбектің арқасында (дәстүрлі түрде өз елінің маңызды мәселелерін елемейтін) Қаңтар тарихы ұмытылмайды, оған басқаша баға беру қиынырақ болады. Шын мәнінде, ол тек журналистикамен емес, біздің еліміздің тарихымен де айналысады. Мұнда Инга Қойшыбекке донат жіберуге болатынын жазды. Бұл өте дұрыс! Достар! Дәл қазір мемлекет үгіт-насихат пен қоқыс блогерлерін насихаттауға ақша бөлуде. Койшыбек сияқты адал журналистерге тек аудитория көмектесе алады. Қазір қиын кезеңдер, көпшілігіміз кедей болдық, бірақ Қойшыбек лайық болды», ― делінген басылымда.
“
«Оның объективіне Қаңтарға байланысты барлық сотты тіркелді. Күн сайын ол өзінің көлігіне жанармай құяды, штатив пен камераны салонға лақтырып, Таразға, Талдықорғанға — үгіт-насихат қоқысы емес, лайықты журналиске қажет кез келген жерге барады. Ресми БАҚ үшін жұмыс істейтін Қойшыбектің арқасында (дәстүрлі түрде өз елінің маңызды мәселелерін елемейтін) Қаңтар тарихы ұмытылмайды, оған басқаша баға беру қиынырақ болады. Шын мәнінде, ол тек журналистикамен емес, біздің еліміздің тарихымен де айналысады. Мұнда Инга Қойшыбекке донат жіберуге болатынын жазды. Бұл өте дұрыс! Достар! Дәл қазір мемлекет үгіт-насихат пен қоқыс блогерлерін насихаттауға ақша бөлуде. Койшыбек сияқты адал журналистерге тек аудитория көмектесе алады. Қазір қиын кезеңдер, көпшілігіміз кедей болдық, бірақ Қойшыбек лайық болды», ― делінген басылымда.
Кейбір мәліметтерге сәйкес, Qazaq Times қызметкерлері «азаматтық журналистер» ретінде тегін жұмыс істейді.
Әділдік пе, әлде арандату ма?
Әділдік пе, әлде арандату ма?
2022 жылдың қазан айында Chocofamily Holding тең құрылтайшысы Рамиль Мухоряповқа араздықты қоздыру туралы бап бойынша қылмыстық іс қозғалды (ҚР ҚК-нің 174-бабының 1-бөлігі).
Жақында Қазақстанға қоныс аударған ресейлік мигранттармен кездесу барысында спикерлердің бірі қонақтарға Қазақстанда барлығы бірдей орыс тілін біле бермейтінін түсіндіргісі келген.
Жақында Қазақстанға қоныс аударған ресейлік мигранттармен кездесу барысында спикерлердің бірі қонақтарға Қазақстанда барлығы бірдей орыс тілін біле бермейтінін түсіндіргісі келген.
«Егер сізге орыс тілінде қызмет көрсетілмесе және сізбен қазақ тілінде сөйлессе, бұл сізге деген агрессия емес», ― деді ол.
“
«Егер сізге орыс тілінде қызмет көрсетілмесе және сізбен қазақ тілінде сөйлессе, бұл сізге деген агрессия емес», ― деді ол.
Мухоряпов осы диалогқа өз сөзін қоса кетті:
«Менің ойымша бұл сонда да біртүрлі. Бұл кішігірім ұлтшылдықтың көрінісі».
“
«Менің ойымша бұл сонда да біртүрлі. Бұл кішігірім ұлтшылдықтың көрінісі».
Бұл сөздер әлеуметтік желілердің қазақстандық сегментінде дүрбелең туғызды, кейбір пайдаланушылар тіпті Мухоряпов холдингіне тиесілі сервистерге бойкот жариялауға шақырды.
Мухоряпов өзін ақтауға тырысып, ешқашан қазақ тіліне құрметсіздік танытпағанын мәлімдеді. Кейінірек ол кешірім сұрап видеохабарлама жазды.
Екі күннен кейін Күлтегін Аспанұлының 20 қазанда прокуратураға арыз бергені белгілі болды. Әлеуметтік желілердегі парақшасында ол Алматы қаласы полиция департаментінің Экстремизмге қарсы іс-қимыл басқармасынан қылмыстық іс қозғау туралы жауап алғанын айтты. Оның айтуынша, тергеу аясында психологиялық-лингвистикалық сараптама тағайындалды, оның нәтижелері бойынша процессуалдық шешім қабылданады.
Бұған дейін Алматы полициясы кәсіпкер Рамиль Мухоряповтың қазақ тілі туралы айтқан сөздерін тексереді, деп мәлімдеді Қазақстан Бас прокурорының орынбасары Әсет Шыңдалиев. Бұған дейін осы өтінішпен Қазақстанның Бас прокуроры Берік Асыловқа Мәжіліс депутаттарының тобы жүгінді.
2023 жылдың қаңтарында Рамиль Мухоряповқа қатысты қылмыстық іс жабылды.
Мухоряпов өзін ақтауға тырысып, ешқашан қазақ тіліне құрметсіздік танытпағанын мәлімдеді. Кейінірек ол кешірім сұрап видеохабарлама жазды.
Екі күннен кейін Күлтегін Аспанұлының 20 қазанда прокуратураға арыз бергені белгілі болды. Әлеуметтік желілердегі парақшасында ол Алматы қаласы полиция департаментінің Экстремизмге қарсы іс-қимыл басқармасынан қылмыстық іс қозғау туралы жауап алғанын айтты. Оның айтуынша, тергеу аясында психологиялық-лингвистикалық сараптама тағайындалды, оның нәтижелері бойынша процессуалдық шешім қабылданады.
Бұған дейін Алматы полициясы кәсіпкер Рамиль Мухоряповтың қазақ тілі туралы айтқан сөздерін тексереді, деп мәлімдеді Қазақстан Бас прокурорының орынбасары Әсет Шыңдалиев. Бұған дейін осы өтінішпен Қазақстанның Бас прокуроры Берік Асыловқа Мәжіліс депутаттарының тобы жүгінді.
2023 жылдың қаңтарында Рамиль Мухоряповқа қатысты қылмыстық іс жабылды.
«Алматы қаласының полиция департаменті Алматы қаласының ПД тергеу басқармасы ҚР ҚК-нің 174-бабының 1-бөлігі бойынша тіркелген қылмыстық іс аясында сотқа дейінгі тергеуді жүзеге асырғанын хабарлайды. Сотқа дейінгі тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қылмыстық қудалау органы ҚР ҚІЖК-нің 35-бабы 1-бөлігінің 2-тармағының тәртібінде қылмыстық құқықбұзушылық құрамының болмауына байланысты қылмыстық істі тоқтату туралы процестік шешім қабылдады. Алматы қаласының прокуратурасы қабылданған іс жүргізу шешімімен келісті», ― делінген Алматы ПД релизінде.
“
«Алматы қаласының полиция департаменті Алматы қаласының ПД тергеу басқармасы ҚР ҚК-нің 174-бабының 1-бөлігі бойынша тіркелген қылмыстық іс аясында сотқа дейінгі тергеуді жүзеге асырғанын хабарлайды. Сотқа дейінгі тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қылмыстық қудалау органы ҚР ҚІЖК-нің 35-бабы 1-бөлігінің 2-тармағының тәртібінде қылмыстық құқықбұзушылық құрамының болмауына байланысты қылмыстық істі тоқтату туралы процестік шешім қабылдады. Алматы қаласының прокуратурасы қабылданған іс жүргізу шешімімен келісті», ― делінген Алматы ПД релизінде.
Көп ұзамай Аспанұлы әлеуметтік желілерде шулатудың тағы бір себебін айтты: 2023 жылдың ақпан айында ол Алматы кафесінің бірінде келуші мен менеджердің қақтығысы туралы видео жариялады. Келуші қазақ тіліндегі мәзірді сұраған, бірақ ол мекемеде болмаған.
«Бұл адам біздің құқығымызды таптады. Бізге қызмет көрсетуден бас тартт. Қазақ тіліндегі мәзірді сұрағанымыз үшін бізді „ұлтшылдар“, „фашистер“ деп атайды», ― деді видео авторы.
“
«Бұл адам біздің құқығымызды таптады. Бізге қызмет көрсетуден бас тартт. Қазақ тіліндегі мәзірді сұрағанымыз үшін бізді „ұлтшылдар", „фашистер" деп атайды», ― деді видео авторы.
Оқиғаның соңына қарай полиция қызметкерлері келіп, кафе иесінен айыппұл төлеуді және кешірім сұрауды талап етті.
Әлеуметтік желіде ролик жариялаған Аспанұлы оны мынадай мазмұндағы постпен сүйемелдеді:
Әлеуметтік желіде ролик жариялаған Аспанұлы оны мынадай мазмұндағы постпен сүйемелдеді:
«Егер сіз қазақ тілінде сұрасаңыз, сіз фашистсіз бе? Қазақ мәзірін сұрау „фашист“ деп аталуға себеп болмауы тиіс! Тіл саясаты комитеті,
ҚР Бас прокуратурасы, Алматы қаласының прокуратурасы, Алматы қаласының полиция департаменті, ҚР Ішкі істер министрлігі өтініштен нәтиже алуға қатысуы тиіс.
Егер „Атамекен“ Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы кәсіпкерді қорғаудың орнына атауды және отандық бизнесті қазақ бизнесіне бейімдесе жақсы болар еді. Бұл жағдай бүгін Алматы қаласындағы „Динара“ кафесінде болды. Құқық қорғау органдары баянат дайындап, іс қозғауы керек», ― деп жазады ол.
ҚР Бас прокуратурасы, Алматы қаласының прокуратурасы, Алматы қаласының полиция департаменті, ҚР Ішкі істер министрлігі өтініштен нәтиже алуға қатысуы тиіс.
Егер „Атамекен“ Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы кәсіпкерді қорғаудың орнына атауды және отандық бизнесті қазақ бизнесіне бейімдесе жақсы болар еді. Бұл жағдай бүгін Алматы қаласындағы „Динара“ кафесінде болды. Құқық қорғау органдары баянат дайындап, іс қозғауы керек», ― деп жазады ол.
“
«Егер сіз қазақ тілінде сұрасаңыз, сіз фашистсіз бе? Қазақ мәзірін сұрау „фашист" деп аталуға себеп болмауы тиіс! Тіл саясаты комитеті,
ҚР Бас прокуратурасы, Алматы қаласының прокуратурасы, Алматы қаласының полиция департаменті, ҚР Ішкі істер министрлігі өтініштен нәтиже алуға қатысуы тиіс.
Егер „Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы кәсіпкерді қорғаудың орнына атауды және отандық бизнесті қазақ бизнесіне бейімдесе жақсы болар еді. Бұл жағдай бүгін Алматы қаласындағы „Динара" кафесінде болды. Құқық қорғау органдары баянат дайындап, іс қозғауы керек», ― деп жазады ол.
ҚР Бас прокуратурасы, Алматы қаласының прокуратурасы, Алматы қаласының полиция департаменті, ҚР Ішкі істер министрлігі өтініштен нәтиже алуға қатысуы тиіс.
Егер „Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы кәсіпкерді қорғаудың орнына атауды және отандық бизнесті қазақ бизнесіне бейімдесе жақсы болар еді. Бұл жағдай бүгін Алматы қаласындағы „Динара" кафесінде болды. Құқық қорғау органдары баянат дайындап, іс қозғауы керек», ― деп жазады ол.
ҚР № 151 Тіл туралы заңының 21-бабына сәйкес, «Хабарландырулар, жарнама, прейскуранттар, баға көрсеткіштері, мәзірлер, көрсеткіштер және басқа да көрнекі ақпарат, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, мемлекеттік тілде, қажет болған жағдайда орыс және (немесе) басқа да тілдерде орналастырылады».
«Келіссең, демек, сатылғансың»
«Келіссең, демек, сатылғансың»
2023 жылдың сәуір айында Астанаға Жаңаөзеннен 20−30-ға жуық мұнайшы келді. Олар Энергетика министрлігінің маңында митинг өткізіп, оларға тұрақты жұмыс орындарын беруді талап етті. 11 сәуірде митингілердің бір бөлігі ұсталып, түннен кейін полиция бөлімшесінде жаңаөзендіктер өз қаласына оралады деген шартпен босатылды.
Әлеуметтік желілердің қазақстандық сегментінде көптеген пост пайда болды, олардың кейбірінің авторлары жұмысшылардың талаптарының негізсіздігі туралы мәлімдеді. Блогерлер мен журналистер «жұмыссыз жаңаөзендіктердің артында мүдделі тұлғалар тұр» және «мұнайшылар 700 мың теңге жалақыдан бас тартады» деп жазды.
Демократиялық партияны құру жөніндегі бастамашыл топтың мүшесі Абзал Достияров журналистер мен блогерлер Думан Бықай, Диас Нұрақын, Жарас Кемелжан, Нұржан Сәдірбекұлы, Айбар Олжаев, Қазбек Майгелдинов, Ербол Мәндібекті «жаңаөзендіктерді қорлайтын посттар» жариялады деп айыптады. Қызу пікірталас аясында журналист Айбар Олжаев тапсырыс бойынша Жаңаөзен тақырыбында жазғанын мойындады. Оның айтуынша, тапсырыс беруші «қатесіз» мәтінін шығаруды талап еткен. Олжаев тапсырыс берушіні «Шарттың құпиялылығына» сілтеме жасай отырып аша қоймады.
Блогер және радиожурналист Қуат Ахметжанов оған жаңаөзендіктер туралы 100 мың теңгеге пост жариялау туралы ұсыныс түскенін жазды, бірақ ол бас тартыпты, өйткені «абырой ақшадан қымбат». Кейінірек ол бұл пікірін алып тастады.
Журналист Думан Бықай жазған Жаңаөзен тұрғындарын айыптайтын пост біраз уақыттан кейін оның парақшасынан жоғалып кетті. Бықай журналистермен сөйлескенде жарияланым үшін ақша алғанын жоққа шығарды.
Диас Нұрақын «пост үшін бірде-бір теңге алмадым» деп мәлімдеп, өз пікірін білдіргенін ғана айтты. Блогер Ілияс Мыңжасаров тапсырыс алды деген айыптаумен келіспеді: «Бізде әлеуметтік желілерде, әсіресе Facebook-те, авторларды негізгі жазбаларға қарсы жазылған жазбаларды сатқындық жасады деп кінәлау әдеті бар. Басқалары тапсырыс бойынша жазуы мүмкін, бірақ мен жазбадым».
Күлтегін Аспанұлы өзінің дереккөзіне сілтеме жасай отырып, наразылық білдірген жаңаөзендіктерді сынағаны үшін қоғамдық пікір көшбасшыларына 200 мың теңге ұсынылғанын хабарлады. Оның айтуынша, «досына биліктен жаңаөзендіктер туралы ақылы хабарлама жазу туралы ұсыныс түскен». Сонымен бірге, ол ешкім ешкімді ақша алғаны үшін айыптамағанын, бірақ посттардың төленуіне негіздер мен дәлелдер жеткілікті екенін атап өтті.
Әлеуметтік желілердің қазақстандық сегментінде көптеген пост пайда болды, олардың кейбірінің авторлары жұмысшылардың талаптарының негізсіздігі туралы мәлімдеді. Блогерлер мен журналистер «жұмыссыз жаңаөзендіктердің артында мүдделі тұлғалар тұр» және «мұнайшылар 700 мың теңге жалақыдан бас тартады» деп жазды.
Демократиялық партияны құру жөніндегі бастамашыл топтың мүшесі Абзал Достияров журналистер мен блогерлер Думан Бықай, Диас Нұрақын, Жарас Кемелжан, Нұржан Сәдірбекұлы, Айбар Олжаев, Қазбек Майгелдинов, Ербол Мәндібекті «жаңаөзендіктерді қорлайтын посттар» жариялады деп айыптады. Қызу пікірталас аясында журналист Айбар Олжаев тапсырыс бойынша Жаңаөзен тақырыбында жазғанын мойындады. Оның айтуынша, тапсырыс беруші «қатесіз» мәтінін шығаруды талап еткен. Олжаев тапсырыс берушіні «Шарттың құпиялылығына» сілтеме жасай отырып аша қоймады.
Блогер және радиожурналист Қуат Ахметжанов оған жаңаөзендіктер туралы 100 мың теңгеге пост жариялау туралы ұсыныс түскенін жазды, бірақ ол бас тартыпты, өйткені «абырой ақшадан қымбат». Кейінірек ол бұл пікірін алып тастады.
Журналист Думан Бықай жазған Жаңаөзен тұрғындарын айыптайтын пост біраз уақыттан кейін оның парақшасынан жоғалып кетті. Бықай журналистермен сөйлескенде жарияланым үшін ақша алғанын жоққа шығарды.
Диас Нұрақын «пост үшін бірде-бір теңге алмадым» деп мәлімдеп, өз пікірін білдіргенін ғана айтты. Блогер Ілияс Мыңжасаров тапсырыс алды деген айыптаумен келіспеді: «Бізде әлеуметтік желілерде, әсіресе Facebook-те, авторларды негізгі жазбаларға қарсы жазылған жазбаларды сатқындық жасады деп кінәлау әдеті бар. Басқалары тапсырыс бойынша жазуы мүмкін, бірақ мен жазбадым».
Күлтегін Аспанұлы өзінің дереккөзіне сілтеме жасай отырып, наразылық білдірген жаңаөзендіктерді сынағаны үшін қоғамдық пікір көшбасшыларына 200 мың теңге ұсынылғанын хабарлады. Оның айтуынша, «досына биліктен жаңаөзендіктер туралы ақылы хабарлама жазу туралы ұсыныс түскен». Сонымен бірге, ол ешкім ешкімді ақша алғаны үшін айыптамағанын, бірақ посттардың төленуіне негіздер мен дәлелдер жеткілікті екенін атап өтті.
Дәлелсіз айыптау
Дәлелсіз айыптау
2023 жылдың мамыр айында Күлтегін Аспанұлы Арыс қалалық мәслихатының депутатын ағасы мен досына шабуыл жасады деп айыптады.
«Кім атқанын білгіңіз келе ме? Оқиға орнында бұрынғы полиция қызметкері Талғат Кенжебеков пен оның ағалары ― Арыс қалалық мәслихатының депутаты Асхат Кенжебеков пен Қанат Кенжебеков болды. 30−40 жас аралығындағы ағайындылар 2000 жылғы жастарды атып, жараланған жігіттерді қалай ұрып-соққанын бақылап отырды», ― деді журналист.
“
«Кім атқанын білгіңіз келе ме? Оқиға орнында бұрынғы полиция қызметкері Талғат Кенжебеков пен оның ағалары ― Арыс қалалық мәслихатының депутаты Асхат Кенжебеков пен Қанат Кенжебеков болды. 30−40 жас аралығындағы ағайындылар 2000 жылғы жастарды атып, жараланған жігіттерді қалай ұрып-соққанын бақылап отырды», ― деді журналист.
Оның айтуынша, бұрынғы полиция қызметкері Талғат Кенжебеков атқан. Аспанұлы ағасына 30-35 рет оқ атқан деп мәлімдеді.
«Көршінің ұлына да он шақты оқ тиді. Тұрғылықты мекенжайы мен оқиға орны Ордабасы ауданында болғандықтан, оларды аудандық ауруханаға апару керектігін айтты. Түскі астан кейін жігіттер ауруханаға жеткізілді. Бірақ мұнда дәрігерлер оларды ауруханаға жатқызудан бас тартты. Менің ағам, жараланғандардың бірінің әкесі айтқандай, олар мұны «ұлын қабылдай алмайтындығымен түсіндірді, өйткені іріңдеу процесі басталған кезде оқтарды алу мүмкін емес, содан кейін ғана алуға болады», ― деп жазды Аспанұлы.
“
«Көршінің ұлына да он шақты оқ тиді. Тұрғылықты мекенжайы мен оқиға орны Ордабасы ауданында болғандықтан, оларды аудандық ауруханаға апару керектігін айтты. Түскі астан кейін жігіттер ауруханаға жеткізілді. Бірақ мұнда дәрігерлер оларды ауруханаға жатқызудан бас тартты. Менің ағам, жараланғандардың бірінің әкесі айтқандай, олар мұны «ұлын қабылдай алмайтындығымен түсіндірді, өйткені іріңдеу процесі басталған кезде оқтарды алу мүмкін емес, содан кейін ғана алуға болады», ― деп жазды Аспанұлы.
Оның пікірінше, мұның артында депутат Асхат Кенжебеков тұр.
Кейін Түркістан облысы полиция департаментінің баспасөз қызметі бұл оқиғаға қатысты түсініктеме берді:
Кейін Түркістан облысы полиция департаментінің баспасөз қызметі бұл оқиғаға қатысты түсініктеме берді:
«Ордабасы аудандық полиция басқармасына орталық ауруханадан оқ тиіп, түрлі дене жарақаттары бар екі жас жігіт келгені туралы хабарлама келіп түсті. Оқиға орнына жедел-тергеу тобы дереу жолға шықты. Тексеру барысында Ордабасы ауданындағы ауылдардың бірінде бұзақылық болғаны анықталды. Бұл факт бойынша күдіктілер анықталды. Қазіргі уақытта криминалдық полиция басқармасы мен аудандық полиция бөлімінің тәжірибелі қызметкерлері қатарынан арнайы топ құрылып, күдіктілерді ұстау бойынша іс-шаралар жүргізіліп жатыр.
Іс Түркістан облыстық ПД басшылығының қатаң бақылауында. Оқиғаның себептері мен мән-жайын анықтау бойынша жұмыс жүріп жатыр».
Іс Түркістан облыстық ПД басшылығының қатаң бақылауында. Оқиғаның себептері мен мән-жайын анықтау бойынша жұмыс жүріп жатыр».
“
«Ордабасы аудандық полиция басқармасына орталық ауруханадан оқ тиіп, түрлі дене жарақаттары бар екі жас жігіт келгені туралы хабарлама келіп түсті. Оқиға орнына жедел-тергеу тобы дереу жолға шықты. Тексеру барысында Ордабасы ауданындағы ауылдардың бірінде бұзақылық болғаны анықталды. Бұл факт бойынша күдіктілер анықталды. Қазіргі уақытта криминалдық полиция басқармасы мен аудандық полиция бөлімінің тәжірибелі қызметкерлері қатарынан арнайы топ құрылып, күдіктілерді ұстау бойынша іс-шаралар жүргізіліп жатыр.
Іс Түркістан облыстық ПД басшылығының қатаң бақылауында. Оқиғаның себептері мен мән-жайын анықтау бойынша жұмыс жүріп жатыр».
Іс Түркістан облыстық ПД басшылығының қатаң бақылауында. Оқиғаның себептері мен мән-жайын анықтау бойынша жұмыс жүріп жатыр».
Баспасөз қызметі, сондай-ақ, жәбірленушілердің ауырлық дәрежесіне байланысты алған дене жарақаттары бойынша құқықтық бағалау берілетінін атап өтті. Бұдан басқа, өтінішті тіркеу уақытын ескере отырып, қызметтік тексеру жүргізіледі.
Осы дерек бойынша ҚР ҚК-нің 293-бабы 3-бөлігінің 2-тармағы бойынша тергеу жүргізіліп жатыр.
Бұдан әрі тергеу барысы туралы ашық дереккөздерде ақпарат жоқ.
Осы дерек бойынша ҚР ҚК-нің 293-бабы 3-бөлігінің 2-тармағы бойынша тергеу жүргізіліп жатыр.
Бұдан әрі тергеу барысы туралы ашық дереккөздерде ақпарат жоқ.
Сот репортерінің күнделікті ісі
Сот репортерінің күнделікті ісі
2023 жылдың 1 маусымында Алматыдағы әскери гарнизондық сот Ильнар Кансейітовтің өлімі бойынша айыпталған Серікбол Мұратқанның ісін қарады. The Qazaq Times порталының журналисі әрі операторы Күлтегін Аспанұлы мен Дидар Қалиев судьяның рұқсатымен түсірілім жүргізді. Сот отырысының соңында Жансейіт Түймебаевтың (марқұмның әкесі) өкілі Әбидхали Жұманов журналистерге шабуыл жасады.
Ол ұялы телефонды журналистің қолынан жұлып алып, камераны еденге лақтырды. Кейінірек сот дәлізінде ол журналистен түсірілімді тоқтатуды агрессивті түрде талап етті, бірақ журналист сол кезде түсірілім жүргізіп жатпаған. Жұманов екінші журналистің саусағын жарақаттап, техникасын сындырды.
Аспанұлының айтуынша, болып жатқанның бәрін сот ғимаратындағы камералар тіркеген.
Түсірілім тобы 102 нөміріне бірнеше рет полиция шақыруға тырысқан, бірақ екі сағат ішінде ешкім келмепті. Кешке журналистердің өзі Бостандық ауданының полиция басқармасына барды.
Ол ұялы телефонды журналистің қолынан жұлып алып, камераны еденге лақтырды. Кейінірек сот дәлізінде ол журналистен түсірілімді тоқтатуды агрессивті түрде талап етті, бірақ журналист сол кезде түсірілім жүргізіп жатпаған. Жұманов екінші журналистің саусағын жарақаттап, техникасын сындырды.
Аспанұлының айтуынша, болып жатқанның бәрін сот ғимаратындағы камералар тіркеген.
Түсірілім тобы 102 нөміріне бірнеше рет полиция шақыруға тырысқан, бірақ екі сағат ішінде ешкім келмепті. Кешке журналистердің өзі Бостандық ауданының полиция басқармасына барды.
«Бізге кем дегенде 8 полиция қызметкерімен сөйлесуге тура келді. Өтінішті рәсімдеуге 3,5 сағат кетті. Бостандық аудандық полиция басқармасы бастығының жедел әрекет ету жөніндегі орынбасары, майор Берік Қапасов бәрі заң аясында қаралатынына және ол біздің өтінішімізді кезекші инспекторға беретініне уәде берді. Нәтижесінде өтініш қабылданып, сот-медициналық сараптамаға жолдама берілді», ― деді Аспанұлы.
“
«Бізге кем дегенде 8 полиция қызметкерімен сөйлесуге тура келді. Өтінішті рәсімдеуге 3,5 сағат кетті. Бостандық аудандық полиция басқармасы бастығының жедел әрекет ету жөніндегі орынбасары, майор Берік Қапасов бәрі заң аясында қаралатынына және ол біздің өтінішімізді кезекші инспекторға беретініне уәде берді. Нәтижесінде өтініш қабылданып, сот-медициналық сараптамаға жолдама берілді», ― деді Аспанұлы.
Журналист пен оператор ҚР ҚК 158-бабының 2-бөлігі бойынша «Журналистің заңды кәсіби қызметіне кедергі жасау» бойынша қылмыстық іс қозғауды талап етті.
«Талап-арызда біз ҚР ҚК-нің 158-бабы бойынша іс қозғауды нақты талап еттік, алайда іс Бостандық ауданы полиция басқармасының инспекторы Нұрсейіт Жанысбайға ҚР ӘҚБтК-нің 73−1-бабының 1-бөлігі бойынша жолданды. Мен медициналық тексеруден өттім, нәтижесі әлі болған жоқ. Полиция сот ғимаратынан видео сұратты. Шабуыл сәті түсіп қалған», ― деді Күлтегін Аспанұлы.
“
«Талап-арызда біз ҚР ҚК-нің 158-бабы бойынша іс қозғауды нақты талап еттік, алайда іс Бостандық ауданы полиция басқармасының инспекторы Нұрсейіт Жанысбайға ҚР ӘҚБтК-нің 73−1-бабының 1-бөлігі бойынша жолданды. Мен медициналық тексеруден өттім, нәтижесі әлі болған жоқ. Полиция сот ғимаратынан видео сұратты. Шабуыл сәті түсіп қалған», ― деді Күлтегін Аспанұлы.
Қаңтар оқиғасына қатысты сот отырысында да күтпеген жағдай болды. 14 шілдеге қараған түні Аспанұлы белсенді Бесжан Төлеубекұлы әуежайды басып алу ісі бойынша қоғам белсенділеріне қатысты үкімге қарсы митинг өткізгені үшін 15 тәулікке қамалғанын хабарлады.
Анықтама: «Тәуелсіз бақылаушылар» ҚБ Алматыда 2019 жылдың қыркүйегінде тіркелген. Жетекшісі ― Төлебекұлы Бесжан.
Құрылтайшылар:
· Назарова Арайлым Жалелқызы
· Мамаев Қайсар Қуандықұлы
· Ғалымжанов Мұхтар Ескендірұлы
· Молдабекова Майра Сәлімқызы
· Айбергенова Айгүл Оралтайқызы
· Төлеуова Айсұлу Жолымбетқызы
· Мәдиев Нұржан Маратұлы
· Айтымбетов Еран Әбілмамбетұлы
· Сәрсенова Гүлмира Ерғалиқызы
· Қайсар Қайнарбайұлы Шонбасов
Құрылтайшылар:
· Назарова Арайлым Жалелқызы
· Мамаев Қайсар Қуандықұлы
· Ғалымжанов Мұхтар Ескендірұлы
· Молдабекова Майра Сәлімқызы
· Айбергенова Айгүл Оралтайқызы
· Төлеуова Айсұлу Жолымбетқызы
· Мәдиев Нұржан Маратұлы
· Айтымбетов Еран Әбілмамбетұлы
· Сәрсенова Гүлмира Ерғалиқызы
· Қайсар Қайнарбайұлы Шонбасов
Журналистің айтуынша, Төлеубекұлы Наурызбай ауданының полиция бөліміне жеткізіліп, оны заңсыз митингке шақырды деп айыптаған. Ол сот ғимаратының алдында «Халық террорист емес» деген үндеумен наразылық ұйымдастырып, алматылықтарға видеоүндеулер жасаған.
Анықтама: 2022 жылғы қаңтардағы оқиғалар кезінде қалалық әуежайды басып алу дел бойынша бес күдіктінің Алматы соты кінәлі деп танып оларға үкім шығарды:
· Әйгерім Тілеужанова ― 4 жылға бас бостандығынан айыру.
· Қалас Нұрпейісов, Нұрлан Дәлібаев, Ермұхамет Шілібаев, Жанайдар Кәрменов ― 8 жылға бас бостандығынан айырылды.
· Әйгерім Тілеужанова ― 4 жылға бас бостандығынан айыру.
· Қалас Нұрпейісов, Нұрлан Дәлібаев, Ермұхамет Шілібаев, Жанайдар Кәрменов ― 8 жылға бас бостандығынан айырылды.
Кейінірек соттың әуежайды басып алу ісі туралы шешімінен туындаған қоғамдық наразылық аясында сот кеңсесінің өкілі үкімнің түсіндірмесі бар видео түсіріп, тәртіпсіздік жасағандардың әрекеттері жазылған бейнежазбаны жариялады.
Аспанұлы Күлтегін