Евгения Балтатарова

Балтатарова Евгения Семеновна 1983 жылы 26 наурызда Бурятия Республикасы (Ресей) Таксимо Муй ауданы ауылында дүниеге келген.

Ресейлік журналист әрі белсенді Евгения Балтатарова Алматыда Бішкекке ұшуға тырысқан кезде ұсталды. Бұл туралы ол өзінің телеграм-арнасында хабарлады.

Балтатарованың айтуынша, кедендік тексеру аймағында оның төлқұжаты алынып, содан кейін рейстен алынып, ұсталған. Оның Қазақстаннан кетуіне «қазір тыйым бар екен, бірақ қандай негізде, бұл жағы әлі белгісіз». Сондай-ақ, Балтатарова Тергеу комитетінің қылмыстық іс қозғау туралы қаулысын және Бурятия Республикасының Ұлан-Удэ кеңестік аудандық сотының оны іздеуге жариялау туралы қаулысын жариялады.

Қылмыстық іске Балтатарованың әлеуметтік желілердегі жарияланымы себеп болды. Атап айтқанда, Максим Катцтың твитіне сілтеме, ол былай басталады: «Қандай сұмдық. Олар Мариупольдегі драма театрына әуе бомбасын тастады, ал балалар сол жерде паналаған». Істің екінші эпизоды — Бучадағы кісі өлтіру туралы жарияланымдар.

Біраз уақыттан кейін Қазақстанға 2022 жылдың мамыр айында көшіп келген тағы бір ресейлік белсенді және «сайлау жөніндегі сарапшы» Виталий Аверин былай мәлімдеді:

Евгения Балтатарованы қорғау жөніндегі ақпараттық науқанға «Свободная Бурятия» қоры қосылды, оның белсенділері Балтатарованың «Қазақстаннан Ресейге экстрадициялауға тыйым салу туралы» петициясын құрды.

Евгения Балтатарова Қазақстанға 2022 жылдың наурыз айының басында келді. Бірнеше күннен кейін ол өзінің телеграм-арнасында Нұржан Әлтаевпен бірге оның Қазақстанның болашақ президенті екендігіне сенім білдіріп, фотосурет жариялады.

Біраз уақыт Балтатарова Алтаевпен тығыз қарым-қатынаста болды, тіпті онымен бірге 2022 жылдың 2 сәуірінде Астанада өткен митингке барды. Бұл іс-шара санкцияланған және Қазақстандағы әлеуметтік желілер мен мессенджерлерді бұғаттау мүмкіндігін көздейтін түзетулерге қарсы өткізілді. Акцияға он шақты ғана адам келді. Алайда осы шағын шараның өзінде Нұржан Алтаев антиресейлік ұрандарымен көзге түсті.

Егер митинг спикерлерінің көпшілігі тақырып бойынша және іс бойынша сөз сөйлесе, онда Әлтаев: «Слава Украине!» дегеннен ары аса алмады. Нұр-Сұлтан әкімдігінің өкілдері митинг ұйымдастырушыларына ескерту жасап, мәлімделген күн тәртібінен ауытқымауға шақырды.

Айта кету керек, Әлтаев «Слава Украине!» тақырыбымен ақша жинады ұйғарды. Бұл украин халқына көмек ретінде қаражат жинауды ұйымдастыру. Тіпті әлеуметтік желілерде қандай да бір себептермен Евгения Балтатарованың деректемелерін жариялады. Алайда ол кейіннен жасалған жұмыс туралы есеп берген жоқ. Бұл қазірдің өзінде украиндар үшін қарақұмыққа қанша ақша жұмсалғанын және партиялық емес адамның қажеттіліктеріне қанша жұмсалғанын ойлауға итермелейді. Алайда, ресейлік белсенді әлемге оның картасына аударылған сомалардың мөлшері туралы айтпады.

Астанада болған бірінші айда Балтатарова қоданушылардан донаттарды, оның ішінде тұрғын үйді жалға алуға белсенді түрде ақша жинады. Сондай-ақ, оның айтуынша, ол жұмысқа орналасқан, бірақ егжей-тегжейі айтылмады.

Евгенияның жарияланымдарына қарағанда, ол қазақстандық күн тәртібін түсінуге аса ұмтылған жоқ. Қалай болғанда да, жергілікті белсенділермен танысқан кезде Балтатарова сыни ойлауды толығымен өшіріп, олардан алынған ақпаратты тексерген жоқ. Мысалы, бурят журналисі рецидивист Вадим Курамшинді өзінің қызметі үшін 13 жыл түрмеде отырған белгілі диссидент деп атады. Алайда ол қолданушыларға оның нағыз қылмыскер екенін айтуға арланға сияқты.

2022 жылдың желтоқсанында Евгения Балтатарова ресейлік эмигранттар тобының «Точка невозврата» деген атауы пайда болғанын хабарлады. Осы уақытқа дейін ол Алматыға көшіп келіп, өзіне саясаттанушы деген атақ қойып алды.

2023 жылдың қаңтар айының соңында «Точка невозврата» өзінің алғашқы іс-шарасын ― орыстардың эмиграцияда, атап айтқанда Қазақстанда не істеу керектігі туралы пікірталас өткізді. «Еркіндік Қанаты» қоғамдық қоры рефлексивті ресейліктердің жиналыс бөлмесін ұсынды.

Балтатарова бір жыл ішінде қазақстандықтарды қоса алғанда, онға жуық БАҚ-қа сұхбат берді, сондай-ақ шексіз қаржылық көмек сұрады. Шілде айының ортасында ол Батыс қорлары мен ҮЕҰ оған және оның «Точка невозврата» қозғалысына қаржыландырудан бас тартты деп шағымданды, оларды икемсіз деп атап, олардың не қажеті бар деген ой түйді. Ал тамызда «Точкада» ішкі қақтығыс болды.

Балтатарованың жұмбақ жазбаларынан нақты не болғаны анық емес еді. Шамасы, кейбір релоканттар өзін идеялық және шабыттандырушы ретінде сезініп, өз ережесін бекіте бастаған. Мұның бәрі ресейлік Сашаның көпшілік алдында кешірім сұрауы мен Женяның телеграм-арнасындағы айқай-шумен аяқталды. Ол (Балтатарова ― еск.) болған жағдайдан кейін «Точка невозврата» бірлестігінен шығуға уәде берді.

Алайда қазан айында бәрі түсінікті болды: Балтатарова егер ол «Точка невозврата» қозғалысынан шықса, онда тек темекі шегу үшін шыға алатын болды. Бірлестік атынан ол тағы да донат сұрай бастады, Енді мәскеулік Наталья Нарскаяға көмек сұрады.

Осыдан кейін жұрт Балтатарованың туған жері Бурятиядағылар журналистің саяси себептермен қудалауға ұшырағанына күмәнмен қарай бастады. Сонымен қатар, «Евгения Балтатарова шыбын сияқты жүйкені жей беретін несие берушілерден, орындалмаған ақшалай міндеттемелерден, сот орындаушыларынан қашқаны» анықталды. Бұл туралы әңгімелерде көрсетілген сомалар 6 миллион рубльден асты.

Сондай-ақ, Балтатарованың жақын адамдары бір кездері журналист мемлекеттік тапсырыстарды тыныш орындап, бұл үшін лайықты ақша алғанын еске алды. Тіпті оппозициялық көзқарастар мен либералды құндылықтарды ұстану оған кедергі болған жоқ.

Евгенияның көзқарасы мен адалдығы әрқашан тұрақты бола бермейді. Мысалы, 2018 жылдың сәуірінде Балтатарова Халықтық Хуралға түсуге шешім қабылдады. Ол бастау үшін «Единая Россия» билік партиясының праймеризіне қатысуға ниетті екенін мәлімдеді.

Тағы бір жылдан кейін, праймеризді еңсере алмай, Балтатарова Ұлан-Уде мэрін сайлауға дайындала бастады. Алайда, Евгенийдің белсенді өмірлік ұстанымы бар танымал журналист ретінде өзі туралы пікірі өте жоғары болды: ол сайлау комиссиясына өтініш беру үшін қажетті 1600 қолдың мыңын ғана жинай алды.

Балтатарова өзіне жұрттың қызығушылық жоқ екенін түсініп, саяси технолог ретінде қызмет етуге шешім қабылдап, 2021 жылы Цыренов КПРФ-ның бурят өңірлік бөлімшесінен Мемлекеттік Думаға депутаттыққа кандидат Цыренов командасының мүшесі болды. Сол оқиғалардың кейбір қатысушылары Евгенияның ақпараттық кеңістікте айқын көрсеткен цинизмін әлі күнге дейін еске алады.

2021 жылдың 18 қыркүйегінде таңертең Окинск ауданы орлық ауылында № 501 учаскелік сайлау комиссиясының хатшысы Дулма Налханованың кенеттен өмірден өткені белгілі болды. Ол бір күн бұрын, сайлау учаскесінің жұмысы аяқталған кезде, кешке қарай үйіне кеткені хабарланды. Евгения Балтатарова әйелдің өлімін қолданып қалуға тырысып, жазба жариялады: «Бурятияда ТИК мүшелеріне белсенділік пен күрес қызып жатыр». Ол хатшының жүрегі хаттамада артық сандарды қосу процесінде жоғары жүктемеге төтеп бере алмағанын, ал бұл «Окин ауданының басшысын әшкерелейді» деп мәлімдеді.

Жалпы коммунистердің сайлауалды штабының атмосферасын осы жарияланымның авторы көпшіліктің бірінде былай сипаттады:

Ол саяси баспана алуға өтініш бергенін және баспана іздеуші мәртебесін алғанын түсіндірді. Қазақстанда босқын мәртебесін беру мәселесі бір жылға дейін қаралады. Осы уақыт ішінде Евгения Балтатарова ерекше әсерлі болмаса да, қазақстандық БАҚ-тың белгілі бір түрі үшін әртүрлі мәлімдемелер жасаумен айналысады. Оның ішінде, Қазақстанның ішкі істері туралы да айта жатар, бірақ бұған оның еш қатысы жоқ.